Όλα τα φώτα σήμερα είναι στραμμένα στην Ερευνητική Επιτροπή για τις πολιτογραφήσεις, όπου θα προσέλθει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Προβλεπτά τα όσα θα αναφέρει. Το διάγγελμα της περασμένης Πέμπτης προδίκασε και τη «γραμμή πλεύσης», που θα ακολουθήσει. Θα αναλάβει πολιτική ευθύνη αλλά και θα αποδώσει ευθύνες. Τι σημαίνει, όμως, η ανάληψη ευθυνών; Πώς μεταφράζεται στην (κυπριακή) πολιτική; «Ούπς, συγνώμη λάθος», και «προχωράμε»;
Η πεπατημένη είναι γνωστή: Εξαγγέλλονται πολλά μέτρα, συστήνονται νέες Επιτροπές κι αυτό θεωρείται ως ασπιρίνη στον πονοκέφαλο, που προκαλούν οι αντιδράσεις από την έξαρση των φαινομένων της διαφθοράς. Οι παλιάς κοπής πολιτικοί θεωρούν πως «στην Κύπρο σε δύο-τρεις ημέρες ξεχνούν οι πολίτες». Θεωρούν πως συνεχώς αλλάζει η ατζέντα στη δημόσια σφαίρα και ξεχνιέται το προηγούμενο θέμα. Αυτή η προσέγγιση δεν ισχύει πάντα και επιβεβαιώνεται τις ημέρες μας. Αυτές οι προσεγγίσεις παραπέμπουν στην υποβάθμιση ζητημάτων, αλλά μερικές φορές σε συγκάλυψη. Όσο κρύβονται κάτω από το χαλί στρεβλώσεις, σκάνδαλα και φαινόμενα διαφθοράς και διαπλοκής, τόσο θα μεγαλώνει το πρόβλημα. Και θα το βρίσκουν μπροστά τους. Θα το κουβαλούν μέχρι το τέλος της θητείας, αλλά και μετά.
Ο Πρόεδρος δεν είναι πειστικός. Έχασε την εμπιστοσύνη των πολιτών. Όποιος προβάλλει έναν ισχυρισμό, είτε ισχύει είτε όχι, γίνεται πιστευτός. Ο ίδιος όχι. Μειώνεται το ακροατήριο που πείθει. Ακόμη και μέσα στο ίδιο του το κόμμα, στην παράταξη της οποίας ηγήθηκε για χρόνια.
Σήμερα στην Ερευνητική Επιτροπή θα επιχειρήσει να ανατρέψει την εικόνα. Δύσκολο. Το ακροατήριο είναι άκρως επιφυλακτικό. Δεν εμπιστεύεται, δεν πιστεύει. Το θέμα ήταν να μην έφθανε ποτέ να προσέλθει σε Ερευνητική Επιτροπή, η οποία διορίσθηκε για να ελέγξει αποφάσεις της κυβέρνησης του. Δεν το απόφυγε καθώς ο ιός της εξουσίας είναι μεταδοτικός κι εάν δεν αντιμετωπιστεί από την αρχή, κυριαρχεί σε όλα του τα βήματα. Σε όλες τις αποφάσεις.
Ο Πρόεδρος θα προβάλλει το αφήγημα πως μετά το 2013 η οικονομία κατέρρεε και πως θα έπρεπε να χαλαρώσουν τα κριτήρια για τα «χρυσά διαβατήρια», να έλθουν στα ταμεία χρήματα. Πολλά χρήματα, για να λειτουργήσει η αγορά, να ανοίξουν οι δουλειές. Σε αυτό το αφήγημα, που μπορεί κάποιους να… συγκινεί, απουσιάζει η απάντηση στο μείζον ερώτημα: Τι γίνεται με τη σύγκρουση συμφερόντων; Και μην μας πουν κάποιοι πως δεν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων.
Ο Πρόεδρος, όπως είναι γνωστό, με την ανάληψη του ιδίου της διακυβέρνησης και το διορισμό υπουργώνδέσμευσε όλα τα μέλη της κυβέρνησής του με Χάρτα Δεοντολογίας που υποχρεώθηκαν να υπογράψουν. Αφορά και σύγκρουση συμφερόντων, την αποδοχή δώρων κλπ. Η Χάρτα δεν τον δεσμεύει καθώς εξαίρεσε το εαυτόν του. Το γιατί θα πρέπει να το απαντήσει σήμερα, εάν βεβαίως θα ερωτηθεί από την Επιτροπή.
Είναι σαφές πως το σύστημα γενικά λειτουργεί χωρίς να υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος. Εργαλεία υπάρχουν, όπως είναι ο κοινοβουλευτικός έλεγχος. Χρειάζονται κι άλλα εργαλεία και μπορούν να προστεθούν και καινούργια. Φτάνει να υπάρχει πολιτική βούληση. Η Χάρτα Δεοντολογίας, εάν δεν έχει διακοσμητικό χαρακτήρα, είναι χρήσιμη. Το ζητούμενο για τους πολιτικούς που λαμβάνουν αποφάσεις, είναι να μην υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων. Κι αυτό είναι μεν ένα μείζον ζήτημα, αλλά δεν φαίνεται -φευ- να το λαμβάνουν υπόψη. Τα συμφέροντα κάνουν «κέντημα» κι ας συγκρούονται καθημερινά.
Είναι ξεκάθαρο, πως η παρούσα κυβέρνηση θα βολοδέρνει μέχρι να εξαντλήσει τη θητεία της. Και είναι αρκετός ο χρόνος. Δύο χρόνια. Το ίδιο συνέβη και στην προηγούμενη Κυβέρνηση που μετά τη φονική έκρηξη στο Μαρί, είχε ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για τη φυγή. Και ο προκάτοχος του σημερινού Προέδρου δεν επαναδιεκδίκησε και είναι σαφές πως ούτε ο ίδιος. Ακόμη και να το ήθελε, δεν μπορεί.
Το μεγάλο κόμμα της αντιπολίτευσης, που εναλλάσσονται στην εξουσία με το σημερινό κυβερνών κόμμα, δεν μπορεί φαίνεται να πείσει. Δεν εισπράττει τη φθορά της Κυβέρνησης. Οι λόγοι προφανείς. Τα συστημικά κόμματα θα κριθούν στις εκλογές του Μαΐου όπως και κρίνονται από την κοινωνία καθημερινά. Φαίνεται από τη συμπεριφορά τους, την αμηχανία τους εν πολλοίς, την προσπάθεια τους να αποποιηθούν ευθύνες, να αυτοτραυματίζονται, πυροβολώντας το πόδι τους.