Του ΣΕΝΕΡ ΛΕΒΕΝΤ, στις 23-02-2021
«Πρέπει να τους πείσουμε ότι είμαστε τρελοί που μπορούν να κάνουν τα πάντα», έλεγε ο αντάρτης νέος στην ταινία. Αυτή η κουβέντα του μου έμεινε στο μυαλό πιο πολύ από κάθε άλλη. Μου θύμισε τη ρήση του Καρλ Μαρξ. «Προλετάριοι όλου του κόσμου ενωθείτε. Δεν έχετε τίποτε άλλο να χάσετε παρά μόνο τις αλυσίδες σας». Ένας άνθρωπος που δεν έχει απολύτως τίποτα να χάσει τολμάει και τον θάνατο. Το είχαμε συζητήσει και εμείς πολύ αυτό στα πρώτα χρόνια της νιότης μας που αρχίσαμε να αναπνέουμε με τον σοσιαλισμό. Κάποιος από εμάς ρώτησε: «Οι παντρεμένοι ή οι ανύπανδροι είναι πιο τολμηροί και μπορούν να αγωνιστούν πιο άνετα;». Οι παντρεμένοι είχαν παιδιά, οικογένεια. Οι δε ανύπανδροι ήταν μόνοι. Η πλειοψηφούσα άποψη ήταν ότι πιο άφοβα θα μπορούσαν να αγωνιστούν οι ανύπανδροι. Εκείνη η γνωστή ρήση του Μαρξ είχε πράγματι ανοίξει μια νέα περίοδο στην Ιστορία. Οι νονοί του χρήματος είχαν φοβηθεί πράγματι. Και είχαν δίκιο να φοβούνται εκείνους που δεν είχαν τίποτα να χάσουν παρά μόνο τις αλυσίδες τους. Γι’ αυτό άρχισαν να δίνουν στους εργάτες περισσότερα πράγματα σε σχέση με το παρελθόν. Βγήκαν στο προσκήνιο και άλλα πράγματα, όχι μόνο τα υλικά αγαθά πρώτης ανάγκης. Σταμάτησαν να παίρνουν εργάτες στη δούλεψή τους για ένα κομμάτι ψωμί. Τους έδωσαν μισθό που θα αρκούσε για να αγοράσουν αυτοκίνητο και σπίτι. Ένας από τους πρώτους που το εφάρμοσαν αυτό στην Ευρώπη ήταν η ιταλική εταιρεία Φίατ. Δεν αρκέστηκαν σε πράγματα όπως το αυτοκίνητο και το σπίτι. Έδωσαν σε όλους μισθό που θα αρκούσε για να πάνε διακοπές. Κατάφεραν να δημιουργήσουν πράγματα να χάσουν εκείνοι που δεν είχαν τίποτε άλλο να χάσουν παρά μόνο τις αλυσίδες τους. Έτσι εκτράπηκαν από τον αγώνα, την επανάσταση. Αυτή τη φορά βγήκε στο προσκήνιο ο ρεφορμισμός.
Η Αυστρία ήταν για παράδειγμα η πρώτη ανεπτυγμένη καπιταλιστική χώρα που είδε ο Ναζίμ Χικμέτ, ο οποίος δεν παρεξέκλινε καθόλου από τον κομουνισμό. Καθώς έμπαινε στο σπίτι στο οποίο φιλοξενείτο εκεί, αντιλήφθηκε ότι υπήρχαν τρία ποδήλατα μπροστά στη γειτονική πόρτα. Και ρώτησε τον φίλο του: «Γιατί υπάρχουν τρία ποδήλατα στην πόρτα αυτού του σπιτιού;». «Διότι αυτή η οικογένεια έχει τρία παιδιά», του είπε ο φίλος του. «Καλά, ο άνδρας τι δουλειά κάνει;». «Εργάτης σε ένα εργοστάσιο». Σάστισε ο Ναζίμ. Διότι εκείνος ήξερε την εργατική τάξη ως μια τάξη που δεν είχε τίποτα να χάσει παρά μόνο τις αλυσίδες που τη δένουν. Αλλά μπροστά στην πόρτα τους υπήρχαν τρία ποδήλατα. Και επιπλέον το σπίτι στο οποίο κάθονταν τους ανήκε. Και είχαν και ένα αυτοκίνητο στο γκαράζ. Ο ποιητής μας δεν είχε φανταστεί ποτέ έναν εργάτη που θα μπορούσε να είχε σπίτι, αυτοκίνητο και ένα ποδήλατο για κάθε του παιδί!
