Σβησμένες όλες οι φωτιές οι πλάστρες μες στη Χώρα
Κωστής Παλαμάς
Το τοξικό πολιτικό κλίμα σε Ελλάδα και Κύπρο βρίσκεται σε δυσθεώρητα ύψη. Και αυτό σε μια στιγμή που Αθήνα και Λευκωσία αντιμετωπίζουν δύσκολα προβλήματα με την πανδημία και απειλείται η εθνική κυριαρχία τους από τον τουρκικό επεκτατισμό.. Τοξικό και εμφυλιοπολεμικό κλίμα. Για το οποίο την κύρια ευθύνη φέρουν οι κυβερνήσεις και δευτερευόντως η αντιπολίτευση. Η πολιτική ζωή απαξιώνεται και το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε βαθύ ηθικό ξεπεσμό. Τα αδιέξοδα συσσωρεύονται, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτισμικά, και δυστυχώς δεν ακούονται ανεξάρτητες φωνές, ιδίως από τους πνευματικούς ανθρώπους που να ξεφεύγουν από αυτή την τοξικότητα. «Σβησμένες όλες οι φωτιές οι πλάστρες μες στη Χώρα», όπως το είπε κάποτε ο Κωστής Παλαμάς, για μια άλλη εποχή βέβαια, αλλά με τη διάγνωσή του να ισχύει και για όσα βιώνουμε σήμερα. Στην Αθήνα η κυβέρνηση Μητσοτάκη για όλες τις δικές της αποτυχίες τα φορτώνει στην προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ξεθάβονται ακόμη και ασήμαντες υποθέσεις ή δημιουργούνται νέες από το τίποτε για να αποσπάται η προσοχή της κοινής γνώμης από τα καίρια και ουσιαστικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Σε αυτό συμβάλλουν και τα καθεστωτικά ΜΜΕ και κυρίως τα κανάλια που ελέγχονται ως επί το πλείστον από την εξουσία. Έτσι, αντί να ασκείται κριτική στην κυβέρνηση για λάθη και παραλείψεις της, μια σειρά από «ταλιμπάν» αρθρογράφοι ασκούν «αντιπολίτευση» στο ΣΥΡΙΖΑ και τα υπόλοιπα κόμματα. Αυτό δεν σημαίνει βεβαίως ότι και η αντιπολίτευση δεν έχει ευθύνες για το τοξικό αυτό κλίμα. Η κύρια ευθύνη όμως βαρύνει την κυβέρνηση που δεν επιδιώκει να δημιουργήσει ένα ήπιο πολιτικό κλίμα συνεργασίας, με διακριτούς βέβαια τους ρόλους των δύο πλευρών αλλά χωρίς άσκοπες εντάσεις που εξυπηρετούν μόνο μικροκομματικά συμφέροντα. Το χειρότερο είναι ότι η κυβέρνηση συντηρεί μια διγλωσσία στον πολιτικό της λόγο: Διαφορετικά απευθύνεται στο εσωτερικό ακροατήριο απ΄ό,τι στο εξωτερικό και κυρίως με διαφορετική γλώσσα απευθύνεται στον ξένο παράγοντα. Αυτό ισχύει δυστυχώς ακόμη και στα εθνικά θέματα. Για παράδειγμα στα ελληνοτουρκικά ενώ ο διάλογος διεξάγεται με βάση με την τουρκική ατζέντα όλα στο τραπέζι, στο εσωτερικό ακροατήριο λέγεται ότι είναι διάλογος μόνο για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Κάτι παρόμοιο ισχύει και για τη συμφωνία των Πρεσπών. Όταν ο Μητσοτάκης και ο Δένδιας συνομιλούν με ξένους πολιτικούς ηγέτες και αυτοί αναφέρονται με ενθουσιασμό στη συμφωνία, μερικοί μάλιστα την χαρακτηρίζουν και ιστορική, αποδέχονται αδιαμαρτύρητα την άποψη τους. Πρόσφατα για παράδειγμα, ύστερα από συνομιλία του Ελίνα ΥΠΕΞ με το νέο Αμερικανό συνάδελφο του, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η συνομιλία τους περιστράφηκε και «στην ιστορική συμφωνία των Πρεσπών». Στον προσωπικό του λογαριασμό όμως ο κ. Δένδιας δεν ανέφερε καν ότι μίλησαν για τη συμφωνία των Πρεσπών!
