Του Κυριάκου Τσιμίλλη, 22 Νοεμβρίου 2020
Η συνεχιζόμενη πανδημία έδωσε την ευκαιρία ευρύτερων προβληματισμών, τοπικά και διεθνώς. Πέρα από τον αγώνα και την αγωνία για την επιβίωση, την ηρωική μάχη γιατρών και νοσηλευτών για την περίθαλψη των ασθενών και τον προσανατολισμό της ερευνητικής δραστηριότητας στην παραγωγή εμβολίων, μια άλλη μάχη έχει ήδη από μήνες ξεκινήσει. Αυτή για την αντιμετώπιση της νέας οικονομικής κρίσης. Καταγράφονται ήδη δραματικές οι συνέπειες με απρόβλεπτη εξέλιξη που, με κάποια σενάρια, φαντάζει τρομακτική. Έχουμε την υποχρέωση να αξιολογήσουμε σωστά τις αντοχές του συστήματος υγείας και για άλλες δυσάρεστες καταστάσεις που πιθανόν να προκύψουν σε άγνωστο χρόνο. Στο μεταξύ, τα κοινωνικά και οικονομικά μέτρα αποτελούν αναγκαίες πρώτες βοήθειες, αλλά η ανάκαμψη θα πάρει πολύ χρόνο και θα είναι ουσιαστική μόνο στη βάση συγκροτημένης μελέτης με σωστή αξιολόγηση των συνθηκών και αξιοποίηση των συγκυριών. Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν!
Ουδεμία αναπτυξιακή προσπάθεια μπορεί να είναι ουσιαστική και να έχει διάρκεια αν δεν στηρίζεται στη διασφάλιση της ποιοτικής επάρκειας προϊόντων και υπηρεσιών, σύμφωνα με πρότυπα και με ενισχυμένη την αξιόπιστη λειτουργία των υποδομών της ποιότητας (διαπίστευση, πιστοποίηση, μετρολογία) για τον έλεγχο της συμμόρφωσής τους με αυτά. Ατυχώς δεν δίνεται σημασία στη βασική αυτή παράμετρο. Αλλά και η αυτονόητη υποχρέωση για εφαρμογή προνοιών της νομοθεσίας, σ’ αυτό το «this is Cyprus» κράτος δεν είναι τελικά αυτονόητη… Όχι σπάνια επιστρατεύεται παρεξηγημένη η (κατά τα άλλα, δημοκρατική) διαδικασία της ψηφοφορίας (είμαστε πολλοί, κάνουμε ό,τι θέλουμε!) για να παραβιαστεί η νομοθεσία…
Έχει προοπτική η βιομηχανική δραστηριότητα; Σίγουρα ναι αλλά όχι με επανάληψη των λαθών του παρελθόντος. Και να θυμόμαστε πώς «καταφέραμε» να κλείσουν πλείστες μονάδες –ακόμα και ολόκληροι τομείς– μιας πάλαι ποτέ «ανθούσας» δραστηριότητας. Πέρα από τα πιο πάνω περί ποιότητας, χρειάζεται στρατηγική με προσεκτική επιλογή τομέα, ρεαλιστική κλίμακα, πράσινος σχεδιασμός των προϊόντων στη συνολική διαδρομή στον κύκλο ζωής τους, σωστή χωροθέτηση και πλήρης σεβασμός της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Όχι χρηματοδοτήσεις που μπορεί να επέτρεψαν την ανανέωση πολυτελών οχημάτων αλλά δεν απέτρεψαν το κλείσιμο επιχειρήσεων…
Ειδικές προϋποθέσεις απαιτούνται για στήριξη της αγροτικής δραστηριότητας σε συνδυασμό και με την περιφερειακή ανάπτυξη. Ποιοτικά προϊόντα, με περήφανη την κυπριακή τους ταυτότητα και χαρακτηριστικά που θα προσδίδουν προτιμησιακό πλεονέκτημα παρά το πιθανόν αυξημένο κόστος, νοουμένου πως στο μεταξύ θα κατανοήσουμε πως με αυτό βρίσκει θέση το παιδί μας, ο συγγενής μας της νέας γενιάς –τόσο στην παραγωγή όσο και στη μεταποίηση, πάντα στο πλαίσιο της πράσινης οικονομίας.
