Ακόμη και μετά την υποβολή του τελικού πορίσματος της Ερευνητικής Επιτροπής για τις Πολιτογραφήσεις, παρακολουθούμε να αναπτύσσονται διάφορα «επιχειρήματα» και να γίνονται βαρύγδουπες εξαγγελίες. Η κυβέρνηση, διά του Εκπροσώπου της, δηλώνει, για παράδειγμα, πως ο Πρόεδρος όταν μελετήσει το πόρισμα θα επανέλθει με αυτοκριτική διάθεση για να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί. Το επανέλαβε και ο ίδιος ο Πρόεδρος χθες. Εάν προκύπτει κάτι από τις δηλώσεις του είναι η αναφορά «για ευθύνες της κυβέρνησης» και όχι του ιδίου. Εάν αυτό σημαίνει οτιδήποτε θα φανεί στη συνέχεια.
Ευθύνες, πάντως, αποδόθηκαν στην κυβέρνηση από το ενδιάμεσο πόρισμα, «αγγίζοντας» και τον ίδιο τον Πρόεδρο. Αυτό που ίσχυε, για τις περισσότερες περιπτώσεις εξέτασης για πολιτογραφήσεις, ήταν πως η όποια αίτηση υποβαλλόταν στο υπουργικό συμβούλιο εγκρινόταν αμέσως. Είτε τηρούσε τα κριτήρια είτε όχι. Και η πλειοψηφία των αιτήσεων, όπως προκύπτει από το πόρισμα, δεν είχαν σχέση με το πλαίσιο της νομοθεσίας.
Το θέμα είναι βαθύτερο και συνδέεται με την αλυσίδα που λειτουργούσε λεηλατώντας το Πρόγραμμα. «Επαγγελματικές ομάδες», που είχαν εμπλοκή, όπως δικηγόροι, μεσίτες, λογιστές, ελεγκτές, ιδιοκτήτες ανάπτυξης γης και πολιτικοί, συνεργάσθηκαν για τον «κοινό σκοπό». Όλη η διαδικασία κατέληγε στην κυβέρνηση, που κρατούσε τη σφραγίδα και ανελάμβανε την έκδοση διαβατηρίων. Στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουμε μια πρακτική μερικών παρεκκλίσεων, που έγιναν για «ειδικές περιπτώσεις». Η εξαίρεση έγινε κανόνας και το πάρτι τρικούβερτο. Το επιχείρημα ότι όλα αυτά γινόντουσαν γιατί η χώρα χρειαζόταν επειγόντως επενδύσεις δεν αντέχουν στη λογική. Αποδεικνύεται πως όλα αυτά γινόντουσαν επειδή κάποιοι είχαν αντιληφθεί πως αυτό το πρόγραμμα έκρυβε «κρυφές χαρές». Αντελήφθηκαν πως μπορούσαν- έχοντας πλάτες- να το ξεχειλώσουν μέχρι του σημείου να χωρέσουν εξ ολοκλήρου τα δικά τους συμφέροντα. Από ένα σημείο και μετά η ευθύνη δεν είναι μόνων των διαφόρων ιδιωτικών συμφερόντων, αλλά της κυβέρνησης. Τα ιδιωτικά συμφέροντα κρίνονται και για ποινικά αδικήματα εκεί και όπου υπάρχουν, για την κατάθεση, για παράδειγμα, παραπλανητικών στοιχείων. Η κυβέρνηση, όμως, έχει προφανώς σοβαρότατες ευθύνες, γιατί αυτή ενέκρινε τις αιτήσεις. Έχει ευθύνες και για το γεγονός ότι είχε στηθεί ένας μηχανισμός «παραγωγής» διαβατηρίων, αλλά και επειδή πέρασαν αιτήσεις που… έβγαζαν μάτι. Ευθύνες έχουν και όσοι ανέλαβαν να κάνουν τους «τροχονόμους» για να εγκρίνονται οι αιτήσεις, που προωθούνταν, αλλά και εκείνοι που είχαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σχέση με δικηγορικά γραφεία ή άλλες εταιρείες, που δραστηριοποιούνταν σε αυτούς τους τομείς.
Είναι προφανές πως η διαχείριση που έγινε στο θέμα των διαβατηρίων έχει διασύρει διεθνώς τη χώρα μας. Δόθηκε η εντύπωση πως είμαστε μια χώρα της αρπαχτής, πλυντήριο για ξέπλυμα χρήματος και καταφύγιο διεθνών απατεώνων. Αυτό πλήττει τη διεθνή εικόνα και η ζημιά είναι ανεπανόρθωτη. Αλλά αυτό είναι λεπτομέρεια για τους… άρπαγες. Το γεγονός ότι σταμάτησε το Πρόγραμμα, αυτό δεν σώζει ποσώς την κατάσταση. Άλλωστε εκείνη η απόφαση, του περασμένου Νοεμβρίου, συνιστά- θα το επαναλάβουμε- την απόλυτη αυτοκατάργηση μιας κυβέρνησης που δηλώνει αδυναμία να εφαρμόσει τους νόμους της.
Βρισκόμαστε σε στάση αναμονής για τη δημοσιοποίηση του πορίσματος. Ελπίζουμε χωρίς λογοκρισίες. Το θέμα των προσωπικών δεδομένων δεν μπορεί να θεωρείται άλλοθι. Αυτοί που εμπλέκονται έχουν ήδη εκτεθεί και θα πρέπει να τους γνωρίζουν και οι πολίτες. Άλλωστε είναι καλύτερη η διαφάνεια, διασφαλίζει την αλήθεια και αποτρέπει τις διαδόσεις, που ενδέχεται να μην ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Βρισκόμαστε σε αναμονή για το πώς θα προχωρήσει νομικά η υπόθεση αυτή. Οι λεπτομέρειες, τα νομικά κι άλλα «παράθυρα» έχουν τη σημασία τους για τους «νομολάχνους» και όσους θέλουν να… γλιστρήσουν από τις πρόδηλες ευθύνες τους. Οι μεγάλες ευθύνες ανήκουν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ως αρχηγός του κράτους και της κυβέρνησης. Όπως και μελών της κυβέρνησής του, που έχουν διαχειριστεί τις υποθέσεις αυτές. Στο (ενδιάμεσο) πόρισμα περιγράφεται η εξυπηρέτησης συμφερόντων οικογενειακών επιχειρήσεων μελών του Υπουργικού Συμβουλίου. Κι αυτό αγγίζει προφανώς και τον Πρόεδρο. Στην Κύπρο, οι πολιτικές ευθύνες αποδίδονται, πλην όμως εναπόκειται στα πολιτικά πρόσωπα, που επηρεάζονται, κατά πόσο θα τις αναλάβουν. Σε μια δημοκρατία, η ανάληψη πολιτικών ευθυνών, αποτελεί βασικό συστατικό διαφάνειας. Το κρυφτούλι πλήττει τους θεσμούς και εμβαθύνει το δημοκρατικό έλλειμμα.
Ευθύνες έχουν όσοι θυσιάζουν την Κυπριακή Δημοκρατία για το δικό τους προσωπικό κέρδος και συμφέρον. Είτε αυτοί αντιπροσωπεύουν θεσμούς, είναι πολιτικό προσωπικό είτε εξυπηρετούν προσωπικά οικονομικά συμφέροντα.
Είναι σαφές πως η χώρα χρειάζεται κάθαρση. Και τούτο επείγει. Και θα πρέπει όσοι δεν μετείχαν στο πάρτι, να επιμένουν στην τιμωρία των εμπλεκόμενων.