Του Σιενέρ Λεβέντ,
12 Ιουνίου 1958. Μια ημερομηνία που δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Αλλά την ξεχάσαμε. Αν τώρα βγω και ρωτήσω όλους «τι έγινε στις 12 Ιουνίου 1958», ποιος θα ξέρει; Όμως, το όνομα μιας οδού στο Κιόνελι ακόμα είναι 12η Ιουνίου. Άραγε ενδιαφέρθηκε κανένας να ρωτήσει τι έγινε; Γιατί 12η Ιουνίου; Δεν θέλουμε και πολύ να θυμόμαστε τα πράγματα για τα οποία ντρεπόμαστε. Θυμόμαστε αυτά που γίνονται σε εμάς, δεν θυμόμαστε αυτά που κάνουμε εμείς. Θυμόμαστε εκείνους που σκοτώσαμε, δεν θυμόμαστε εκείνους που μας σκότωσαν.
Ήταν η πρώτη περίοδος της ίδρυσης της οργάνωσης ΤΜΤ. Εποχές που μύριζαν αίμα και απειλές λέγοντας «διχοτόμηση ή θάνατος». Στις 22 Μαΐου 1958 πυροβολήθηκε ο Αχμέτ Σαντί Ερκούτ, πρόεδρος του τουρκικού γραφείου της ΠΕΟ. Στις 24 Μαΐου 1958 δολοφονήθηκε στην αγορά ο Φαζίλ Οντέρ, ιδιοκτήτης και αρχισυντάκτης της εφημερίδας «İnkılâp». Στις 29 Μαΐου δολοφονήθηκε το βράδυ ενώ κοιμόταν ο μπαρμπέρης Αχμέτ Γιαχιά. Και στις 7 Ιουνίου τοποθετήθηκε βόμβα στο Τουρκικό Γραφείο Ειδήσεων, που χρόνια αργότερα η ΤΜΤ παραδέχθηκε ότι η ίδια τοποθέτησε. Μετά από όλα αυτά συνέβη το γεγονός της 12ης Ιουνίου. Και πέρασε στην ιστορία ως θηριωδία του Kιόνελι.
Τι έγινε εκείνη την ημέρα; Άγγλοι στρατιώτες είχαν συλλάβει στη Σκυλλούρα 35 Ελληνοκύπριους, ο νεαρότερος των οποίων ήταν 17 χρονών. Σύμφωνα με έναν ισχυρισμό, αυτοί οι Ελληνοκύπριοι που ήταν από τον Κοντεμένο είχαν πάει να βοηθήσουν φίλους τους στη Σκυλλούρα. Οι Άγγλοι στρατιώτες τους συνέλαβαν ενώ ήταν κρυμμένοι σε ένα χαντάκι. Υπάρχουν διάφοροι ισχυρισμοί και για το τι έγινε μετά. Σύμφωνα με κάποιους, μεταφέρθηκαν στη Λευκωσία και οδηγήθηκαν με ανοιχτά καμιόνια στο Κιόνελι. Περνώντας μέσα από το Κιόνελι αφέθηκαν σε πεδιάδα έξω από το χωριό. Σύμφωνα με κάποιους άλλους, μεταφέρθηκαν στη Λευκωσία και τιμωρήθηκαν να επιστρέψουν στο χωριό τους με τα πόδια. Ξεκίνησαν υπό τον έλεγχο των Άγγλων στρατιωτών, ύστερα τους ανέβασαν σε καμιόνια και περνώντας από το Κιόνελι τους κατέβασαν στην πεδιάδα. Εδώ έγινε η θηριωδία. Τουρκοκύπριοι, κρατώντας πάλες, μαχαίρια, μπαλτάδες, σιδερένιους λοστούς και άλλα αιχμηρά αντικείμενα άρχισαν να τους κυνηγούν. Έπνιξαν οκτώ άτομα και τραυμάτισαν σοβαρά πέντε άτομα. Αυτό ήταν ένα από τα πιο αιματηρά γεγονότα που πυροδότησαν τη βία ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους και στους Τουρκοκύπριους. Μάλιστα, λέγεται ότι με το έγκλημα του Κιόνελι συνδέεται και είναι εκδίκηση γι’ αυτό ακόμα και η δολοφονία 21 Τουρκοκυπρίων εκ μέρους Ελληνοκυπρίων και η ταφή τους σε ομαδικό τάφο τον Δεκέμβριο του 1963. Μετά το έγκλημα της 12ης Ιουνίου, στις 12 Ιουλίου του ίδιου χρόνου πραγματοποιήθηκε δολοφονία εκ μέρους Ελληνοκυπρίων. Τουρκοκύπριοι, που ξεκίνησαν να πάνε στον χώρο εργασίας τους στο χωριό Σίντα ανακόπηκαν και σφαγιάστηκαν από Ελληνοκύπριους. Οι Τουρκοκύπριοι έπεσαν σε ενέδρα και γαζώθηκαν με αυτόματα όπλα. Σκοτώθηκαν πέντε Τούρκοι και πληγώθηκαν δύο. Αυτήν τη φορά ήταν η σειρά των Τουρκοκυπρίων για εκδίκηση. Ανοίχθηκε πυρ κατά Ελληνοκυπρίων που κάθονταν σε ένα καφενείο στην Ομορφίτα. Σκοτώθηκαν και εκεί πέντε άτομα. Άκουσα γι’ αυτό το γεγονός από άτομο που το έκανε προσωπικά. Από τον Μεχμέτ Αλί Τρεμέσελι, έναν από τους διοικητές της ΤΜΤ. Πήγαν εκεί δύο άτομα με μοτοσυκλέτα, λέει. Εκείνος καθόταν στο πίσω μέρος της. Όταν έφτασαν μπροστά στο καφενείο σταμάτησε, λέει. Και άνοιξε πυρ. Λόγω αυτού του γεγονότος, ο Τρεμέσελι δεν μπορούσε να περάσει στον νότο για μεγάλο χρονικό διάστημα όταν άνοιξαν οι πύλες στις 23 Απριλίου 2003. Φοβόταν ότι θα τον θυμόντουσαν οι Ελληνοκύπριοι και θα τον συλλαμβάνανε. Ύστερα νίκησε αυτόν τον φόβο. Πέρασε στον νότο. Μάλιστα, πήγε και σε θεραπεία σε γιατρό εκεί. Όταν αρρώστησε τον βοήθησε πολύ, λέει, ένας ΕΟΚΑτζής που ήταν από τους καλύτερους φίλους του. Τον πήρε μάλιστα και σε μια Ελληνοκύπρια, που ήταν η πρώτη του αγαπημένη στο χωριό του.
Λέγεται ένα όνομα για τη δολοφονία στο Κιόνελι. Είναι, λέει, ένας από τους δράστες. Ήταν καθηγητής στο Εμπορικό Λύκειό μας. Η συμπεριφορά του ήταν άξεστη και αγενής. Αποκαλούσε «σφυρίχτρες» τους μαθητές που επέπληττε. Δεν ξέραμε ότι είχε εμπλακεί σε μια τέτοια θηριωδία. Ύστερα το μάθαμε.
Στο Κιόνελι η ταμπέλα βρίσκεται στη θέση της. Οδός 12ης Ιουνίου. Ακόμα δεν θα την ξεριζώσετε και δεν θα την πετάξετε εκείνη την ταμπέλα;