Φαίνεται πως ήταν θέμα χρόνου: Ο «πόλεμος των εμβολίων», ο οποίος συνήθως εξελίσσεται ως 
ανταγωνισμός μεταξύ των φαρμακευτικών εταιρειών, γενικεύεται σε μια διεθνή πολεμική στην οποία τα θύματα, παρόλο που τα όπλα του δεν είναι σφαίρες και βόμβες αλλά εμβόλια, είναι όπως σε κάθε πόλεμο οι πολίτες, οι αθώοι «άμαχοι». Την ώρα που μαίνεται ο πόλεμος με τον αόρατο ιό, ένας άλλος παράλληλος πόλεμος γίνεται ολοένα και πιο ορατός. Το έπαθλο είναι πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια, σύμφωνα με τους αναλυτές της Wall Street, τα οποία θα μοιραστούν οι πολυεθνικές μαζί με τα αναμενόμενα «μπόνους» εκατομμυρίων από τις κυβερνήσεις, όπως φοροελαφρύνσεις, κρατικές «διευκολύνσεις» κ.ά. Το θέμα είναι πως σ’ αυτόν τον πόλεμο παίρνουν μέρος και οι κυβερνήσεις, με άλλα λόγια ο πολιτικός παράγοντας έγινε μέρος της λειτουργίας μιας φαρμακευτικής εταιρείας.
Η αναταραχή και η αμφισβήτηση γύρω από το εμβόλιο της AstraZeneca φαίνεται πως είναι μια από τις μάχες σ’ αυτόν τον ιδιότυπο πόλεμο. Το πρόβλημα είναι πως εμείς οι πολίτες δεν έχουμε τον τρόπο να κρίνουμε αν υπάρχουν και άλλοι βάσιμοι λόγοι ανησυχίας σε σχέση με πιθανές παρενέργειες και την αποτελεσματικότητά του. Από την άλλη, φαίνεται πως η αμφισβήτηση που καλλιεργήθηκε αρχικά γύρω από το ρωσικό εμβόλιο Sputnic δεν είχε και τόση σχέση με επιστημονικά κριτήρια, αφού βλέπουμε την Ε.Ε. να αποδέχεται τώρα την εισαγωγή του, ξεχνώντας τι έλεγε λίγο καιρό πριν.
Το αποτέλεσμα είναι πως αισθανόμαστε σαν πειραματόζωα, καθώς από τη μια έχουμε τον υπαρκτό κίνδυνο της Covid-19 και από την άλλη παρακολουθούμε έναν επιστημονικό διάλογο που μόνο διάλογος δεν είναι. Όσο περισσότερα διαβάζουμε και ακούμε, τόσο περισσότερο μπερδευόμαστε, ανησυχούμε και αμφιβάλλουμε, ενώ οι δηλώσεις από τις επιστημονικές επιτροπές των κυβερνήσεων και οι καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις από τον ΕΜΑ, μαζί με την υπερκατανάλωση αντιφατικών ειδήσεων, επιτείνουν τη σύγχυση αντί να τη διαλύουν. Έτσι, έχουν πάρει το πάνω χέρι οι θεωρίες συνωμοσίας, κάτι που είναι εις βάρος της δημόσιας υγείας, καθώς οι κυβερνώντες αποδεικνύονται ανεύθυνοι και ανίκανοι να πείσουν τους πολίτες. Βλέπουμε λόγου χάρη τους Γερμανούς που, ενώ σύστηναν στους άνω των 65 χρόνων μην εμβολιαστούν με το AstraZeneca, τώρα λένε το ίδιο στους κάτω των 60. Οι δικοί μας κρύβονται πίσω από τον ΕΜΑ και τον ΠΟΥ, συνεχίζοντας εις μάτην το πρόγραμμα εμβολιασμού. Και όσοι έκαναν την πρώτη δόση; Ποιον να πιστέψουν για να αποφασίσουν τι στο καλό να κάνουν τώρα;
Το ότι οι κυβερνώντες θα αποδεικνύονταν κατώτεροι των περιστάσεων, ιδίως αυτών των πρωτόγνωρων, ήταν περισσότερο από αναμενόμενο. Είχαν επιπλέον να ισορροπήσουν και δύο αντίρροπα προβλήματα: Την προστασία της δημόσιας υγείας και την προστασία της καπιταλιστικής οικονομίας. Εμείς από την άλλη μόνη μας ελπίδα είχαμε τον τεκμηριωμένο επιστημονικό λόγο με την ψυχρή λογική του. Μόνο που αυτός ο λόγος άρχισε να χάνεται μέσα στον ορυμαγδό της πολιτικοοικονομικής διαμάχης, μοιάζοντας όλο και περισσότερο με τον ιδιοτελή, διαπλεκόμενο πολιτικό λόγο. Και ενώ στην αρχή είμασταν ικανοποιημένοι που οι κυβερνήσεις έδωσαν λόγο και ρόλο στους επιστήμονες, άρχισε πλέον και η δική τους αποδόμηση να παίζει στο μυαλό μας. Υπεύθυνοι βεβαίως είναι πάντα οι πολιτικοί, έχουν όμως ευθύνη και οι ίδιοι, στον βαθμό που αφενός εκφέρουν άκριτα την προσωπική τους άποψη (η οποία λόγω διαφορετικών εκτιμήσεων των δεδομένων είναι λογικό να διαφέρει), ενώ αφετέρου γίνονται –εκόντες άκοντες είτε οικεία βουλήσει– απολογητές πολιτικών επιλογών.
Ποιο είναι το συμπέρασμα από όλα αυτά; Ότι η ανθρωπότητα κινδυνεύει να επιστρέψει στον αντιεπιστημονικό φόβο που κυριαρχούσε στον Μεσαίωνα. Επιπλέον, ο πολιτικός πόλεμος που πυροδότησε η διαμάχη των εμβολίων μάλλον θα ενταθεί μετά τη λήξη της πανδημίας: Καθώς η κρίση κοινωνικής εμπιστοσύνης απέναντι στις κυβερνήσεις –ιδίως σαν τη δική μας που δεν απολαμβάνει και τόση– εξελίσσεται ήδη σε οικονομική, περισσότερη πολιτική αναταραχή επίκειται ενώ ο λαϊκισμός γιγαντώνεται. Χαμένοι και πάλι εμείς…
chrarv@phileleftheros.com