Το βράδυ της Πέμπτης αναμενόταν τα Ηνωμένα Έθνη να ανακοινώσουν την ημερομηνία πραγματοποίησης της άτυπης συνάντησης 5+1. Φαινόταν ότι είχαν όλα συμφωνηθεί και τα Ηνωμένα Έθνη ζήτησαν από τα μέρη να μην αποκαλύψουν οτιδήποτε μέχρι να το ανακοινώσουν οι ίδιοι. Ωστόσο στην ενημέρωσή του ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα παρέπεμψε σε ανακοίνωση που «θα εκδοθεί αργότερα». Αυτό δείχνει ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν καίγονται για συνομιλίες στο Κυπριακό. Προφανώς γιατί φοβούνται πως, με τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα, θα είναι δύσκολο ακόμα και να συμφωνηθούν τα διαδικαστικά.
Ο Στέφαν Ντουζαρίκ ρωτήθηκε από τον Απόστολο Ζουπανιώτη για τη συνάντηση 5+1 και αυτός απάντησε πως ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών σκοπεύει να συγκαλέσει μια άτυπη συνάντηση για το Κυπριακό πολύ σύντομα. Οι πληροφορίες φέρουν τη συνάντηση να πραγματοποιείται το δεύτερο μισό του Απριλίου. Ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ ανέφερε επίσης ότι «θα ακολουθήσει επίσημη ανακοίνωση. Ο σκοπός της συνάντησης θα είναι να καθοριστεί εάν υπάρχει κοινό έδαφος για τα μέρη να διαπραγματευτούν μια βιώσιμη, διαρκή λύση στο Κυπριακό εντός ενός προβλέψιμου ορίζοντα».
Σημειώνουμε ότι αυτό ήταν το ζητούμενο από το περασμένο φθινόπωρο με στόχο η συνάντηση να γίνει τέλη του 2020 και θα πάμε τώρα σε συνάντηση στα μέσα της άνοιξης. Έναν περίπου χρόνο μετά τον αρχικό στόχο και με εντελώς διαφορετικά δεδομένα. Γιατί όταν στις αρχές του 2020 αναφερόταν πως οι επόμενες εξελίξεις στο Κυπριακό θα πρέπει να αναμένονται μετά τις «εκλογές» στα κατεχόμενα, εντός της ελληνοκυπριακής πλευράς υπήρχαν εκείνοι που υποστήριζαν πως ήταν δικαιολογίες. Ότι δηλαδή ήταν προφάσεις της ελληνοκυπριακής ηγεσίας προκειμένου να κερδίσει χρόνο γιατί δεν βιαζόταν για συνομιλίες.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
- Στήριξη ΗΠΑ για Κυπριακό ζήτησε ο Αβέρωφ από Γκάρμπερ
- Δεύτερες σκέψεις από ΓΓ ΟΗΕ για Πενταμερή
- Δύο παράγοντες για επικίνδυνο κοκτέιλ στο Κυπριακό
Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, αυτό ήταν το χρονοδιάγραμμα που επέβαλε η Άγκυρα και έκτοτε εφαρμόζεται πιστά από τα Ηνωμένα Έθνη.
Αποδεικνύεται σήμερα, με τον τρόπο που τα Ηνωμένα Έθνη συμπεριφέρονται, πως η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν μπορούσε να κάνει κάτι περισσότερο απ’ ό,τι έπραξε. Να παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις και να περιμένει πότε θα βολέψει την Άγκυρα για να συγκαλέσει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών την άτυπη πενταμερή συνάντηση.
Τις τελευταίες εβδομάδες αυτό φάνηκε πολύ πιο ξεκάθαρο, ότι δηλαδή η διαδικασία στο Κυπριακό κινείτο στη βάση των τουρκικών προθέσεων και κυρίως στη λογική της παράλληλης εκμετάλλευσης με θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Λευκωσία προσπάθησε να πείσει αρχικώς ότι δεν τίθεται θέμα ικανοποίησης των τουρκικών ενεργειών και κυρίως να πάει η διαδικασία των συνομιλιών μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου. Εκ του αποτελέσματος είναι εμφανές πως ούτε κι αυτό έγινε αποδεκτό.
Τουρκικοί σχεδιασμοί
Εάν λοιπόν η ελληνοκυπριακή πλευρά, ενώ όλοι συμφωνούν ότι θα πάνε σε συνάντηση 5+1 κι ενώ τα Ηνωμένα Έθνη ήθελαν την πενταμερή αρχές Μαρτίου, δεν μπορεί να πετύχει η άτυπη διάσκεψη να πραγματοποιηθεί πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, πώς θα μπορούσε να πετύχει οτιδήποτε πριν από ένα χρόνο ή πριν έξι μήνες; Είτε αρέσει είτε όχι σε κάποιους, η πραγματικότητα λέει ότι η έως τώρα διαδικασία κινείται σύμφωνα με τους τουρκικούς σχεδιασμούς.
