Είναι βολικό -για τον ίδιον τον Βρετανό πρέσβη- το αφήγημα ότι στην Κύπρο «υπάρχουν άνθρωποι που θα επικρίνουν ό,τι πούμε ακόμη κι εάν δεν το είπαμε». Όπως, ακριβώς, είχε αναφέρει τις προάλλες και ο τέως υπουργός Εξωτερικών, Γιαννάκης Κασουλίδης, ότι «εμείς στην Κύπρο κρίνουμε ποιος λέει κάτι και ύστερα τι λέει». Ότι, δηλαδή, είμαστε προκατειλημμένοι με το Φόρεϊν Όφις και επικρίνεται ή απορρίπτεται η όποια παρέμβασή του, λόγω της προέλευσης. Δεν χρειάζεται κανείς να κοπιάσει για να αποδείξει το αντίθετο, καθώς παραδείγματα υπάρχουν πολλά για τοn ρόλο του Φ. Όφις. Ο Βρετανός πρέσβης, Στέφαν Λίλλι ( συνέντευξη στην Καθημερινή), επιχείρησε να «διορθώσει» εντυπώσεις και το μόνο το οποίο κατάφερε ήταν να προκαλέσει αντιδράσεις. Σημειώνεται η μη αντίδραση του ΔΗΣΥ και η τοποθέτηση της Kυβέρνησης, που κινήθηκε στο γνωστό «τρία πουλάκια κάθονται».
Γιατί προκαλούν αντιδράσεις τα όσα είπε ο κ. Λίλλι:
Πρώτο, η Αγγλία δεν έχει κανένα δικαίωμα να μεσολαβεί στο Κυπριακό. Αυτό δεν το έχουν ούτε τα Ηνωμένα Έθνη, που έχουν ρόλο «διευκολυντή». Το πράττει όμως τούτο, επικαλούμενη το γεγονός ότι είναι εγγυήτρια χώρα και έχει την ευθύνη (!) να συντάσσει (ως penholder) τα προσχέδια ψηφισμάτων για την Κύπρο και τις προεδρικές δηλώσεις στα Ηνωμένα Έθνη. Αυτός είναι ένας μύθος, στον οποίο στηρίζεται για να παρεμβαίνει στο Κυπριακό. Ως «εγγυήτρια» δύναμη έχει ρόλο -με βάση τη Συνθήκη- να υπερασπίζεται την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο δεν έπραξε σε κρίσιμες φάσεις της ιστορίας του τόπου. Πέραν όμως τούτου, είναι σαφές ότι δεν εκχωρείται κανένα δικαίωμα παρέμβασης ή ανάμιξης. Όσον αφορά την ευθύνη να συντάσσει τα προσχέδια ψηφισμάτων, αυτό θα πρέπει να τερματιστεί. Δεν είναι αντικειμενικοί οι συντάκτες, η πατέντα τους είναι… ληγμένη.
Δεύτερο, ο πρέσβης κτίζει το αφήγημα του στις ελληνοκυπριακές υποχωρήσεις για να μπορέσει να φθάσει ακόμη πιο κοντά στις τουρκικές αξιώσεις. Επικαλείται την κοινή δήλωση Αναστασιάδη και Έρογλου του Φεβρουαρίου 2014 για να στηρίξει τη θέση πως η κυριαρχία εκπηγάζει εξίσου από τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Σπεύδει να αναφέρει πως δεν υποστηρίζουν λύση δύο κρατών, αλλά την ίδια ώρα επικαλείται παλιές συζητήσεις με βάση τις οποίες θα έχουμε «δύο κράτη εσωτερικά και ένα εξωτερικά». Αυτό μπορεί να διαβαστεί και ως συνομοσπονδία. Περαιτέρω, επικαλείται την αορίστου περιεχομένου ιδέα Αναστασιάδη για αποκεντρωμένη ομοσπονδία, για να προωθήσει τις ιδέες του Φ. Όφις.
Τρίτο, συνιστά παρέμβαση στα εσωτερικά της Κυπριακής Δημοκρατίας η θέση που έχει διατυπώσει, πως «η απόπειρα επανεκκίνησης από το σημείο που κατέληξε το Κραν Μοντάνα συνιστά συνταγή για μακρές και άκαρπες συζητήσεις». Καλώς ή κακώς η Λευκωσία, στην οποία είναι διαπιστευμένος ο κ. Λίλλι, ζητά συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο που έχουν διακοπεί το καλοκαίρι του 2017 στο Κραν Μοντάνα. Με την αναφορά του επιχειρεί να ακυρώσει αυτή τη θέση και στηρίζει την τουρκική. Άλλωστε η κατάθεση ιδεών από το Φόρεϊν Όφις στόχο έχει να απεγκλωβίσει τη διαδικασία από το Κραν Μοντάνα και να ικανοποιήσει τις τουρκοκυπριακές «ανησυχίες».
Τέταρτο, επιχειρεί να πείσει πως δεν έχει κατατεθεί βρετανική πρόταση, αλλά «μοιράστηκαν» κάποιες ιδέες σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνουν την επανέναρξη των συνομιλιών. Όσο δε για την ουσία των ιδεών αυτών, παρέπεμψε στις δημόσιες τοποθετήσεις του τέως υπουργού Εξωτερικών, Γιαννάκη Κασουλίδη.
Πέμπτον, ενώ επικαλείται την ιδιότητα της «εγγυήτριας» δύναμης, δεν έχει πει τη θέση του Λονδίνου στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Το Φόρεϊν Όφις ενίοτε κρύβεται πίσω από την αναφορά πως «θα αποδεχθεί ό,τι συμφωνηθεί». Για τα εσωτερικά θέματα έχει άποψη και διαμορφώνει ιδέες, για τη διεθνή πτυχή, για την οποία καλείται στις Διασκέψεις δεν τοποθετείται. Βολεύεται με την τουρκική άρνηση για κατάργηση των εγγυήσεων και την αποχώρηση των στρατευμάτων. Όταν, για παράδειγμα, η Αθήνα, διά του τότε υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά κατέθεσε -για πρώτη φορά- μια συνολική ολοκληρωμένη πρόταση για το θέμα της Ασφάλειας, το Λονδίνο θα μπορούσε να συνταχθεί με αυτήν πιέζοντας την Άγκυρα να υπαναχωρήσει.
Ο κ. Λίλλι επικεντρώθηκε βασικά στα θέματα του διαμοιρασμού των εξουσιών και του περιεχομένου της ΔΔΟ καλώντας για «ευελιξία» και «φαντασία». Και ο νοών νοείτω.
Για τα όσα είπε ο Βρετανός πρέσβης θα έπρεπε να λάβει πρόσκληση στο υπουργείο Εξωτερικών για διάβημα. Αντί αυτού, θα έχει συνάντηση αύριο Τετάρτη με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, μετά από αίτημα του κ. Λίλλι. Είναι γι’ αυτό που επείγει η αποαποικιοποίηση. Και επί της ουσίας και στη νοοτροπία κάποιων στην Κύπρο.