Ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εξέπληξε πολλούς με την πολιτική του, τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική. Δεν ανέμεναν μια σχετική υπερδραστηριότητά του παντού, ούτε και κάποιες πρωτοβουλίες του. Το παράδοξο όμως είναι ότι η πολιτική του εντάσσεται και ως συνέχεια της πολιτικής Ομπάμα, αλλά με περισσότερα τολμηρά βήματα, αλλά και ως συνέχεια της πολιτικής Τραμπ σε κάποιους τομείς αλλά με πιο εκλεπτυσμένο τρόπο και μέσα σε ένα πιο ορθολογιστικό πλαίσιο από τα ατάκτως ερριμμένα του προκατόχου του. Είναι καθαρό ότι η προσπάθεια του αποβλέπει στο να συσπειρώσει την εκλογική βάση του Δημοκρατικού Κόμματος αλλά ταυτόχρονα να αποσπάσει και αυτούς που στην απελπισία τους ακολούθησαν τον Τραμπ, λευκούς κυρίως των χαμηλά οικονομικών στρωμάτων, μικρομεσαίους και εργάτες βιομηχανιών που έκλεισαν. Την ίδια ώρα βέβαια -στην καρδιά του καπιταλιστικού συστήματος βρισκόμαστε- πρέπει να ικανοποιήσει και τα μεγάλα και εν πολλοίς ανταγωνιστικά και αντιμαχόμενα συμφέροντα. Όλη αυτή η προσπάθεια αντανακλάται στη μέχρι σήμερα πολιτική του Αμερικανού Προέδρου. Αν πετύχει, έστω και εν μέρει, θα ανακόψει την επάνοδο του Τραμπ και του τραμπισμού. Αν αποτύχει, ο τραμπισμός θα επανέλθει δριμύτερος. Είναι γι΄αυτό τον λόγο που έχει τη στήριξη των αμερικανικών ελίτ αλλά και μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.
Το οικονομικό του πρόγραμμα για παράδειγμα, υιοθετεί, έστω και περιορισμένα, μια κεϋνσιανή πολιτική με μεγάλες επενδύσεις σε έργα υποδομής. Χαρακτηριστική η περίπτωση για την ανοικοδόμηση των υποδομών της χώρας. Αυτές οι υποδομές, για όσους ταξίδευσαν στις ΗΠΑ, δρόμοι, γέφυρες, αεροδρόμια κ.λπ. μοιάζουν πια τριτοκοσμικές. Σε αντίθεση με την εντύπωση που δημιουργούν παρόμοιες υποδομές στην Κίνα. Θυμούμαι έναν από τους καλύτερους Γάλλους δημοσιογράφους, τον Αντρέ Φοντέν, που διετέλεσε διευθυντής της έγκυρης Le Monde αλλά και του Διπλωματικού Monde που έθιγε αυτό το θέμα πριν μερικές δεκαετίες. Τα έργα αυτά θα δώσουν δουλειά σε χιλιάδες Αμερικανούς και θα αλλάξουν την όψη των Ηνωμένων Πολιτειών. Φυσικά επενδύσεις θα γίνουν και σε νευραλγικούς τομείς της τεχνολογίας και στην πράσινη ενέργεια.
Ενυπωσίασε και αφνιδίασε βεβαίως η πρόταση του για άρση της πνευματικής ιδιοκτησίας στα εμβόλια Covid-19, το γνωστό θέμα με τις πατέντες. Στην ουσία η πρόταση αυτή σηματοδοτεί την είσοδο των ΗΠΑ στην περίφημη διπλωματία της πανδημίας, κάτι που έκανε από πολύ νωρίς η Κίνα. Αν και δεν πρόκειται να υιοθετηθεί εύκολα η πρόταση αυτή -οι φαρμακευτικές εταιρείες είναι πανίσχυρες- προκαλεί εντύπωση η αντίδραση της Ευρώπης και ειδικά της Γερμανίας. Έτσι η Ευρώπη παρουσιάζεται πολύ πιο συντηρητική από τις ΗΠΑ σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα και προστατευτική των φαρμακευτικών εταιρειών.
Κατά τα άλλα, με εξαίρεση την άκομψη επίθεση στον Πούτιν, η εξωτερική πολιτική του Μπάιντεν επανέρχεται στο παλιό παραδοσιακό μοντέλο της συνεργασίας με την Ευρώπη ενώ απέναντι στην Κίνα ακολουθεί κατά βάση την ίδια πολιτική με αυτή του Τραμπ αλλά σε πιο χαμηλούς τόνους.
