Δεν στέρεψαν οι ιδέες στο Κυπριακό. Αυτό που γίνεται εδώ και χρόνια είναι πως η ελληνική πλευρά ακολουθεί τις ιδέες των άλλων. Φοβάται και τη σκιά της και γι’ αυτό και δεν τολμά να ανακατέψει την τράπουλα, να… σπάσει αυγά για να κάνει ομελέτα. Γι’ αυτό και τα νερά παραμένουν λιμνάζοντα.
Οι συζητήσεις είναι αδιέξοδες. Η ακολουθούμενη πολιτική, η ίδια εδώ και τέσσερις και πλέον δεκαετίες, δεν είναι μόνο αδιέξοδη, αλλά οδηγεί σε εδραίωση των κατοχικών δεδομένων. Η αδυναμία παραγωγής ιδεών, μιας εναλλακτικής πολιτικής, που ενδέχεται να προσφέρει διεξόδους, καθιστά τη Λευκωσία, την ελληνική πλευρά στην Κύπρο, αιχμάλωτη μιας καταστροφικής πορείας στο εθνικό θέμα. Χρειάζονται ευφάνταστες ιδέες, ρηξικέλευθες προτάσεις, εναλλακτικές πολιτικές. Όχι όπως αυτή, που «έριξε» ο Πρόεδρος, χωρίς σοβαρή σκέψη, σχεδιασμό και προετοιμασία που αφορούσε την επιστροφή στο Σύνταγμα του ΄60. Τέτοιες ιδέες, χωρίς πολιτική βάση και νομική ανάλυση και επεξεργασία δεν αντέχουν στο χρόνο. Σβήνουν γρήγορα.
Η δογματική επιμονή σε μια πολιτική, που αποδεικνύεται αδιέξοδη και επιβλαβής για τις προοπτικές της χώρας, είναι απόρροια του φοβικού συνδρόμου που κυνηγά τις εκάστοτε ηγεσίες. Θεωρείται επιλογή το βέβαιο αδιέξοδο, αντί να αποτολμάται μια συζήτηση, έξω από το κουτί. Τι σημαίνει αυτό; Όχι αυτό που κάποιοι θεωρούν πως θα οδηγηθούμε ως αποτέλεσμα παρατεταμένων αδιεξόδων. Δηλαδή στη βαθμηδόν προσαρμογή στις τουρκικές αξιώσεις. Στην φιλανδοποίηση της Κύπρου. Το έλεγχο από την Τουρκία είτε λυθεί ( συνομοσπονδιακά) το Κυπριακό είτε όχι.
Αντί να συζητούμε τις ιδέες των Βρετανών, που φλερτάρουν απροκάλυπτα με την νομιμοποίηση των συνεπειών της εισβολής και της κατοχής, θα έπρεπε αναληφθούν πρωτοβουλίες. Για να γίνει όμως τούτο, θα πρέπει να καθοριστεί ο στόχος. Πρωτίστως, εκείνο που επιδιώκουμε να συζητήσουμε, να έχει τις δυνατότητες να οδηγήσει σε αυτό που μπορούμε και θέλουμε να αποδεχθούμε στο τέλος. Το σημειώνουμε τούτο καθώς επιβεβαιώνεται διαχρονικά πως άλλα λένε οι διαχειριστές, άλλα συζητούν και διαφορετικά σκέφτονται ως προς τα δικά τους «θέλω». Κυρίως, όμως, αυτά που συζητούνται είναι μακράν αυτών που μπορούν να αποδεχθούν οι πολίτες. Αυτό επιβεβαιώθηκε απόλυτα το 2004, όπου για μια ακόμη φορά οι πολίτες ανέλαβαν να «καθαρίσουν» το τοπίο απορρίπτοντας μια στρεβλωτική συμφωνία προσαρμοσμένη στα στρατηγικά σχέδια τρίτων, όχι όμως των Κυπρίων.
Τι μπορεί να γίνει; Θα μπορούσε, για παράδειγμα, οι εμπλεκόμενοι να καθορίσουν ειδικούς, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους, να συντάξουν το Σύνταγμα, στην παρουσία ειδικών από την Ε.Ε. ώστε να συνάδει το αποτέλεσμα με το κοινοτικό κεκτημένο. Για να μπορεί να γίνει τούτο εφικτό από την πλευρά τους θα πρέπει να καθοριστούν τα πλαίσια μέσα στα οποία θα κινηθούν. Κι αυτά θα πρέπει πρωτίστως να λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, είναι κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πως ο στόχος θα είναι η αποκατάσταση της ενότητας του κράτους και η διασφάλιση θεμελιωδών αρχών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών της, στα οποία οπωσδήποτε θα πρέπει να περιλαμβάνεται και το δικαίωμα επιστροφής των προσφύγων.
Η μέχρι σήμερα πορεία του Κυπριακού, οι διαδικασίες διαπραγματεύσεων για τη λύση του, έχουν φορτώσει πρόνοιες και ρυθμίσεις που εάν υιοθετηθούν σε ένα συνολικό πλαίσιο συμφωνίας, θα οδηγήσουν σε ένα κράτος με πολλές στρεβλώσεις και δυσλειτουργικές διαδικασίες. Κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι συζητήσεις που διεξάγονταν και διεξάγονται στηρίζονται σε ένα μόρφωμα με διαχωριστικά/διαλυτικά χαρακτηριστικά.
Όσο και να επιχειρηθεί από κάποιους να τετραγωνιστεί ο κύκλος, αυτό που θα προκύψει θα είναι αποτέλεσμα παρθενογένεσης, όπως προέβλεπε και το αλήστου μνήμης σχέδιο Ανάν. Θα ικανοποιεί -μέσω της βρετανικής φόρμουλας- τις τουρκικές «ανησυχίες», που ενδεχομένως θα φέρουν την ταμπέλα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας ή άλλης ονομασίας για να καλύπτει τους δογματικούς της ΔΔΟ. Οι τελευταίοι φαίνεται να μην ενοχλούνται από διαχωριστικά στοιχεία, αντιδημοκρατικές ρυθμίσεις στη συμμετοχή και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ούτε ότι αυτό το μόρφωμα θα καταρρεύσει κάτω από το βάρος των στρεβλώσεών του.