Του Κώστα Βενιζέλου, 14 Απριλίου, 2021
Διακηρύττουν οι Τούρκοι λύση δύο κρατών, αλλά φταίνε οι Ελληνοκύπριοι επειδή προκαλούν με την «αδιαλλαξία» τους. Δεν δέχθηκαν αυτό που ζητούσε η κατοχική δύναμη, με αποτέλεσμα να αναβαθμίσει τις αξιώσεις της η Άγκυρα. Κάνει κινήσεις η τουρκική πλευρά στην Αμμόχωστο, παραβιάζοντας ψηφίσματα του ΟΗΕ, αλλά και πάλιν ευθύνεται η ελληνική πλευρά, που δεν δείχνει… διάθεση για διαπραγματεύσεις. Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με το γνωστό αφήγημα, είναι οι Ελληνοκύπριοι που εξώθησαν την Τουρκία να ανοίξει μερικώς την περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου.
Όλη αυτή η προσέγγιση προφανώς και έχει εξήγηση, που είναι πολιτική (και όχι μόνο). Εδράζεται στη λογική ότι για να λυθεί το Κυπριακό θα πρέπει να ικανοποιηθούν τουρκικές αξιώσεις, διαφορετικά θα βιώσουμε τα χειρότερα. Είναι η ίδια λογική, που αναπτύσσει διαχρονικά το αφήγημα των «χαμένων ευκαιριών», που είναι ένα παραμύθι, το οποίο οι Τούρκοι το αφήνουν να καλλιεργείται από την ελληνική πλευρά. Επειδή μέσω αυτού η τουρκική πλευρά απαλλάσσεται κάθε ευθύνης.
Πέραν από την πολιτική διάσταση είναι και η ψυχολογική. Είναι το σύνδρομο που κυνηγά ένα κομμάτι της κοινωνίας –όχι μεγάλο ευτυχώς– σύμφωνα με το οποίο, οι ευθύνες για τη μη λύση μετά την εισβολή, τα όσα προηγήθηκαν του 1974, βαρύνουν την ελληνική πλευρά. Ευθύνες, σαφώς και υπάρχουν. Λάθη έγιναν και σημαντικά. Δεν μπορεί, όμως, ούτε η εισβολή, ούτε και η συνεχιζόμενη κατοχή να είναι ευθύνη της ελληνικής πλευράς. Από το 1974 και εντεύθεν το ζητούμενο είναι η ανατροπή των κατοχικών δεδομένων. Αυτό εξαρτάται από τους Ελληνοκύπριους; Θέλουν οι Τούρκοι να φύγουν και δεν τους αφήνουμε; Γιατί εμμέσως ακούστηκε κι αυτό. Κυρίως από τις μοιρολογίστρες του αλήστου μνήμης σχεδίου Ανάν και του Κραν Μοντανά. Ήθελε, λένε ο Τσαβούσογλου, να σηκώσει τον κατοχικό στρατό, αλλά δεν δεχθήκαμε. Από τα όσα ακούστηκαν για το τι συνέβηκε στο Κραν Μοντανά, εάν δεν πιστεύουμε στα όσα υποστηρίζει ο Αναστασιάδης, λεπτομερώς αναφέρθηκε στην ανατροπή, κωλοτούμπα Τσαβούσογλου, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς. Ο κ. Κοτζιάς περιέγραψε εκτενώς τα όσα διαδραματίσθηκαν και κυρίως το γεγονός ότι ο Τούρκος ΥΠΕΞ άλλα είχε πει στον Γενικό Γραμματέα στην κατ΄ιδίαν συνάντησή τους το απόγευμα, ενώ το βράδυ τα πήρε όλα πίσω. Εκεί κρίθηκε και το αποτέλεσμα της Διάσκεψης. Η κατάρρευση της. Αυτό δεν το διέψευσε ποτέ ο Τσαβούσογλου. Δεν δήλωσε πως αποδέχθηκε κατάργηση εγγυήσεων και αποχώρηση στρατευμάτων, αλλά το απέρριψαν οι Έλληνες. Βρίσκει, βέβαια, υποστηρικτές στην ελληνική πλευρά, που θέλουν να στηρίξουν ένα άλλο αφήγημα, που κατηγορεί την ελληνική πλευρά για το αδιέξοδο. Μπορούν να πιστεύουν τον κ. Άιντε, που είχε πει πολλά και διάφορα εκείνο το βράδυ (και στη διάρκεια της προετοιμασίας), αλλά η αλήθεια είναι διαφορετική. Το ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι το εξής: Αποδέχθηκαν οι Τούρκοι την αποχώρηση των στρατευμάτων τους από το νησί και κατάργηση των εγγυήσεων στο Κραν Μοντανά; Δεν μπορεί να διαμορφώνεται πολιτική με βάση τις ψευδαισθήσεις και τα όσα βολεύουν τους τακτικισμούς.
Εάν η Λευκωσία κρίνεται για τα όσα διαδραματίστηκαν στη Διάσκεψη του Κραν Μοντανά, είναι οι προτάσεις που υπέβαλε στις 5 Ιουλίου, στις οποίες αποδέχεται τη θετική ψήφο. Αυτό προφανώς και να μείνει «κληρονομιά» για τη συνέχεια, καθώς, ως γνωστόν, αυτά που καταθέτει η ελληνική πλευρά παραμένουν «στο υλικό» της διαπραγμάτευσης. Η συνέχεια επί σκηνής, στις 27-29 Απριλίου, στη Γενεύη. Χωρίς ψευδαισθήσεις και αφέλειες και ετοιμοπαράδοτα αφηγήματα, που προσφέρουν άλλοθι στην κατοχική Τουρκία.