Δεν μπορεί να συνεχίσει να είναι πρώτη (ή, και μόνη) μας έγνοια ο τουριστικός τομέας και μάλιστα με την ίδια (αποτυχημένη) συνταγή. Ακόμα κι όταν ξαναρχίσουν οι αεροπορικές διαδρομές, πολύ διαφορετικοί θα είναι οι αριθμοί, η προέλευση, ακόμα και η σύνθεση του όποιου τουριστικού ρεύματος. Επομένως η επαναδραστηριοποίηση του τομέα θα πρέπει να στηριχτεί σε διαφοροποιημένους πυλώνες. Και δεν θα πρέπει να αποτελέσει (πάλι) προτεραιότητα η παροχή κινήτρων για νέα φανταχτερά τουριστικά συγκροτήματα και μάλιστα με θυσία των εναπομενόντων περιβαλλοντικών πόρων.
Θα συνεχίσουμε, άραγε, να συγχύζουμε την οικονομική ανάπτυξη με την οικοδομική δραστηριότητα; Θέλουμε κι άλλους πύργους να σκοτεινιάζουν τον ορίζοντα; Όχι πως τους χρειαζόμασταν προηγούμενα αλλά, αναμφισβήτητα, το ερώτημα για την οικονομική δικαίωση του εγχειρήματος είναι τώρα εντονότερο και αναπάντητο, χώρια που ουδέποτε έγιναν οι απαιτούμενες στρατηγικές και άλλες μελέτες…
Η περιβαλλοντική διάσταση περιέχεται σε όλες τις δραστηριότητες. Και σίγουρα δεν τα πάμε καλά μέχρι τώρα –μάρτυρας οι διαδοχικές εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι καταγγελίες και τα πρόστιμα που δεν μπήκαν ποτέ στον λογαριασμό, ούτε είχαμε απολογία ούτε συγκεκριμένες και αποτελεσματικές διορθωτικές και προληπτικές ενέργειες. Τι έχουν να πουν στους ταλαιπωρημένους πολίτες (που αυτοί πληρώνουν και μάλιστα χωρίς οι περισσότεροι να το συνειδητοποιούν) τον λογαριασμό; Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι μεθοδεύσεις για τον Ακάμα (όχι μόνο γι’ αυτόν). Οι μέχρι τώρα κυβερνητικές επιλογές και εξαγγελίες υποσκάπτουν την προοπτική ουσιαστικής και βιώσιμης προστασίας αφού, παρά την κάποια ηχητική (μόνο) συγγένεια των όρων, το προωθούμενο «Εθνικό Δασικό Πάρκο», κατάλληλο μόνο για αστικές περιοχές, ουδεμία σχέση έχει με τον διαχρονικό και αμετακίνητο στόχο κήρυξης Εθνικού Πάρκου, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές της IUCN, τις εισηγήσεις ξένων εμπειρογνωμόνων που μετακλήθηκαν από την Κυβέρνηση αλλά (να μην το ξεχνά) και τις δικές της προενταξιακές δεσμεύσεις. Oι περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς δεν θα δεχτούν οποιαδήποτε συνταγή που θα οδηγεί στην καταστροφή, την οικοπεδοποίηση, την τσιμεντοποίηση του Ακάμα, την εισβολή ιδιωτικών οχημάτων και τη μαζική πρόσβαση στην περιοχή, κατά παράβαση κάθε έννοιας αποτελεσματικής προστασίας. Θα παραμείνουμε σε εγρήγορση κι έτοιμοι πάντα για συμβολή στον απαραίτητο κοινωνικό διάλογο. Φτάνει οι κυβερνώντες να μην τον χρησιμοποιούν κι αυτόν πονηρά σαν άλλοθι για προώθηση προανειλημμένων καταστροφικών επιλογών τους. Όλα αυτά δεν είναι υποθετικά αλλά είναι, ατυχώς, ιδιαίτερα επίκαιρα και προβάλλουν απειλητικά…
Σε περιόδους προεκλογικές καθώς και οικονομικής κρίσης (τώρα μάλιστα, δύο σε ένα!) το περιβάλλον πληρώνει συνήθως ακριβά το τίμημα. Η διαφθορά δεν σχετίζεται μόνο με τα αγοραία κυπριακά διαβατήρια αλλά διαχρονικά με εκείνα επιλεγμένων ιθαγενών, με προσβάσεις στην (κάθε) εξουσία μέσα από υπόγειες διαδρομές. Θα τα προβάλει, άραγε, αυτά κάποτε ένα πραγματικό «Κύπρος ΤV» πριν μας φταίξει πάλι ένας ξένος δάκτυλος; Οι άσχετοι, «δικαιολογούνται» –οι (δήθεν) επαΐοντες ουδόλως! Χαλαρώσεις, παρεκκλίσεις, διακριτική ευχέρεια χωρίς κριτήρια –αν χρειαστεί θα βρούνε κι άλλα! Θα τους αφήσουμε;
ktsimillis@cytanet.com.cy
Κυριάκος Τσιμίλλης