Στη Μέση Ανατολή οι ΗΠΑ επανέρχονται στην παραδοσιακή πολιτική τους. Η πρόσφατη κρίση ανάμεσα στο Ισραήλ και τους Παλαιστινίους δείχνει μια κάποια αποστασιοποίηση των Αμερικανών από το ισραηλινό κράτος, ενώ γίνεται και μια προσπάθεια επανόδου στη συμφωνία με το Ιράν αναφορικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Τέλος, όσον αφορά την Τουρκία, οι σχέσεις παρουσιάζονται δύσκολες αλλά καταβάλλονται προσπάθειες για την επάνοδο της χώρας αυτής στο δυτικό μαντρί. Ο ενθουσιασμός κάποιων στην Αθήνα και τη Λευκωσία ότι η κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις εξυπηρετεί τα ελληνικά συμφέροντα δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και αυτό δεν θα αργήσει να φανεί. Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε αμερικανική βάση από την Αλεξανδρούπολη ώς τη Σούδα, χωρίς κανένα ουσιαστικό αντάλλαγμα για τη χώρα, αλλά ούτε και για την Κύπρο. Ασφαλώς η περίοδος αυτή είναι μεταβατική και ευνοεί την Αθήνα και τη Λευκωσία να επιδιώξουν από τις ΗΠΑ μια πιο ευνοϊκή πολιτική για τα συμφέροντα τους που να πηγαίνει πέρα από τα ωραία λόγια. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να συμβαίνει.
Υ.Γ.
Η πρόσφατη απάντηση του ΚΚΕ μέσω του «Ριζοσπάστη» στο Νίκο Τριμικλινιώτη, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ για τις κατηγορίες του περί «εθνικιστικού» ΚΚΕ επειδή είναι αντίθετο στη ΔΔΟ, απευθυνόταν φυσικά στο ΑΚΕΛ. Καθώς είναι γνωστό πως στα κομμουνιστικά κόμματα δεν εκφράζονται προσωπικές απόψεις αλλά κομματικές. Και μέχρι νεωτέρας, το ΑΚΕΛ δηλώνει ότι είναι κομμουνιστικό κόμμα. Άρα θεωρήθηκε ότι ο κ. Τρμικλινιώτης εκφράζει με τις θέσεις του το ΑΚΕΛ και γι’ αυτό από πλευράς ΚΚΕ δόθηκε αυτή η απάντηση.
Αυτές οι απόψεις Τριμικλινιώτη εκφράστηκαν και σε μια συζήτηση που είχε μαζί μου στο facebook και είναι αναρτημένες και στη δική του σελίδα και στη δική μου. Μόνο που σε αυτή τη συζήτηση μπλέκει και τον «Φιλελεύθερο» και ομάδα αρθρογράφων του, στην οποία με ενσωματώνει και στην οποία απευθύνονται οι ίδιες κατηγορίες περί «εθνικισμού». Ταυτόχρονα ενορχηστρώθηκε μια επίθεση εναντίον μου με ένα άθλιο κείμενο το οποίο κοινοποιήθηκε σε τριάντα γνωστές δημόσιες προσωπικότητες, από τον Μιχάλη Παπαπέτρου ώς τον Νίκο Τορναρίτη, τον Τάκη Χατζηγεωργίου και το βουλευτή του ΑΚΕΛ Χρίστο Χριστοφίδη. Το κείμενο αναρτήθηκε στις προσωπικές σελίδες των περισσοτέρων από αυτούς με απαξιωτικά σχόλια. Όταν απάντησα ότι οι θέσεις μου για το Κυπριακό και ειδικά τη ΔΔΟ δεν διαφέρουν από αυτές του ΚΚΕ, του Θεοδωράκη ή του Γλέζου, αλλά και κάποιων πρώην βουλευτών και μελών του Πολιτικού Γραφείου του ΑΚΕΛ, η απάντηση του κ. Τριμικλινιώτη ήταν ότι πρόκειται για την «εθνικιστική σκοπιά που υπάρχει και σε τμήματα της Αριστεράς». Με άλλα λόγια πέρασαν και αυτοί στο «εθνικιστικό» στρατόπεδο!
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019
stephanos.constantinides@gmail.com