Του Κώστα Βενιζέλου, στις 10 Μαρτίου 2021
Να είναι η παρατεταμένη πανδημία; Να είναι οι διαχρονικές παθογένειες μιας κοινωνίας που έχει μειωμένες αντιστάσεις και της έχουν ευνουχίσει το φρόνημα; Να είναι η κούραση από τις αλλεπάλληλες προσπάθειες για επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό; Να είναι η απάθεια που έχει καλλιεργηθεί και «καρποφόρησε»; Υπάρχουν πάντα απαντήσεις, σχεδόν για όλα. Και πίσω από αυτές τις απαντήσεις άλλες τόσες εξηγήσεις, που δεν είναι του παρόντος.
Παρακολουθούμε αντιδράσεις για το τραγούδι που θα εκπροσωπήσει τη χώρα στον παρακμιακό διαγωνισμό της Γιουροβίζιον, αλλά όχι για τη διαφθορά. Στα φαινόμενα της διαπλοκής και της διαφθοράς οι αντιδράσεις, όχι οι προεκλογικές του πολιτικού συστήματος, αλλά των πολιτών, διοχετεύονται μέσα από το «πηγάδι» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Εκεί που το κόστος για τους «δράστες» της διαφθοράς δεν είναι αποτρεπτικό για τη συνέχεια. Άλλωστε, εάν τους στοίχιζε ο δημόσιος διασυρμός θα σταματούσαν από καιρό. Εάν τους κόστιζε δεν θα συνέχιζαν. Σταματούν και μόλις καθήσει ο κουρνιαχτός, ξανά προς τη… δόξα τραβούν.
Ένα τραγούδι, που συνήθως ο στίχος δεν λέγει και τίποτα, δημιουργεί φανατισμό και τροφοδοτεί το μίσος. Άνθρωποι κινητοποιούνται. Φωνάζουν, κτυπιούνται. Εάν ακουστεί το τραγούδι θα καταστραφεί το σύμπαν επειδή γίνεται αναφορά στον διάβολο; Κι όταν όλη την ημέρα -αυτοί οι ίδιοι κι άλλοι- τον επικαλούνται βρίζοντας; Δεν κινδυνεύουν από τις «αναπτύξεις», που προκαλούν περιβαλλοντικές επιπτώσεις και καταστροφές, αλλά από ένα τραγούδι;
Στο απέραντο πεδίο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης υπάρχουν περισσότερα σχόλια για την πολυδιαφημιζόμενη συνέντευξη των Χάρι και Μέγκαν, που προκάλεσε «αναταράξεις» στο Μπάκιγχαμ και τροφοδότησε ατελείωτα κουτσομπολιά στο επιρρεπές παλάτι. Μια συνέντευξη που επανέφερε στο προσκήνιο έναν παρασιτικό θεσμό, που παραπαίει μεν, αλλά συντηρείται πλουσιοπάροχα, αν και έπαψε να είναι ακόμη και φολκλόρ κατάσταση, τουριστική ατραξιόν. Έχουν, μεταξύ άλλων, ενδιαφέρον και οι αναφορές τους πως δεν είναι πλέον «εργαζόμενοι» στο παλάτι. Εργαζόμενοι σε τι; Το κατηγορώ της Μέγκαν δεν αφορά κανέναν εκτός από την οικογένεια του συζύγου και τη… βασιλομήτωρ. Κι όμως, είναι δυνατόν οι εκμυστηρεύσεις της να έχουν διχάσει κόσμο. Γιατί; Ποια η εξήγηση;
Υπάρχει έλλειψη οράματος. Υπάρχει έλλειψη ηγεσίας. Δεν φαίνονται στον ορίζοντα προοπτικές για αντιμετώπιση των πραγματικών προβλημάτων. Των προβλημάτων που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας. Η κρίση, παρατεταμένη, έχει μειώσει εισοδήματα, έχει αυξήσει την ανεργία, οδηγεί τους ανθρώπους στην απελπισία. Κι όλα αυτά πώς αντιμετωπίζονται; Αναζητώντας διεξόδους σε σαπουνόπερες και εισβάλλοντας στα άδυτα θεσμών, που ζουν σε έναν άλλον κόσμο, μακριά από την πραγματικότητα.
Μπορεί να εμπνέει για παράδειγμα κάποιους ο Μόρφου, ο οποίος κυνηγάει φαντάσματα; Να τους εκφράζει ένας άνθρωπος που ερμηνεύει φαινόμενα και επιχειρεί να ανατρέψει την επιστήμη, τις ανακαλύψεις της; Πρόκειται, βέβαια, για τον ίδιο που το 2004 προσπαθούσε με ιστοριούλες να πείσει για την «τελευταία ευκαιρία», το αλήστου μνήμης σχέδιο Ανάν.
Σε μια χώρα με υψηλό δείκτη διαφθοράς, της οποίας τμήμα είναι υπό κατοχή, άλλες θα έπρεπε να είναι οι προτεραιότητες και ο τρόπος αντίδρασης. Στο εθνικό θέμα, στο τουρκικό (κι όχι κυπριακό) πρόβλημα, τα βήματα εδραίωσης της κατοχής, οι προσπάθειες επιβολής τετελεσμένων αντιμετωπίζονται με μεμψιμοιρίες και μιζέρια. Με κλαψουρίσματα και παρακάλια σε τρίτους για να… μεταφέρουν τις ικεσίες μας στην Τουρκία. Και παράλληλα αναπτύσσεται ένα αφήγημα, που επιχειρεί να δημιουργήσει ενοχές στο θύμα και ξεπλένει τον θύτη. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα, πολύ μεγάλο.
Οι παθογένειες δεν αντιμετωπίζονται αναζητώντας διεξόδους, που ενισχύουν την απάθεια. Ο Χάρι και η Μέγκαν δεν είναι πρότυπα. Δεν πρέπει καν να απασχολούν. Ούτε πρέπει να παρασύρονται πολίτες από μεσαιωνικές λογικές και φανατισμούς μίσους.
Στην εποχή μας δεν υπάρχουν Αυξεντίου, Μάτσης, Παλληκαρίδης, Τσε Γκεβάρα, Άρης Βελουχιώτης, Μανώλης Γλέζος, Δώρος Λοΐζου, Μαντέλα… Είναι μια άλλη εποχή, που πρέπει να θέσει το όραμα και τις προτεραιότητες με βάση τα δεδομένα του σήμερα. Επί της ουσίας, η εθνική και κοινωνική απελευθέρωση παραμένει το ίδιο επίκαιρη και δεν πρόκειται να έρθει με πρότυπα που διαιωνίζουν μια άλλη, ψεύτικη προτεραιότητα. Αναζητείται ηγεσία, αναζητούνται Κινήματα ανατροπής. Και για κάθαρση και για ανατροπή των κατοχικών δεδομένων.
costas.venizelos@phileleftheros.com