Τη χώρα τη χαρακτήρισαν «νέο Βιετνάμ», διπλής μάλιστα όψης. Σοβιετική η μια, η πρώτη και, υπό τις ιστορικές περιστάσεις, η τελευταία του είδους. H άλλη, αμερικανική, η πρωτότυπη… Πολλές ήταν οι κινητοποιήσεις ενάντια στον βρό+μικο πόλεμο του Βιετνάμ που σημάδεψαν τα νιάτα του ’60 και του ’70. Εκεί είχαν τότε δοκιμαστεί νέα χημικά όπλα, πιο «έξυπνα» από τα προηγούμενα. Για μια δεκαετία ψέκαζαν από αέρος με Αgent Orange για να εξαφανίσουν βλάστηση και καλλιέργειες ώστε να μην μπορούν να κρύβονται οι Βιετγκόγκ. Ο Διονύσης Σαββόπουλος το τραγούδησε, οδηγώντας το «Φορτηγό» του λίγο πριν τη χούντα και το τραγούδι συνεχίστηκε μέχρι την ντροπιαστική ήττα των Αμερικανών…
«Στο Βιετνάμ πυρπόλησαν το ρύζι
πυρπόλησαν το ρύζι.
Στη Σαϊγκόν δεν μπόραες να ζήσεις,
δε σου ‘φτανε ο αέρας για να ζήσεις…».
Τον Νιόβρη του 1969, 250-300 χιλιάδες Αμερικανοί διαδήλωσαν στην Ουάσινγκτον ενάντια σε εκείνο τον πόλεμο. Νωρίτερα, τον Αύγουστο 1969, 400 χιλιάδες μαζεύτηκαν στο Φεστιβάλ Woodstock δίνοντας το δικό τους σύνθετο μήνυμα ενάντια στον πόλεμο και τον ρατσισμό. Ήταν πολλές οι αντιπολεμικές διαμαρτυρίες διεθνώς. Μα και ταινίες γυρίστηκαν που στιγμάτιζαν εκείνο τον πόλεμο και τα δεινά του. Πίστευες πως αυτή η αυτοκριτική διάθεση θα βοηθούσε να μην ξαναγίνει τέτοιο μακελειό. «Κάνε έρωτα, όχι πόλεμο!». Nαι, αλλά οι απανταχού στρατοκράτες και η πολεμική βιομηχανία από έρωτα δεν ξέρουν. Τότε, τι να κάνουν όλη τη μέρα; Έτσι ήταν που περάσανε, περίπου εν τω κρυπτώ, κάποιες γενοκτονίες στη Ρουάντα, το Νότιο Σουδάν και σε άλλες ταλαίπωρες μεταποικίες των εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσουσών μητροπόλεων… Έτσι περάσαμε πολλούς «τοπικούς» πολέμους και εισβολές… Έτσι περάσαμε σιωπηλά και τα 42 χρόνια των πολέμων στο Αφγανιστάν… Κι αν μας συγκίνησε η τραγωδία στη Συρία, ήταν γιατί μερικές εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς που επιβίωσαν κτύπησαν τις πόρτες της Ευρώπης. Πάντως για το Αφγανιστάν οι όποιες διαμαρτυρίες ποτέ δεν ακούστηκαν δυνατά ή όσο συχνά θα ήταν λογικό. Τώρα όλοι (ξαφνικά) σκέφτονται και αγωνιούν για την τύχη της χώρας στα χέρια των Ταλιμπάν που, προς το παρόν, φόρεσαν φρέσκο προσωπείο…
Πρώτη η τότε Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στο Αφγανιστάν τον Δεκέμβρη του 1979 για να στηρίξει τον Πρόεδρο της χώρας. Συντριπτικοί οι αριθμοί των νεκρών από την εννιάχρονη επιχείρηση ενάντια στους αντάρτες Μουτζαχεντίν. Υψηλά στελέχη της πολιτικής ηγεσίας δολοφονήθηκαν. Με τα χρόνια και τις απώλειες, αναζητήθηκε μια «καλή ευκαιρία» διαφυγής. Ο Γκορμπατσόφ τη βρήκε, τον Απρίλη του 1988, μαζί και την πόρτα (της όχι ανώδυνης) εξόδου, στη συμφωνία της Γενεύης -η αποχώρηση των Σοβιετικών ολοκληρώθηκε τον Φλεβάρη του 1989…
