Ο λάθος δρόμος της ΕΟΚΑ

Σαν να ήταν πρωταπριλιάτικο αστείο. Ίσως έτσι νόμισαν οι Άγγλοι αποικιοκράτες. Δεν ήταν αστείο. Ιδρύθηκε η ΕΟΚΑ. Και μετά η ΤΜΤ. Και πάνω στο κεφάλι μας ένας Άγγλος κυβερνήτης. Οργάνωση. Υπόγεια. Έτσι άρχισαν τα χρόνια του αίματος, του θανάτου και της προσφυγιάς. Ήταν το 1955. Ήμουν στην πρώτη τάξη του δημοτικού. Ξαφνικά έσκασαν βόμβες. Ύμνος μας ήταν ο αγγλικός ύμνος. «Ζήτω η βασίλισσά μας». Μήπως μπορώ να ξεχάσω ποτέ τα φλιτζάνια με τα λιοντάρια;

Εκείνα ήταν τα χρόνια των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων στον κόσμο. Είχε ανάψει τη σπίθα η επανάσταση του 1917 στη Ρωσία. Η επανάσταση των επαναστάσεων. Η σοσιαλιστική επανάσταση! Η Ασία. Η Αφρική. Ξεσηκώθηκαν. Οι σκλάβοι σήκωσαν κεφάλι στους αφέντες τους. Σε όλες τις αποικίες έκαιγε η φωτιά της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας. Άναψε και στην Κύπρο.

Αχ, ΕΟΚΑ, αχ. Οι Άγγλοι έχασαν την ησυχία τους, αλλά διάλεξες τον λάθος δρόμο. Τι θα έκανες; Πρώτα θα τιμωρούσες τους Άγγλους και μετά τους Τουρκοκύπριους; Δεν είναι για πλήρη ανεξαρτησία και κυριαρχία ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας; Δεν το ξέρεις; Τότε γιατί είπες ότι ο τελικός στόχος είναι η ένωση; Σώνει και καλά θα ένωνες αυτό το ωραίο νησί με την Ελλάδα; Δεν γινόταν να ζούσαμε μόνοι σε μια ανεξάρτητη και κυρίαρχη χώρα; Κοίτα τι πάσα έδωσες στους πονηρούς Άγγλους με τούτο το ζήτημα της ένωσης. Μας υποδαύλισε. «Κοιτάξτε, εκείνοι θα κάνουν την ένωση, ζητήστε και εσείς διχοτόμηση», είπε. Μετά από εκείνη την ημέρα οι δρόμοι και οι πλατείες μας άρχισαν να δονούνται με το «Διχοτόμηση ή θάνατος». Οι τοίχοι γέμισαν με αυτές τις επιγραφές. Στους δικούς σου τοίχους η ένωση. Στους δικούς μας τοίχους η διχοτόμηση. Όμως, ύστερα έμαθα ότι υπήρχαν και μέλη της ΤΜΤ που έγραφαν ένωση με μπλε μπογιά σε τοίχους και μάλιστα σε τοίχους σε τουρκικές γειτονιές.

Κοιμούνται οι Άγγλοι; Το νερό κοιμάται, οι Άγγλοι όχι! Κινητοποίησαν αμέσως εναντίον σου τους Τουρκοκύπριους τους οποίους είχαν υποδαυλίσει. Εναντίον της ΕΟΚΑ. Έγραψαν δύο χιλιάδες Τουρκοκύπριους καταδρομείς στον αγγλικό στρατό. Τους εκπαίδευσαν. Ένας από αυτούς ήταν και ο αγαπητός μου φίλος Καμίλ Χιουρ. Πέρασε τα ογδόντα. Όμως ακόμα θυμάται και περιγράφει εκείνες τις μέρες. Έκαναν τους οδηγούς των Άγγλων, λέει. Στο κυνήγι μελών της ΕΟΚΑ. Επιδρομές σε σπίτια σε χωριά της Πάφου και της Λεμεσού. Ο κ. Καμίλ λέει: «Είχαμε εκπαιδευτεί πολύ καλά, ήμασταν δύο χιλιάδες άτομα και είχαμε τη δύναμη να πάρουμε όλη την Κύπρο». Έπρεπε να γινόταν σύγκρουση Κυπρίων – Άγγλων σε αυτό το νησί. Όχι σύγκρουση Ελληνοκυπρίων – Τουρκοκυπρίων. Είναι αλήθεια πως επικεφαλής μας δεν υπήρχε κάποιος ηγέτης που θα χαλούσε αυτό το παιχνίδι των Άγγλων, αλλά και εσύ ΕΟΚΑ διάλεξες τον λάθος δρόμο. Ο τελικός σου στόχος δεν έπρεπε να ήταν η ένωση. Έπρεπε να ήταν η πλήρης ανεξαρτησία και κυριαρχία. Και μάλιστα έπρεπε να απηύθυνες έκκληση και προς τους Τουρκοκύπριους να συμμετάσχουν σε αυτόν τον αγώνα. Δεν άκουσα ποτέ να έκανες τέτοια έκκληση.

Δεν είμαι από εκείνους που σε θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση. Όμως, δυστυχώς ξέφυγες από τον δρόμο σου. Έστρεψες και ενάντια στους δικούς σου συμπατριώτες τα όπλα σου, τα οποία είχες σηκώσει ενάντια στους Άγγλους. Μόλις αγρίεψαν η Αμερική και η Αγγλία άρχισες να σκοτώνεις και όσους θεωρούσαν κομουνιστές. Έκανε και η ΤΜΤ το ίδιο με εσένα. Εσύ από τη μία πλευρά. Η ΤΜΤ από την άλλη. Τι έγινε στο τέλος; Σώσατε την Κύπρο από το να γίνει η Κούβα της Μεσογείου; Να μας τα έλεγαν αυτά οι Ντενκτάς και Γιωρκάτζης αν ήταν ζωντανοί!

Έτσι φτάσαμε στο σήμερα. Μιλώντας για ένωση και διχοτόμηση. Τώρα θέλουμε μια χώρα με εδαφική ακεραιότητα, κυριαρχία και ανεξαρτησία, έτσι δεν είναι; Αργήσαμε. Χάσαμε. Κέρδισαν εκείνοι που μας έβαλαν να σκοτωθούμε. Πραγματοποιήθηκε το όνειρο των Άγγλων. Τα δικά μας όνειρα έμειναν όνειρα!

Şener Levent