Ένας Ελληνοκύπριος συνταξιούχος αστυνομικός, μου αποκαλύπτει ένα μυστικό. Ένα μυστικό που θα σκάσει σαν βόμβα. «Όμως, μην το γράψεις», λέει. Προσθέτει ύστερα: «Αν το γράψεις, μην τυχόν και αναφερθείς σε εμένα. Μην τυχόν και γράψεις το όνομά μου». Ζητά να του υποσχεθώ. Μου κινήθηκε τόσο πολύ η περιέργεια γι’ αυτά που θα διηγόταν. «Υπόσχομαι, δεν θα το γράψω», είπα. «Διάβασα το άρθρο σας σε σχέση με τον Αναστασιάδη», είπε, «Μου άρεσε πολύ. Ακόμα δεν μπορέσατε να πάρετε απάντηση σε εκείνο το ερώτημα;» «Ποιο ερώτημα;» «Που ρωτήσατε τον Νίκο ποιος έδωσε την εντολή για το έγκλημα στην Τόχνη.» «Ναι, ρώτησα, αλλά δεν απάντησε». «Τότε να απαντήσω εγώ», είπε.
«Ο πατέρας του την έδωσε. Ο επικεφαλής της συμμορίας της ΕΟΚΑ Β στη Λεμεσό». «Είσαι βέβαιος;», τον ρώτησα. «Φυσικά είμαι βέβαιος», είπε. Και άρχισε να διηγείται. Πρώτα μετέφεραν στη Λεμεσό, λέει, τους άνδρες Τουρκοκύπριους που μάζεψαν από τα σπίτια τους στην Τόχνη. Όμως, το μέρος εκείνο ήταν τόσο γεμάτο με Τουρκοκύπριους αιχμαλώτους που δεν υπήρχε χώρος να τους βάλουν. Μόλις είδε αυτή την κατάσταση ο πατέρας του Αναστασιάδη, που ήταν ο αστυνομικός διοικητής στον αστυνομικό σταθμό της Λεμεσού, είπε: «Πάρτε τους και καθαρίστε τους όλους». Τους πήραν και τους δολοφόνησαν. Πάγωσα. Αν είναι αλήθεια αυτά που διηγήθηκε και δεν το ξέρει η ελληνοκυπριακή κοινότητα, και εκλέγει για δύο θητείες στην προεδρία τον γιο αυτού του ανθρώπου, είναι πολύ κρίμα. «Είσαι έτοιμος να μαρτυρήσεις;», τον ρώτησα. «Όχι», είπε. «Γιατί;» «Φοβάμαι. Είμαι παντρεμένος και έχω οικογένεια. Φοβάμαι μην μου συμβεί κάτι, μην πάθουν κάτι τα παιδιά μου».
Αυτό μου θύμισε την τότε περίπτωση του Κουρτ Βαλντχάιμ. Ο Αυστριακός διπλωμάτης Βαλντχάιμ εξελέγη για δύο διαδοχικές θητείες γ.γ. του ΟΗΕ μεταξύ των ετών 1972 και 1982. Κατά τη δική του θητεία συνέπεσε και η τραγωδία μας το 1974. Εκείνος ήταν που διευθέτησε τη συνάντηση του Μακάριου με τον Ντενκτάς μετά τον πόλεμο και αργότερα του Ντενκτάς με τον Κυπριανού και εξασφάλισε την υπογραφή των Συμφωνιών Υψηλού Επιπέδου. Όμως, η λαμπρή του καριέρα γκρεμίστηκε μέσα σε μια στιγμή. Αποκαλύφθηκε ότι υπηρέτησε στον ναζιστικό στρατό όταν ήταν νέος. Και αυτό προκάλεσε διεθνές σκάνδαλο. Πώς έγινε και ένας εγκληματίας πολέμου ανήλθε μέχρι το αξίωμα του γ.γ. του ΟΗΕ; Παρά το γεγονός αυτό, κατάφερε να εκλεγεί πρόεδρος της Αυστρίας το 1986. Κατά τη διάρκεια της προεδρικής του θητείας, πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων και των ΗΠΑ, του επέβαλαν απαγόρευση εισόδου. Πέθανε το 2007 στη Βιέννη από καρδιακή ανεπάρκεια σε ηλικία 88 χρόνων.
Είναι αλήθεια πως δεν μοιάζει ακριβώς με τον Αναστασιάδη. Σε τελική ανάλυση, αναφερόμαστε στον πατέρα του και όχι στον ίδιο. Όμως, δεν ξέρουμε εάν λόγω του πατέρα του δεν νιώθει και ο ίδιος συμπάθεια προς την ΕΟΚΑΒ, ή αν υπηρέτησε αυτή την οργάνωση. Αν θα το δηλώσει κάποιος αυτό, ας το κάνει ο ίδιος. Αν το δηλώσει, θα χαρούμε. Αν έχει μετανιώσει για οτιδήποτε, θα τον εκτιμήσουμε και αυτόν.
Έψαξα το αρχείο. Και βρήκα άλλη μια είδηση για εκείνες τις μέρες. Για το 1974 δηλαδή. Αναφορικά με τον ΕΟΚΑΒητατζή πατέρα του Αναστασιάδη. Στη Λεμεσό μαζεύτηκαν Τουρκοκύπριοι αιχμάλωτοι, λέει. Στοιβάχτηκαν σε ένα στάδιο. Περιμένουν την απόφαση που θα ληφθεί γι’ αυτούς. Συνήλθε μία επιτροπή, ανάμεσα στην οποία βρισκόταν και ο πατέρας του Αναστασιάδη, λέει. Και αποφάσισε τη δολοφονία όλων των αιχμαλώτων, λέει. Όμως, δεν μπόρεσαν να το κάνουν αυτό μετά από μιαν αντίρρηση, λέει. Η αντίρρηση προήλθε από τον έπαρχο. Και έτσι σώθηκαν οι αιχμάλωτοι. Αλλιώς, θα γινόταν και εδώ ένα πολύ αιματηρό έγκλημα, λέει. Δεν μπορώ να ξέρω πόσο ορθή είναι αυτή η είδηση των πρακτορείων που υπάρχει στα αρχεία. Αλλά, και ορθή να είναι, δεν θα εκπλαγώ. Η ΕΟΚΑ Β είναι ένας άσπονδος και ανηλεής εχθρός των Τούρκων. Κάνει τα πάντα.
Αυτά πρέπει να μας τα διηγηθεί ο Αναστασιάδης, όχι εγώ. Πηγαίνετε και ρωτήστε τον γι’ αυτά, όχι για την ομοσπονδία και τα δύο κράτη. Για τις αναμνήσεις του από την 15η Ιουλίου 1974. Οι Τουρκοκύπριοι δεν έχουν σοβαρές αναμνήσεις που θα μπορούσαν να θεωρηθούν σημαντικές γι’ αυτή την ημερομηνία. Όμως, πάρα πολλοί Ελληνοκύπριοι έχουν. Και η πληγή της 15ης Ιουλίου γι’ αυτούς είναι πιο βαθιά από την πληγή της 20ής Ιουλίου. Διότι χτυπήθηκαν από τους δικού τους στρατιώτες και συμμορίτες, όχι από τον τουρκικό στρατό. Μαχαιρώθηκαν πισώπλατα. Και το θλιβερό είναι ότι δεν μνημονεύτηκαν καν όσο εκείνοι που σκοτώθηκαν από τον τουρκικό στρατό. Σκέπασαν την Ιστορία με χώμα.