Να κερδίσουν χρόνο ώστε να αποφύγουν αρνητικές επιπτώσεις στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και εάν τα καταφέρουν να προχωρήσει η θετική ατζέντα στα ευρωτουρκικά. Στα δύο προηγούμενα Ευρωπαϊκά Συμβούλια η Τουρκία κατάφερε να περάσει αλώβητη και χωρίς ουσιαστικές επιπτώσεις ή τιμωρίες. Έδειξε μέσα από τις μανούβρες της ότι μπορεί να μπλοκάρει την προσπάθεια των Ευρωπαίων να την τιμωρήσουν.
Ήταν αναμενόμενο ότι θα επιχειρούσε κάτι ανάλογο και στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Μάρτη, όταν και πάλι στην ατζέντα θα βρισκόταν η δική της συμπεριφορά. Η Λευκωσία και η Αθήνα διαμήνυαν μετά την τελευταία σύνοδο κορυφής (προφανώς για να καλύψουν την αποτυχία λήψης μέτρων) πως ο Μάρτης θα είναι κρίσιμος και ότι τότε θα κριθεί το ευρωπαϊκό μέλλον της Τουρκίας. Η Άγκυρα απλώς αποφάσισε στη συνέχεια να πράξει ό,τι και προηγουμένως, να χρησιμοποιήσει εντέχνως κάποια όπλα που είχε στη διάθεσή της. Και αντί να μετακινήσει πλοία και γεωτρύπανα, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία στο Κυπριακό, όπως και έπραξε.
Γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι οι Ελληνοκύπριοι (κατ’ επέκταση και η Αθήνα) δεν είχαν άλλη επιλογή παρά να ακολουθήσουν τα δικά της βήματα και να χορέψουν στους δικούς της ρυθμούς.
Χόρεψαν και τα Ηνωμένα Έθνη
Στους ρυθμούς των τουρκικών σχεδιασμών είναι εμφανές ότι χόρεψαν και χορεύουν και τα Ηνωμένα Έθνη. Απέτυχαν να επιβάλουν το δικό τους χρονοδιάγραμμα και μέσα από τις διαβουλεύσεις άφησαν να τα πράγματα να πάνε εκεί που τα ήθελε η Άγκυρα. Έδειξαν πως δεν βιάζονται να πάνε σε μια διαδικασία η οποία δεν είναι σίγουρο ότι θα αποδώσει τα αναμενόμενα. Ο σκοπός της συνάντησης θα είναι να καθοριστεί εάν υπάρχει κοινό έδαφος για τα μέρη να διαπραγματευτούν μια βιώσιμη, διαρκή λύση στο Κυπριακό εντός ενός προβλέψιμου ορίζοντα.
Αυτή τη στιγμή, και σύμφωνα με όλα τα δεδομένα που ένας τρίτος, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, έχει ενώπιόν του, δείχνει πως είναι δύσκολο να υπάρξει κοινό έδαφος για να πάνε τα μέρη σε μια διαπραγμάτευση που να μπορεί να πετύχει λύση του Κυπριακού εντός ενός προβλέψιμου χρόνου. Γι’ αυτό και ακολούθησαν τον βηματισμό της Άγκυρας που προσέφερε τη δυνατότητα να κερδηθεί περισσότερος χρόνος για προετοιμασία. Κάτι που βεβαίως δεν έγινε ποτέ. Γιατί μόνο προετοιμασία να μπορεί η άτυπη να δώσει, αποτέλεσμα δεν είδαμε μέχρι στιγμής. Όλες οι διαβουλεύσεις ήταν για το πότε και πού θα πραγματοποιηθεί η άτυπη πενταμερής.
Συμπλήρωση των κενών
Αυτό το κενό στη διαδικασία επιχειρούν να το συμπληρώσουν οι Βρετανοί μέσα από τις περιβόητες πλέον ιδέες που έριξαν στη συζήτηση από το περασμένο φθινόπωρο, ευθύς μετά τις «εκλογές» στα κατεχόμενα. Οι ιδέες των Βρετανών στοχεύουν στο να «βοηθήσουν» τη διαδικασία και να βρεθεί μια συμβιβαστική φόρμουλα μεταξύ της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και της λύσης δύο κρατών με κυριαρχική ισότητα που ζητά η τουρκική πλευρά.
Η παρέμβαση των Βρετανών πέραν του ότι αγγίζει την ουσία του Κυπριακού αφορά και στην ίδια τη διαδικασία. Βάζει ένα τέλος στην περιβόητη «κυπριακής ιδιοκτησίας» διαδικασία που εφαρμόστηκε, ώς ένα βαθμό, στο παρελθόν και ανοίγει την πόρτα στους Βρετανούς να κινηθούν κατά τρόπο που συμφέρει μόνο τους ίδιους και τη μια πλευρά. Δημιουργώντας και πάλι καχυποψίες και ανοίγοντας τον δρόμο για νέες συζητήσεις πέριξ των δικών τους προτάσεων.
ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟ
Απόφαση για τον εποικισμό στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου προήγγειλε την περασμένη Τετάρτη η εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Φατού Μπενσούντα. Η όλη συζήτηση γύρω από το κατά πόσο ο εποικισμός στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου είχε αφεθεί στο πλάι και κανείς στο ΔΠΔ δεν είχε ασχοληθεί. Σύμφωνα με δημοσίευμα της ισραηλινής Jerusalem Post τα δεδομένα έχουν ανατραπεί και το θέμα επανήλθε στο προσκήνιο με αφορμή τη συζήτηση γύρω από τους ισραηλινούς οικισμούς και εάν αυτοί μπορεί να θεωρηθούν έγκλημα πολέμου.
Μέχρι τώρα η μαζική και αναγκαστική μεταφορά πληθυσμών από μια περιοχή σε άλλη δεν συγκαταλεγόταν στα «κλασικά» εγκλήματα πολέμου όπως για παράδειγμα η γενοκτονία. Γι’ αυτό και η απόφαση στο θέμα του εποικισμού στην Κύπρο να έχει ευρύτερες διεθνείς προεκτάσεις και είναι κάτι που αφορά το γειτονικό Ισραήλ ιδιαίτερα. Η υπόθεση στο ΔΠΔ καταχωρήθηκε τον Ιούλιο του 2014, ενωρίτερα από εκείνη των Παλαιστινίων. Ωστόσο η Μπενστούτα προχώρησε το θέμα των ισραηλινών εποικισμών και άφησε πίσω το θέμα της Κύπρου.
H πολύ επικίνδυνη βρετανική φόρμουλα
Αυτό που οι Βρετανοί προσπαθούν να προωθήσουν και το οποίο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο άρχισε να συζητείται συνιστά μια πολύ επικίνδυνη φόρμουλα και αφαιρεί ένα από τα βασικά όπλα της ελληνοκυπριακής πλευράς στο τραπέζι των συνομιλιών. Η Λευκωσία επιμένει ότι το νέο κράτος (όπως εξάλλου είναι και το λογικό) θα πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνει αποφάσεις και να μην προκαλεί προβλήματα εντός της ΕΕ ούτε και να εξαρτώνται οι αποφάσεις ολόκληρης της Ευρώπης από του εάν θα συμφωνήσουν οι ή όχι οι δύο κοινότητες στην Κύπρο. Αυτό ενίσχυε τη θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς προσπαθεί η βρετανική πλευρά να διαγράψει.
Σε πρόσφατο άρθρο της Χουριέτ καταγράφονται κάποιες από τις βρετανικές ιδέες:
– Να δημιουργηθούν δύο «κοινοτικά κρατίδια» (Communal States) στο πλαίσιο μιας συνομοσπονδίας η οποία θα είναι ως ενιαίο κράτος στην ΕΕ και θα έχει μία διεθνή προσωπικότητα.
– Τα δύο «κοινοτικά κρατίδια» θα μπορούν να συνάπτουν διμερείς συμφωνίες για τα θέματα οικονομίας, ασφάλειας, τομείς της εξωτερικής πολιτικής, θα μπορούν να συμμετέχουν στον διεθνή αθλητισμό, την παιδεία και θα μπορούν να κάνουν διευθετήσεις στον τομέα της υγείας.
– Δεν έχει ξεκαθαρίσει ποιες εξουσίες και αρμοδιότητες θα ανήκουν στην κεντρική κυβέρνηση, ωστόσο αν λάβει κανείς υπόψη αυτές που θα έχουν τα «κοινοτικά κρατίδια» ενδεχομένως να προκύπτουν κάποιες αντιφάσεις.
– Στην περίπτωση διεθνών υποθέσεων ή σε υποθέσεις της ΕΕ, όπου δεν μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ των «κοινοτικών κρατιδίων» και της Κεντρικής Κυβέρνησης, το κυπριακό κράτος θα απέχει ή θα αποφεύγει την υπογραφή ή την ανάληψη ευθύνης για το συγκεκριμένο κράτος.
Με την πρόταση αυτή ουσιαστικά η δύναμη που έχει ένα κράτος στη λήψη αποφάσεων θα διαγραφεί εκ των έσω. Για παράδειγμα σε θέματα που αφορούν την Τουρκία εάν δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών στο νησί – δηλαδή εάν δεν ικανοποιείται η Άγκυρα – τότε στις συνόδους της ΕΕ η Κύπρος δεν θα παίρνει θέση!
Η κυπριακή κυβέρνηση στις συζητήσεις της με αξιωματούχους της ΕΕ υποδείκνυε πως εάν γίνει αποδεκτή η λύση όπως την θέλει η τουρκική πλευρά τότε η Άγκυρα χρησιμοποιώντας το βέτο της στην Κύπρο θα μπορούσε να μπλοκάρει τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι έτσι οι Βρετανοί σκέφτηκαν να προτείνουν η Κύπρος να αφαιρέσει από μόνη της δικαιώματα.