Με το που πάτησε το πόδι του στην Ευρώπη ο Τζο Μπάιντεν κήρυξε τον νέο Ψυχρό Πόλεμο! Το ΝΑΤΟ στην υπηρεσία του! Και μάλιστα διμέτωπο. Πρωταρχικός στόχος βέβαια η Κίνα, αλλά και η Ρωσία δεν εξαιρείται. Κι ίσως αυτό να είναι το μοιραίο λάθος της Δύσης, να βάλει στην ίδια μοίρα τις δύο χώρες. Και να τις οδηγήσει να σχηματίσουν ένα κοινό μέτωπο άμυνας ενάντια στην επίθεση που δέχονται ήδη. Λείπει το στρατηγικό μυαλό ενός Κίσινγκερ που στη δεκαετία του 1970 πέτυχε να στρέψει την Κίνα εναντίον της Ρωσίας δίνοντας το βάρος της επίθεσης ενάντια στον κύριο αντίπαλο. Ήταν μια πετυχημένη στρατηγική που οδήγησε στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Βεβαίως η Σοβιετική Ένωση δεν κατέρρευσε μόνο από την τότε αμερικανική στρατηγική, υπήρχαν και πολλαπλοί άλλοι λόγοι. Εξάλλου οι σημερινές συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες της τότε εποχής. Και σίγουρα η Κίνα δεν είναι Σοβιετική Ένωση.
Βεβαίως ο Μπάιντεν με τη συνάντηση που είχε με τον Πούτιν στη Γενεύη, και που ο ίδιος ζήτησε, επιχείρησε μια διορθωτική κίνηση. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να δηλώσει: «Δεν είναι ώρα για αγκαλιές, αλλά ούτε και για Ψυχρό Πόλεμο». Ακόμη το κλίμα της συνάντησης φαίνεται να ήταν θετικό. Όμως τα προβλήματα παραμένουν. Και είναι πολλά και δύσκολα. Όπως παραμένουν και οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις εναντίον της Μόσχας. Όπως και ο αποκλεισμός της από τους G7 που κάποτε πήγαιναν να γίνουν G8! Η απομόνωση όμως αυτή της Ρωσίας αποδείχτηκε αναποτελεσματική και την οδήγησε στη σύσφιγξη των δεσμών της με την Κίνα.
Με τον τρόπο που έγινε η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης από κάποιες γραφειοκρατικές ομάδες της σοβιετικής εξουσίας σε συνεργασία με τη Δύση και ειδικά τις ΗΠΑ , ήταν επόμενο ότι κάποια στιγμή θα υπήρχε αντίδραση από πλευράς Ρωσίας για να περισώσει την αξιοπρέπεια της αλλά και τα συμφέροντα της και να μη μετατραπεί σε νεοαποικία των δυτικών συμφερόντων. Όταν διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση το ένα τέταρτο του ρωσικού πληθυσμού έμεινε εκτός εθνικών συνόρων της χώρας και οι γραφειοκρατικές ομάδες με επικεφαλής έναν μεθύστακα Πρόεδρο, τον Μπόρις Γιέλτσιν, καταλήστευσαν τη δημόσια περιουσία εκποιώντας μεγάλο μέρος της σε δυτικά συμφέροντα. Ολόκληρες ρωσικές περιοχές, με βάση τα διοικητικά σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης πέρασαν μέσα σε μια νύχτα σε άλλα κράτη. Ο μετασοβιετικός χώρος μετατράπηκε σε πυριτιδαποθήκη. Οι Δυτικοί αντί να βοηθήσουν για μια ειρηνική μετάβαση και να ενσωματώσουν τη Ρωσία ως ισότιμο εταίρο στο διεθνές σύστημα, εφάρμοσαν μια πολιτική περικύκλωσης και διάλυσης της Ρωσίας. Όταν ήρθε ο Πούτιν στην εξουσία οργανώθηκε σταδιακά η αντίδραση και η Ρωσία επανήλθε δυναμικά στη διεθνή σκηνή. Κάπου εκεί, με την αποτυχία της Δύσης να μετατρέψει τη Ρωσία σε νεοαποικία, συναντούμε και τις απαρχές του νέου Ψυχρού Πολέμου.
Αντίθετα με τη Σοβιετική Ένωση, η Κίνα απέτρεψε τη διάλυση της από τους Δυτικούς, μπήκε δυναμικά στη διεθνή οικονομία, γνώρισε μια άνευ προηγουμένου ανάπτυξη και προχωρεί δυναμικά να εκτοπίσει τις ΗΠΑ από πρώτη παγκόσμια οικονομία. Με τεράστια επίσης τεχνολογική και στρατιωτική ισχύ έγινε η υπ΄αριθμόν ένα απειλή του αμερικανικού και γενικότερα του δυτικού ιμπέριουμ. Πέτυχε επίσης τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με τη Ρωσία και έτσι οι δύο χώρες μπήκαν στο αμερικανικό και γενικότερα το δυτικό στόχαστρο.
Η αμερικανική πολιτική για ένα νέο μετωπικό Ψυχρό Πόλεμο είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Ούτε οι ΗΠΑ διαθέτουν τις αναγκαίες δυνάμεις για κάτι τέτοιο όπως συνέβη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ούτε οι χώρες της Ευρώπης είναι διατεθειμένες να ακολουθήσουν. Η Γερμανία έχει μεγάλα συμφέροντα με τη Ρωσία και άλλες χώρες υπολογίζουν στην οικονομική συνεργασία με την Κίνα. Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος που επαγγέλλονται οι Αμερικανοί θα είναι μια καρικατούρα του παλιού, καθώς η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα τη δεύτερη φορά.
Βεβαίως εντάσεις και συγκρούσεις συμφερόντων θα συνεχίσουν να υπάρχουν, ακόμη και τοπικοί πόλεμοι, τόσο αναγκαίοι για το παγκόσμιο στρατιωτικο-βιομηχανικό κατεστημένο. Και η υποχώρηση της Δύσης θα συνεχιστεί. Το κέντρο βάρους της παγκόσμιας οικονομίας μεταφέρεται σταθερά από την Δύση στην Ασία. Το ίδιο και η βαρύτητα της γεωπολιτικής. Η Κίνα, εκτός ατυχήματος, θα αλλάξει τις παγκόσμιες ισορροπίες τόσο στην οικονομία, όσο και στη γεωπολιτική.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα και την Κύπρο; Να μη βάλουμε όλα τα αυγά μας στο ίδιο καλάθι. Και να αξιοποιήσουμε τα εμπλεκόμενα συμφέροντα. Κάτι που δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται οι πολιτικές ηγεσίες στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Διότι εμείς «ανήκομεν εις την Δύσιν»!
stephanos.constantinides@gmail.com
*Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019