Η πανδημία, χωρίς να υπολογίζει κανείς το τραύμα που θα αφήσει σε διάφορα επίπεδα, κατέδειξε την αδυναμία της Δύσης να την αντιμετωπίσει κατά τρόπο συντεταγμένο. Στις ΗΠΑ ο ανεκδιήγητος Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε στην αρχή την ύπαρξη του ιού και στη συνέχεια ακολούθησε μια χαοτική πολιτική, με καταστροφικά αποτελέσματα. Στη Βρετανία ο Μπόρις Τζόνσον βάδισε στην αρχή στα βήματα του Τραμπ, μέχρι που ασθένησε ο ίδιος και πανικόβλητος ανέκρουσε πρύμναν. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έλειψε η στοιχειώδης αλληλεγγύη αλλά και ο στοιχειώδης κοινός προγραμματισμός. Όταν τον πρώτο καιρό δοκιμαζόταν η Ιταλία η βοήθεια δεν έφτασε από τους Ευρωπαίους εταίρους αλλά από την Κούβα και την Κίνα! Η Γερμανία της Μέρκελ έδειξε ακόμη μια φορά την αλαζονεία της και η Γαλλία του Μακρόν την αδυναμία της. Εκείνο όμως που κυρίως διαφάνηκε ήταν η αδυναμία της Δύσης να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και συντεταγμένα το πρόβλημα σε αντίθεση με τις χώρες της Ασίας, την Κίνα, την Κορέα και όχι μόνο. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές των προηγούμενων χρόνων άφησαν αθωράκιστες τις χώρες της Δύσης και με τα συστήματα υγείας έτοιμα να καταρρεύσουν από τις συνεχείς περικοπές και τις ιδιωτικοποιήσεις. Ξαφνικά ανακάλυπταν ότι το κράτος δεν είχε τα μέσα να αντιμετωπίσει την πανδημία, όπως το είχαν αφοπλίσει τα προηγούμενα χρόνια και θεσμικά και οικονομικά, όπως το είχαν υποβαθμίσει για χάρη του ιδιωτικού τομέα.
Ένα χρόνο μετά το αλαλούμ συνεχίζεται με ένα δεύτερο κύμα που εξελίσσεται σε τρίτο και με το εμβόλιο να μην είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί άμεσα όταν χώρες της Ασίας προχωρούν με ταχύτατους ρυθμούς στον εμβολιασμό και όταν μια χώρα όπως το Ισραήλ θα έχει εμβολιάσει πέραν του 60%του πληθυσμού του ώς τα τέλη Μαρτίου. Η ανικανότητα διαχείρισης της πανδημίας, η απόκρυψη πολλές φορές της αλήθειας, αλλά και η έλλειψη παιδείας, έχουν γεννήσει την ίδια ώρα ένα κύμα ανεξέλεγκτης συνωμοσιολογίας. Σε κάθε περίπτωση, ειδικά η γερμανοκρατούμενη ΕΕ, αποδείχτηκε κατώτερη των περιστάσεων. Η δε Γερμανία έσπευσε μάλιστα να προμηθευτεί περισσότερα εμβόλια από αυτά που εδικαιούτο στη βάση της ευρωπαϊκής παραγγελίας που έγινε για όλες τις χώρες της Ένωσης!
Η Ελλάδα, ευνοημένη από ειδικές συνθήκες και περιστάσεις, αντιμετώπισε με πολύ περιορισμένες απώλειες το πρώτο κύμα της πανδημίας. Ο Μητσοτάκης όμως αντί να προετοιμάσει τη χώρα για το επόμενο κύμα θριαμβολογούσε και προσπαθούσε να αποκομίσει πολιτικά οφέλη. Την άφησε ξέφραγο αμπέλι, με τις τραγικές συνέπειες που βλέπουμε σήμερα. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές έφεραν το σύστημα υγείας στα όριά του.
Στην Κύπρο, ένα μικρό νησί, τα πράγματα με μια σωστή διαχείριση θα ήταν πολύ καλύτερα. Και ενώ στο πρώτο κύμα όλα πήγαν σχετικά καλά, λίγο λόγω καλής τύχης και ειδικών συνθηκών, συνέβη ό,τι και στην Ελλάδα: Θριαμβολογίες και πολιτική εκμετάλλευση της καλής πορείας στο πρώτο κύμα. Και η χώρα έμεινε απροετοίμαστη για το δεύτερο κύμα με τα γνωστά αποτελέσματα. Νεοφιλελεύθερες πολιτικές και διαφθορά επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Το πιο τραγικό βέβαια για την Ελλάδα και την Κύπρο είναι ότι η πανδημία τις βρίσκει αντιμέτωπες και με την τουρκική επιβουλή. Ένας ακόμη λόγος για να αντιμετωπίσουν με περισσότερη περίσκεψη, αποφασιστικότητα και προγραμματισμό την πανδημία με τις λιγότερες δυνατές απώλειες και ζημιές.
Σε γεωπολιτικό επίπεδο δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πανδημία θα αφήσει τα ίχνη της, θα έχει την επίδραση της. Επιταχύνει ήδη τη μετατόπιση του κέντρου βάρους της οικονομίας αλλά ακόμη και της τεχνολογίας στην Ασία. Η οικονομία της Κίνας για παράδειγμα γνωρίζει ήδη μια σημαντική ανάπτυξη, σε αντίθεση με τη στασιμότητα που παρατηρείται στις χώρες της Ευρώπης. Η ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας για τα επόμενα 4-5 χρόνια υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει το 5% ενώ το ποσοστό αυτό στις χώρες της Δύσης θα περιοριστεί γύρω στο 2%. Ακόμη η Κίνα είναι η μεγάλη κερδισμένη σε αύξηση ήπιας ισχύος. Οι Κινέζοι προτείνουν χαμηλές τιμές και μικρές προθεσμίες σε ιατροφαρμακευτικό υλικό, ακόμη και σε εμβόλια. Το ίδιο ισχύει και σε πολλά άλλα προϊόντα της κινεζικής τεχνολογίας. Η ήπια ισχύς της Κίνας απειλεί τη Δύση και ειδικά την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υ.Γ. Βγήκαν μαχαίρια ανάμεσα στις διάφορες φατρίες του κυπριακού κατεστημένου, ανάμεσα στις φατρίες της κυπριακής μεταπρατικής αστικής τάξης. Θέλουν να ξαναμοιράσουν την πίτα και στη δίνη της διαμάχης περιπλέκεται δυστυχώς και το Κυπριακό. Επιφαινόμενα αυτής της διαμάχης παρακολουθούμε στο πολιτικο-δημοσιογραφικό τοπίο. Στο μαρξιστικό ζαργκόν θα λέγαμε ότι παρακολουθούμε τη διαμάχη όπως αυτή εκδηλώνεται στο εποικοδόμημα. Επόμενο είναι να βρίσκονται υπό διαμόρφωση νέες πολιτικές συμμαχίες, μετατοπίσεις και μετεγγραφές.
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019
stephanos.constantinides@gmail.com