Η φάση αυτή άρχισε με τη «συνάντηση γνωριμίας» Αναστασιάδη – Τατάρ, της 3ης Νοεμβρίου. Τελικά εκδόθηκε συμφωνημένο ανακοινωθέν, που άναψε το πράσινο φως στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ να διερευνήσει την προοπτική σύγκλησης «Άτυπης» Πενταμερούς Διάσκεψης. Στην ανακοίνωση δεν γινόταν καμία αναφορά στη βάση των συνομιλιών που επαναβεβαιώθηκε στην προηγούμενη δήλωση, που εκδόθηκε στο Βερολίνο τον Νοέμβριο του 2019 (Αναστασιάδης, Ακιντζί, Γκουτέρες). Γενικά σε τίποτε αξιοσημείωτο δεν γινόταν λόγος πλην της ιδιότητας δύο ηγετών με την οποία θα μετάσχουν στην Πενταμερή. Το θέμα της βάσης ενδεχομένως να ξεκαθαρίσει στην «Άτυπη» Πενταμερή, μπορεί και να βρεθεί μια σολομώντειος λύση, όπως επιδιώκουν και οι Βρετανοί, γνωστοί «άρχοντες» του παρασκηνίου. Αλλά αυτός είναι ο στόχος της Πενταμερούς; Να συζητηθεί η επίτευξη συμφωνίας ή εάν θα είναι για δύο κράτη ή μια συνομοσπονδία με ένα βολικό όνομα; Η ανακοίνωση της 3ης Νοεμβρίου, μπορεί να ήταν γενική και αόριστη, αλλά ήταν πολύ ουσιαστική, όχι τόσο γι’ αυτά που περιείχε αλλά κυρίως γι’ αυτά που απουσίαζαν και ήταν η πρώτη πρόβα για να τεθούν όλα τα απευκταία στο τραπέζι. Ήταν η μόλα για εξαφάνιση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ κι όλου του κεκτημένου των παρελθουσών διαπραγματεύσεων του Κυπριακού.
Υπάρχει, όμως, ένα ακόμη πολύ σημαντικό ζήτημα ενόψει της Πενταμερούς, που αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία, αυτή που οι Τούρκοι θεωρούν «εκλιπούσα» και ο Γενικός Γραμματέας έχει «εξαφανίσει» από τις τελευταίες (8/1/2021) Εκθέσεις του. Η Κυπριακή Δημοκρατία, όμως, είναι ό,τι πιο πολύτιμο έχουμε, η ασπίδα που μας θωρακίζει μέχρι σήμερα. Γι’ αυτό και είναι μόνιμος στόχος της Τουρκίας η κατάργησή της.
Και επειδή αυτό το έργο το έχουμε ξαναδεί, να λέμε εμείς πως στις Διασκέψεις για το Κυπριακό εκπροσωπούμε την Κυπριακή Δημοκρατία και οι υπόλοιποι ότι εκπροσωπούμε μόνο την ελληνοκυπριακή κοινότητα, πρέπει να ξεκαθαριστεί. Σύμφωνα με τον πρέσβη Τάσο Τζιωνή, «η εκπροσώπηση της Κυπριακής ∆ημοκρατίας (και όχι μόνο των δύο κοινοτήτων) στην Πενταμερή είναι απαραίτητη για τη νόμιμη, κατά το ∆ιεθνές ∆ίκαιο, κατάργηση ή τροποποίηση των Συνθηκών Εγγυήσεως και Συμμαχίας και/ή τροποποίηση της Συνθήκης Εγκαθιδρύσεως. Είναι, όμως, επίσης νομικά και πολιτικά απαραίτητη η συμμετοχή της Κυπριακής ∆ημοκρατίας προς ενίσχυση της θέσης ότι η κατάσταση πραγμάτων, η οποία δυνατόν να προκύψει από τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, αποτελεί συνέχεια/μετεξέλιξη της Κυπριακής ∆ημοκρατίας κι όχι μια παρθενογένεση (Φιλελεύθερος, αφιέρωμα στα 60 χρόνια Κυπριακής Δημοκρατίας, Δεκέμβριος 2020). Ο ίδιος αναφέρει πως υπάρχει προηγούμενο παραπέμποντας στη ∆ιάσκεψη του Λονδίνου για την Κύπρο του 1964. Σ’ αυτήν μετείχαν οι τρεις Εγγυήτριες αλλά και η Κυπριακή ∆ημοκρατία. Της αντιπροσωπείας της Κύπρου ηγείτο ο υπουργός Εξωτερικών (Σπύρος Κυπριανού), ενώ στα μέλη της εκπροσωπούνταν και οι δύο κοινότητες με τους Γλαύκο Κληρίδη, Ραούφ Ντενκτάς κ.ά.).
Οπότε το θέμα αυτό είναι σημαντικό και επιβάλλεται να προστατεύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία, η μόνη που διασφαλίζει τη συνέχεια του κράτους και της συμμετοχής μας στην ΕΕ. Διασφαλίζει την επιβίωση του Ελληνισμού στην Κύπρο αλλά και της κοινής πορείας με τους Τουρκοκύπριους.
Η Λευκωσία έχει μπει σε μια πορεία, της οποίας η κατάληξη μπορεί να είναι άκρως αρνητική. Στην Πενταμερή θα τεθεί στο τραπέζι λύση δύο κρατών με την άδεια όλων και θα συζητηθεί, ακόμη και να το απορρίψουμε αμέσως. Στην Πενταμερή θα κριθεί η επιβίωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, μαζί και του κυπριακού Ελληνισμού, και των Τουρκοκυπρίων ως κυπριακής κοινότητας.
Η μεγάλη απορία είναι γιατί δεχθήκαμε να πάμε χωρίς τον κρατικό μας τίτλο, χωρίς συμφωνημένη βάση και χωρίς τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Γιατί δεχθήκαμε να πάμε σε διαπραγματεύσεις χωρίς την πανοπλία μας;