21 Αυγούστου 2021
Ποια μηνύματα λαμβάνουν οι εκτός Κύπρου, που ασχολούνται ακόμη με το Κυπριακό; Ο Πρόεδρος από τη μια διακηρύσσει το τέλος της πολιτικής του εξευμενισμού και εξαγγέλλει ότι εγκαινιάζει μιαν άλλη προσέγγιση στο εθνικό θέμα και από την άλλη δίνει διαπιστευτήρια στους εκφραστές αυτής της λογικής. Εντός και εκτός Κύπρου. Είναι μια τακτική, που ταιριάζει απόλυτα σε πολιτικούς που προσαρμόζονται αναλόγως του ακροατηρίου και του συνομιλητή που βρίσκεται απέναντί τους.
Ο Πρόεδρος θα πρέπει -έχοντας διαχειριστεί για οκτώ τώρα χρόνια το Κυπριακό– να διαπίστωσε ότι η πολιτική του κατευνασμού έχει αποτύχει. Και το μόνο που έχει «πετύχει» αυτή η πολιτική είναι να ανοίγει συνεχώς την όρεξη της κατοχικής Τουρκίας. Αυτό που «πετυχαίνει» αυτή η πολιτική είναι να αποθρασύνει το θηρίο, το οποίο τα ζητά όλα. Σε κάποια φάση, κυρίως μετά την κατάρρευση της Πενταμερούς Διάσκεψης στο Κραν Μοντάνα, φάνηκε –και το είπε μερικές φορές– πως η πολιτική του κατευνασμού δεν είναι επιλογή. Βεβαίως από τα λόγια στην πράξη η απόσταση είναι μεγάλη. Την ίδια ώρα, αισθανόμενος πιεσμένος από τα όσα διαδραματίζονται από την κατοχική Τουρκία στην Αμμόχωστο, έσπευσε να δώσει διαπιστευτήρια στους «κολλημένους» οπαδούς του απορριφθέντος σχεδίου Ανάν. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος –λέγει συχνά– το σέβεται. Αλλά το «δεν ξεχνώ» του είναι πως συμπορεύθηκε –και το υπερηφανεύεται– με όσους επέλεξαν να στηρίξουν το σχέδιο Ανάν, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω, ήταν δυσλειτουργικό, αντιδημοκρατικό και θα κρατούσε εσαεί αιχμάλωτη την Κύπρο στην Τουρκία.
Ο Πρόεδρος φέρεται να έχει βολιδοσκοπήσει, στο Κραν Μοντάνα και μετά στη Νέα Υόρκη, την τουρκική πλευρά για συνομοσπονδιακή λύση ή λύση δύο κρατών. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως υπήρξε και μια άλλη βολιδοσκόπηση κάπου σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Και όπως ήταν φυσικό, οι Τούρκοι πιάστηκαν από το… σωσίβιο του πνιγμένου για να επιμένουν σε μια πολιτική, που πάντα προωθούσαν. Τι σημασία έχει εάν τα πήρε πίσω μετά ο Νίκος Αναστασιάδης; Για τους Τούρκους σημασία έχει ότι ειπώθηκαν και, πρωτίστως, τα άκουσαν οι ίδιοι.
Η αποτυχία της ακολουθούμενης πολιτικής δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με χειρότερες επιλογές και επιστροφή σε συνταγές που δοκιμάσθηκαν και απερρίφθησαν, όπως το αλήστου μνήμης σχέδιο Ανάν.
Η τακτική «μια στο καρφί και μια στο πέταλο» είναι επικίνδυνη. Η εικόνα σύγχυσης όχι μόνο δεν αποδίδει, αλλά στέλνει και λανθασμένα μηνύματα για το τι μπορεί να δεχθεί η ελληνική πλευρά και τι όχι. Δίνει λανθασμένα μηνύματα για τα όρια που θέτει η Λευκωσία. Γι’ αυτό άλλωστε και οι διάφοροι αυτόβουλοι μεσολαβητές έρχονται να βολιδοσκοπήσουν για ντε φάκτο «δύο αυτοδιοικούμενες περιοχές», για εναλλακτικές εκδοχές χωριστής κυριαρχίας και για εμπλουτισμό του εφευρήματος της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας.
Το τρένο της λύσης δεν χάθηκε μόνο λόγω του χρόνου, που διέρρευσε από το 1974 και εντεύθεν (το «ροκάνισμα» ήταν επιλογή της Άγκυρας) αλλά επειδή συζητείται εξαρχής σε λανθασμένη βάση. Συζητείται τι θα δώσει η ελληνική πλευρά και όχι πώς θα λειτουργήσει το κράτος. Πώς θα ικανοποιηθούν οι… ανησυχίες της Τουρκίας μέσω των Τουρκοκυπρίων. Οι τελευταίοι αντιδρούν εσχάτως και για μεθοδεύσεις του καθεστώτος της Άγκυρας και των εγκάθετων της στα κατεχόμενα. Αντιδρούν επειδή επηρεάζεται η καθημερινότητά τους από την ασφυκτική πίεση της Άγκυρας. Η Λευκωσία παρακολουθεί και λειτουργεί αποσπασματικά και όχι με βάση ένα σχεδιασμό ανάδειξης της κατοχής ως την αιτία των συνεχών προβλημάτων τους. Διαμορφωμένη πολιτική για τους Τουρκοκύπριους δεν υπήρξε και δεν υπάρχει.
Ιδέες και απόψεις για το πώς μπορούμε να απεγκλωβιστούμε από μια αδιέξοδη πολιτική υπάρχουν. Σίγουρα λύση δεν είναι η τακτική του Προέδρου, που κινείται αναλόγως του ακροατηρίου. Μπορούμε να συζητήσουμε και να καταλήξουμε σε μια εναλλακτική πορεία, που θα ανατρέπει τη σημερινή, η οποία εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα και επιτρέπει στην Άγκυρα να επιβάλλει νέα τετελεσμένα. Χωρίς αγκυλώσεις και φοβικά σύνδρομα. Να αναγνωριστούν οι στόχοι: Ανατροπή κατοχικών δεδομένων, απελευθέρωση, δημιουργία ενός πολιτειακού συστήματος χωρίς εθνικούς διαχωρισμούς, αλλά με δημοκρατία και ισονομία. Χωρίς «προστάτες», εξαρτήσεις, κολοβωμένα δικαιώματα. Στη βάση αυτή να κουβεντιάσουμε όλοι οι Κύπριοι, για τα συμφέροντα της χώρας. Θέλουμε να ζούμε στη σκιά της Τουρκίας, η οποία θα ελέγχει τη λειτουργία του κράτους, της χώρας; Εάν ναι, να συνεχιστεί η πεπατημένη. Το αυτονόητο διεκδικούμε και κατηγορούμαστε ως… μαξιμαλιστές, ενίοτε και «εθνικιστές». Από ποιους; Από εκείνους που θέλουν λύση νομιμοποίησης του διαχωρισμού με σοβαρά ελλείμματα δημοκρατίας και δικαιωμάτων. Διαιώνιση της παρουσίας της Τουρκίας και των προβλημάτων επιδιώκουν.