Κάποτε πρέπει να τελειώσει η αποτίμηση για το φιάσκο της Γενεύης και να αντιμετωπισθεί η επόμενη ημέρα. Δηλαδή, το τι πρέπει να γίνει καθώς η αντίστροφη μέτρηση μέχρι την επόμενη Πενταμερή Διάσκεψη έχει ξεκινήσει. Κι εάν στην άτυπη Διάσκεψη της περασμένης εβδομάδας δόθηκε παράταση επειδή ο Γενικός Γραμματέας, Αντόνιο Γκουτέρες, «δεν τα παρατά», η επόμενη που εξαγγέλθηκε (χωρίς να καθοριστεί συγκεκριμένη ημερομηνία), θα έχει στην ατζέντα τις εκατέρωθεν απόψεις/ προσεγγίσεις. Όπως τις περιέγραψε στη συνέντευξη Τύπου ( 29 Απριλίου), ο κ. Αντόνιο Γκουτέρες, ως να έκανε ρεπορτάζ. Κοντολογίς, η θέση της ελληνικής πλευράς για τα ψηφίσματα, το Πλαίσιο Γκουτέρες, το πλαίσιο εν πολλοίς του ΟΗΕ κι αυτή της τουρκικής για δύο κράτη. Η «επιτυχία» της Γενεύης είναι ότι έχει διευρυνθεί η ατζέντα και περιλήφθηκε και η τουρκική θέση για δύο κράτη.
Προφανώς, όταν περιγράφονταν οι εκατέρωθεν θέσεις, στο μυαλό του Γενικού Γραμματέα, ήταν η βρετανική φόρμουλα, η οποία επιχειρεί να «παντρέψει τις δυο απόψεις». Όπως αναφέρει το Φόρεϊν Όφις «η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία είναι ένα αρκετά ευρύ πλαίσιο ώστε αμφότερες οι πλευρές να εκπληρώσουν τις αντίστοιχες επιδιώξεις τους». Με λίγα λόγια, η κυριαρχική ισότητα, την οποία αξιώνει η κατοχική Τουρκία έχει το δικό της… χώρο στο πλαίσιο της ΔΔΟ.
Χωρίς καμία διάθεση συνωμοσιολογίας, η βρετανική φόρμουλα είναι παγίδα. Μέσα από τη γνωστή μέθοδο της «εποικοδομητικής ασάφειας», που εφάρμοσε ο Λόρδος Χάνεϊ, θα βρεθεί προφανώς το «παράθυρο» για να «περάσει» η κυριαρχική ισότητα. Η ονοματολογία δεν θα έχει και τόσο μεγάλη σημασία. Θα είναι, όμως, το περιτύλιγμα για να πωληθεί μια συμφωνία.
Την ίδια ώρα, ως αναμενόταν, η βρετανική φόρμουλα, ακόμη και η τουρκική αξίωση για κυριαρχική ισότητα, βρίσκουν έδαφος στις ελεύθερες περιοχές. Ενδεχομένως να μην έχει μελετηθεί επαρκώς η φόρμουλα του Φόρεϊν Όφις ή δεν έγινε κατανοητή η κυριαρχική ισότητα. Να είναι μια επιδερμική αντίληψη, που αδυνατεί να κατανοήσει πόσο επικίνδυνο είναι η εκχώρηση κυριαρχίας, η λύση δύο κρατών. Μπορεί να οφείλεται στην «παρορμητικότητα» μιας σχολής σκέψης στο Κυπριακό, που θέλει να τελειώνει η ιστορία, έστω κι εάν το κόστος θα είναι βαρύτατο. Πολεμούν, υποτίθεται τη διχοτόμηση, αλλά την αποδέχονται μέσα από μια συμφωνία.
Βρισκόμαστε στην επόμενη ημέρα της άτυπης Πενταμερούς, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν προδιαγεγραμμένο. Κι αυτό γιατί ήταν προβλεπτή η τουρκική τακτική. Οι Τούρκοι είχαν εξαγγείλει τη στάση τους και όπως συνηθίζουν αυτό που λένε το εφαρμόζουν. Όσοι εκτιμούσαν πως θα κατέθεταν την πρόταση για δυο κράτη και στη συνέχεια θα «υποχωρούσαν», διαψεύσθηκαν. Τόσα χρόνια και δεν έμαθαν την τουρκική πολιτική. Άλλωστε δεν είχαν λόγο να κάνουν πίσω οι Τούρκοι.
Συνεπώς, στην επόμενη Πενταμερή Διάσκεψη, θα βρεθούμε μπροστά στα ίδια δεδομένα. Έχουμε απάντηση; Με το να απαντήσει η Λευκωσία στο τουρκικό έγγραφο για δύο κράτη είναι λάθος, καθώς μπαίνει στη συζήτηση μιας απαράδεκτης επικίνδυνης πρότασης. Αυτό που έχει σημασία είναι να παρουσιαστεί με προτάσεις και πρωτοβουλίες. Όχι για να δώσει διαπιστευτήρια «καλού παιδιού», αλλά για να αποτρέψει τους τουρκικούς σχεδιασμούς και διά πρωτοβουλιών να ανατραπεί το αδιέξοδο. Αυτό δεν μπορεί να γίνει συρόμενη η Λευκωσία πίσω από τις εξελίξεις. Αυτό δεν μπορεί να γίνει αναζητώντας τρόπους, που να «παντρεύουν» τις εκατέρωθεν απόψεις. Ιδέες υπάρχουν και εκτός από το κουτί. Φτάνει να μην συναντούν τις τουρκικές, γιατί τούτο θα είναι καταστροφικό.
ΣΗΜ: Η πρωτοβουλία του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Χριστοδουλίδη, στη Γενεύη να επικοινωνήσει με τους ομολόγους του των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, αλλά και με τους θεσμούς της Ε.Ε. απέδωσε. Η χρονική συγκυρία ήταν η κατάλληλη και η κίνηση αυτή κρίσιμης σημασίας, καθώς κινητοποίησε τους «πέντε» και την Ε.Ε. για να εκφράσει την αντίθεσή της στην τουρκική θέση για δύο κράτη. Αυτό θα πρέπει να έχει συνέχεια καθώς η τουρκική πρόταση δεν θα αποσυρθεί και σίγουρα η κατοχική Τουρκία θα ξεκινήσει -εάν δεν το έκανε ήδη- πρωτοβουλίες για να… πείσει. Και υπάρχουν πολλοί «ευκολόπιστοι».
costas.venizelos@phileleftheros.com