Μέσα από τους αντάρτες εκείνους (από πού στηρίζονταν, άραγε, και ποιος τους έδινε τον απαραίτητο οπλισμό;) ξεπετάχτηκε ο Οσάμα μπιν Λάντεν. Για τον δικό του ρόλο στις 11 Σεπτέμβρη 2001, η τιμωρία του αργότερα ήταν πιο εύκολη από όσο αναμενόταν. Έπρεπε, όμως, να τιμωρηθεί και η ιδεολογία του. Η Αλ Κάιντα, που, με όσα είχαν προηγηθεί, δεν βρέθηκε τυχαία να κυβερνά τη χώρα, έπρεπε να πληρώσει το τίμημα – έτσι ξεκίνησαν οι Αμερικανοί στις 7 του Οκτώβρη 2001 την επιχείρηση «Διαρκής Ελευθερία» (το εννοούσαν, άραγε;) κατά των Ταλιμπάν. Κάθε εισβολή έχει και τις δυσκολίες της. Είκοσι χρόνια και τέσσερεις Προέδρους μετά, οι ΗΠΑ «κατάφεραν» την επιστροφή εκεί που ξεκίνησαν. Όχι ακριβώς! Ήταν πολλές οι χιλιάδες των θυμάτων, αμάχων, στρατιωτικών, ανταρτών. Και τρομακτική η απώλεια πόρων…
Τώρα όλοι ανησυχούν για τους νικητές Ταλιμπάν. Τι θα γίνει με τα ανθρώπινα δικαιώματα (που δεν τα προστατεύουν), τα δικαιώματα των γυναικών (που δεν τις υπολογίζουν), την ελευθερία του Τύπου (που είναι ενοχλητική); Είναι και όλο εκείνο το πλήθος (δικαίων και αδίκων) που αγωνιούν να διαφύγουν από τη χώρα. Όλοι φοβούνται, άλλοι για το τίμημα της εξυπηρέτησης των Αμερικανών, άλλοι για ένα καθεστώς που δεν διαθέτει πιστοποιητικό δημοκρατικών φρονημάτων! Πονηρός ο σουλτάνος, αυτός ο Ταλιμπάν της διπλανής πόρτας, είδε από βδομάδες πως εκεί στην Καμπούλ μπορεί να έχει «πολύ ψωμί». Ήδη έχει εκεί δυνάμεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Τώρα που φεύγουν οι Αμερικανοί και οι συν αυτοίς, θέλει να αναλάβουν οι τουρκικές δυνάμεις τα «κουτσοδούλια», κάτι σαν ταξιθέτες στο αεροδρόμιο για τους «απού φύει φύει» πολίτες. Μπορεί και κάτι άλλο να προκύψει στη συνέχεια. Είναι ειδικός και στα θέματα των γυναικών (ούτε της Κωνσταντινούπολης τη Σύμβαση δεν σεβάστηκε) και του Τύπου (φυλακές να υπάρχουν) καθώς και για τα άλλα ανθρώπινα δικαιώματα. Βιασύνη να αποχωρήσει δεν έχει… Κύπρος, Ιράκ, Συρία, Σομαλία, Κατάρ, Αλβανία, Κόσοβο, Αζερμπαϊτζάν, Λιβύη. Κανένας ουσιαστικά δεν τον επέπληξε για την κατοχή της Κύπρου και άλλων γειτονικών χωρών. Με όλα αυτά, η Τουρκία αποτελεί περιζήτητο συνομιλητή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χώρα της Έριδος ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία, μέλος της Ομάδας G20, εκπροσωπώντας την ιδεολογία της ισλαμιστικής δικτατορίας! Τώρα θα ελέγχει πάλι την προώθηση του κύματος εξαντλημένων, από τη διαδρομή και το άθλιο εμπόριο ψυχών και σωμάτων, Αφγανών… Πόσα το κεφάλι πήραν οι ανεξέλεγκτοι λαθρέμποροι; Πολλαπλά θα ζητήσει ο σουλτάνος για να μη συνεχίσουν (προς το παρόν) το ταξίδι. Εφάπαξ πληρωμή και ξοφλήσαμε δεν ισχύει… Το Πακιστάν, κι αυτό από κοντά λόγω πολιτικοθρησκευτικών δεσμών. Η Ρωσία πιθανολογεί πως οι Ταλιμπάν θα αποδειχτούν «καλού χαρακτήρος». Η Κίνα προσβλέπει κι αυτή σε συνεργασία με το νέο καθεστώς. Στο υπέδαφος ο μεταλλευτικός πλούτος. Στον ορίζοντα η ανθούσα βιομηχανία οπίου…
ΥΓ.: Ο απελθών Πρόεδρος της χώρας γέμισε ένα ελικόπτερο με λεφτά –δεν χώρεσαν όλα! Να μην πάρει ο άνθρωπος το εφάπαξ του;
ktsimillis@cytanet.com.cy