Του: Κώστα Βενιζέλου, 22 Δεκεμβρίου 2020
Νωρίς-νωρίς τον Ιανουάριο, θα επανέλθει στην περιοχή η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, και τον Φεβρουάριο θα συγκληθεί άτυπη Πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό. Η πραγματοποίηση της Διάσκεψης αποφασίσθηκε πριν το ταξίδι της κ. Λουτ και από τη στιγμή που «όλοι θέλουν την Πενταμερή», ο Γενικός Γραμματέας θα τη συγκαλέσει.
Μετά την αποτυχία Ελλάδος και Κύπρου στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, είναι προφανές πως η Άγκυρα δεν έχει κανένα λόγο να κάνει πίσω στους επεκτατικούς της σχεδιασμούς. Παρακολουθώντας Μητσοτάκη και Αναστασιάδη να μην αξιοποιούν ευρωπαϊκά εργαλεία (οικονομικών πιέσεων προς την Άγκυρα), να περνούν κάτω από τον πήχη των αρχικών τους διεκδικήσεων και στο τέλος να πανηγυρίζουν με την αποτυχία τους, η κατοχική Τουρκία γνωρίζει το επόμενο τους βήμα. Παράλληλα θα περιμένει κι άλλες υποχωρήσεις από την Αθήνα και τη Λευκωσία στο πεδίο των ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού.
Η Τουρκία υλοποιεί τα επεκτατικά της σχέδια στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και της Ελλάδος, έχει προχωρήσει στο άνοιγμα της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου και παράλληλα προβαίνει σε κινήσεις εδραίωσης των νέων τετελεσμένων, που επιβάλλει. Υλοποιεί τα επεκτατικά της σχέδια ανενόχλητη, χωρίς να έχει κόστος.
Όπως είναι γνωστό, η αξιωματούχος του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ, έχει καταγράψει την τουρκική θέση: Οι συζητήσεις για την ομοσπονδία, λένε οι Τούρκοι, έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο τους και τώρα προτάσσεται η λύση δύο κρατών.
Είναι σαφές πως σε μια άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, στη βάση της λογικής ότι «όλα είναι στο τραπέζι», το μοντέλο των δύο κρατών θα βρεθεί στην ατζέντα. Νοουμένου ότι η βρετανική «τεχνογνωσία», παραπέμπει στη διαμόρφωση μίας φόρμουλας που θα περιέχει τη «χρυσή τομή», είναι ορατός ένας «συμβιβασμός» μεταξύ της χαλαρής/ αποκεντρωμένης ομοσπονδίας, που προτείνει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και των δύο κρατών που εγείρει η τουρκική πλευρά. Δηλαδή, η λύση θα αναζητηθεί σε ένα μοντέλο συνομοσπονδίας, το οποίο μέσα στη λογική της «εποικοδομητικής ασάφειας» να μπορεί να ονομαστεί και ομοσπονδία. Ως ετικέτα και μόνο.
Τι μπορεί να γίνει; Να μην αποδεχθούμε πρόσκληση των Ηνωμένων Εθνών; Εάν δεν προσέλθουμε δεν θα εποικίσει την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου; Όλα αυτά τα ερωτήματα τίθενται, κυρίως από όσους έχουν μια συγκεκριμένη προσέγγιση στο Κυπριακό. Να λέμε σε όλα «ναι», έστω κι αν δεν είναι προς το συμφέρον μας. Αυτό υποστηρίζει η συγκεκριμένη προσέγγιση.
Στην πολιτική, όπως και στην καθημερινότητά μας, για τις μεγάλες αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα υπέρ και τα κατά.
Πρώτο, είναι προφανές πως η συμμετοχή σε μια Πενταμερή Διάσκεψη δεν μπορεί να γίνει χωρίς προϋποθέσεις. Η βασική προϋπόθεση είναι ότι δεν μπορεί να συζητηθεί η λύση δύο κρατών. Δεν μπορεί να το δεχθεί τούτο η Ευρωπαϊκή Ένωση και διαβιβάσθηκε ήδη η θέση αυτή στην Άγκυρα (τηλεφωνική επικοινωνία Μισέλ με Ερντογάν). Λογικά ούτε τα Ηνωμένα Έθνη, που έχουν τόμους αποφάσεις για την Κύπρο, δεν πρέπει να δεχθούν. Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από την ελληνοκυπριακή πλευρά και θα πρέπει να εξηγηθεί και προς τους Τουρκοκύπριους για τους λόγους που πρέπει να αντιδράσουν σε ένα τέτοιο σενάριο.
Δεύτερο, δεν μπορεί να συγκαλείται Διάσκεψη και να βρίσκονται σε ισχύ τα τετελεσμένα, που επιβάλλει η Άγκυρα ενώ συνεχίζει στο ίδιο τέμπο.
Το «άτυπη», το οποίο μπήκε «ουρά» στο «Πενταμερής», προφανώς έγινε για να μην μπουν προϋποθέσεις. Για να διεξαχθεί «ελεύθερη» συζήτηση. Είναι σαφές πως η Τουρκία θα έχει και το άλλοθι της συμμετοχής σε μια διαδικασία και ταυτόχρονα θα προχωρεί και στην υλοποίηση των επεκτατικών της σχεδιασμών.
Εάν δεν τεθούν προϋποθέσεις τότε θα βρεθούμε να επιχειρηματολογούμε κατά των δύο κρατών, καθιστώντας το μοντέλο αυτό μέρος των συζητήσεων. Την ίδια ώρα, όπως διαχρονικά έχει αποδειχθεί, η Άγκυρα δεν επηρεάζεται από διαδικασίες. Το σχέδιο της, όπως στην προκειμένη περίπτωση αυτό με την Αμμόχωστο, θα υλοποιείται ανενόχλητα, ενώ παράλληλα θα συζητούνται σημειολογίες και λεπτομέρειες, χαμένοι οι εμπλεκόμενοι στη μετάφραση. Συνεπώς, το «ναι» σε μια Πενταμερή πρέπει να γίνει με προϋποθέσεις. Εκτός κι εάν η έγνοια δεν είναι το αποτέλεσμα αλλά να αναδειχθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά ως το «καλύτερο παιδί».
costas.venizelos@phileleftheros.com
Κώστας Βενιζέλος