Στην Αθήνα πρέπει κάποτε να συνειδητοποιήσουν τα όρια της επικοινωνιακής πολιτικής και ότι τα προβλήματα μιας χώρας δεν θα κρύβονται πάντα κάτω από το επικοινωνιακό χαλί.
Στη Λευκωσία το τοξικό κλίμα έχει επιδεινωθεί και λόγω των βουλευτικών εκλογών του προσεχούς Μαΐου. Η διαφθορά βεβαίως και ειδικά οι αποκαλύψεις για τα χρυσά διαβατήρια έχουν δημιουργήσει μια εκρηκτική κατάσταση. Αλλά και νέα θέματα διαφθοράς προστίθενται καθημερινά. Η κυβέρνηση αποδείκτηκε ανίκανη να διαχειριστεί αυτά τα θέματα ακόμη και εκεί που ευθύνες βάρυναν την αντιπολίτευση, όπως στην περίπτωση βουλευτή του ΑΚΕΛ και μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του. Σε αυτά ήρθε να προστεθεί και η αστυνομική βία τελευταία, κατά το ελλαδικό πρότυπο, όπου ως γνωστόν για όλα τα προβλήματα, ακόμη και αυτά της Παιδείας, αποστέλλεται στο μέτωπο ο αρμόδιος υπουργός για την αστυνομία Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.
Την ίδια στιγμή η Κύπρος οδηγείται στην Πενταμερή Διάσκεψη με ένα αποδυναμωμένο Πρόεδρο και με τον βρετανικό παράγοντα να διαδραματίζει τον κυρίαρχο ρόλο. Διακινείται βέβαια και η άποψη ότι όλη αυτή η πολεμική εναντίον του Αναστασιάδη και της κυβέρνησής του για τη διαφθορά, στοχεύει στο διεθνή εξευτελισμό του για να είναι ευάλωτος στο Κυπριακό. Και ότι καθοδηγείται από την Άγκυρα και τον ξένο παράγοντα. Όμως κι αν ακόμη συμβαίνει αυτό η διαφθορά είναι μια αναμφισβήτητη πραγματικότητα. Εκεί που η Λευκωσία επιδιώκει, υποτίθεται, ένα κανονικό κράτος, εξευτελίζει και υποβαθμίζει διεθνώς την κρατική υπόστασή της ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Διότι σε τελευταία ανάλυση είναι η Κυπριακή Δημοκρατία που ευτελίζεται διεθνώς.
Αυτό φυσικά δεν συμβαίνει για πρώτη φορά, είναι κάτι διαχρονικό και βαρύνει ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Φτάνει να θυμηθεί κανείς τι συνέβη μετά την έκρηξη στο Μαρί. Η κρίση που δημιουργήθηκε τότε, έφερε τον Αναστασιάδη στην εξουσία με τα χειρότερα αποτελέσματα διακυβέρνησης και διαφθοράς από υπάρξεως Κυπριακής Δημοκρατίας. Δυστυχώς νοσεί το σύνολο του πολιτικού συστήματος και γι΄αυτό δεν μπορεί να προσφέρει κάποια υγιή εναλλακτική λύση. Το κράτος ως θεσμός με μια σχετική αυτονομία, όπως συμβαίνει στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες είναι επίσης ανύπαρκτο, είναι κράτος λάφυρο μεγάλων και μικρών συμφερόντων. Έτσι αδυνατεί να αντιμετωπίσει ακόμη και τρέχοντα προβλήματα της καθημερινότητας. Έτσι γιγαντώνεται το πελατειακό κράτος και η διαφθορά. Η δε άρχουσα μεταπρατική τάξη είναι μοιρασμένη στα δυο, με τα συμφέροντα των δύο ομάδων της να αλληλοσυγκρούονται.
Συμπερασματικά το τοξικό πολιτικό κλίμα σε Αθήνα και Λευκωσία ζημιώνει ανεπανόρθωτα τον ελληνισμό και δυναμιτίζει τις προοπτικές του. Και είναι ευθύνη κατά κύριο λόγο των κυβερνήσεων αλλά και του συνόλου του πολιτικού συστήματος η δημιουργία συναίνεσης τουλάχιστον όσον αφορά τα εθνικά θέματα, δηλαδή τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό και κάποια άλλα καίρια θέματα όπως η αντιμετώπιση της πανδημίας, η παιδεία και ο πολιτισμός. Το ζητούμενο είναι να σταματήσει το κράτος να υπηρετεί τα μεγάλα συμφέροντα και να τεθεί στην υπηρεσία του πολίτη.
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019
stephanos.constantinides@gmail.com