Ουσιαστικά έτσι έγιναν όλα και εδώ σε εμάς. Κάποτε, εκτός από κάποιους πλούσιους, κανείς δεν είχε τίποτα. Ήμασταν μια φτωχή κοινωνία. Δεν υπήρχαν ψυγεία. Δεν υπήρχαν εστίες γκαζιού. Δεν υπήρχαν ηλεκτρικές σκούπες, ηλεκτρικά σίδερα, ηλεκτρικές σόμπες. Δεν υπήρχε τηλεόραση. Μάλιστα σε πάρα πολλά σπίτια δεν υπήρχε ακόμα και ραδιόφωνο. Δεν υπήρχαν κλιματιστικά. Τώρα υπάρχουν όλα. Υπάρχουν τα πάντα. Υπάρχουν ακόμα και εργαλεία που καθαρίζουν καρότα και πατάτες. Και τα τελευταία προϊόντα της τεχνολογίας. Σε μια τάξη σαράντα μαθητών στο δημοτικό σχολείο όλα τα παιδιά έχουν κινητό τηλέφωνο. Στις τηλεοράσεις υπάρχουν χιλιάδες κανάλια, όχι μόνο μερικά. Πατάς ένα κουμπί και πηγαίνεις στην άλλη άκρη του κόσμου. Παρακολουθείται ένας ποδοσφαιρικός αγώνας ταυτοχρόνως σε ολόκληρο τον κόσμο. Πλέον όλοι έχουν ένα Google που απαντά σε όλες τις ερωτήσεις. Υπάρχουν καθαρίστριες που πηγαινοέρχονται στα σπίτια. Οι ηλικιωμένοι έχουν φροντιστή. Υπάρχει ένας κηπουρός που φροντίζει τον κήπο. Μπροστά στα σπίτια υπάρχουν μερικά αυτοκίνητα, όχι ένα. Μερικά ποδήλατα. Υπάρχουν διαιτολόγοι. Υπάρχουν αίθουσες αδυνατίσματος. Υπάρχουν αίθουσες ομορφιάς. Υπάρχουν κάποιοι που κάνουν Μπότοξ. Υπάρχουν κάποιοι που κάνουν σολάριουμ.
Μήπως όλα αυτά αποκτήθηκαν με την πολλή δουλειά και την παραγωγή; Πώς αποκτήθηκε αυτή η τάξη πραγμάτων; Παλιά κανείς δεν μπορούσε να πάει εύκολα στο εξωτερικό. Τώρα μπορούν να πάνε μέχρι την άλλη άκρη του κόσμου. Ανάμεσά μας υπάρχουν κάποιοι που πάνε ακόμα και στους πόλους. Σχεδόν δεν υπάρχει κανείς που δεν έχει πάει στο Λονδίνο, στο Παρίσι, στη Βενετία, στις Βρυξέλλες. Αχ μακάρι όλα αυτά να αποκτιόντουσαν με την πολλή δουλειά και την παραγωγή. Σε αυτά τα αγαθά έβαλαν τη σφραγίδα τους το πλιάτσικο, η λεηλασία, η αισχροκέρδεια και το βρόμικο χρήμα. Χύθηκε πολύ αίμα. Υπήρξε πολλή προσφυγιά. Όλα αυτά κτίστηκαν πάνω στον πόνο και τον καημό.
Χαιρετίσματα σε όσους ρωτούν τώρα γιατί δεν ξεσηκώνεται αυτή η κοινωνία μπροστά σε τόσο ρεζιλίκι, γιατί ακόμα δεν βγαίνουν από τη φωλιά τους. Διότι πλέον έχουν πάρα πολλά να χάσουν εκτός από τις αλυσίδες τους. Δεν ωφελεί ακόμα και να τους πεις ότι μια μέρα θα πεθάνουν! Ζουν το σήμερα!