Πολλά τα φαντάσματα της Ιστορίας που κάνουν την εμφάνιση τους κάθε Ιούλη! Ήταν Ιούλης όταν οι Οθωμανοί αποβιβάστηκαν στην παραλία της Αλυκής στη Λάρνακα. 3 του Ιούλη 1570. Στις 25 του Ιούλη έφτασαν κάτω από τα τείχη της Λευκωσίας. Κι ήταν Ιούλης του 1821 όταν οι Τούρκοι κρέμασαν τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό στη Λευκωσία και έσφαξαν εκατοντάδες άλλους λαϊκούς και κληρικούς. Η 9η Ιουλίου 1821 που περιγράφει ο εθνικός ποιητής Βασίλης Μιχαηλίδης. Κι ύστερα βέβαια ο σύγχρονος Ιούλης, αυτός του 1974. Το πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών πρώτα κι ύστερα η τουρκική εισβολή με τις πλάτες των Αμερικανών και των Εγγλέζων. Κι από τότε κάθε Ιούλη τα φαντάσματα της Ιστορίας επανεμφανίζονται.
«Μιαν νύχταν, νύχταν
σιανή, τζιαιρόν Δευτερογιούνην».
Υπάρχει και ο Ιούλης του 1965. Ο Ιούλης της αποστασίας. Τα Ιουλιανά όπως έμειναν στην ιστορία. Τότε που ανατράπηκε η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της χώρας από τα Ανάκτορα, τους Αμερικανούς και μια ομάδα αποστατών βουλευτών της Ένωσης Κέντρου με οδηγό και πρωτεργάτη τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου είχε εκλεγεί με 52,72% ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ιστορία των ελληνικών εκλογών. Η δημοκρατικοποίηση της χώρας ενοχλούσε και τους Αμερικανούς και τα Ανάκτορα. Ήθελαν να έχουν τον απόλυτο έλεγχο του στρατού και τη διατήρηση του κλίματος του Εμφυλίου Πολέμου. Ενοχλούσε και η Κύπρος που αντιστεκόταν στα σχέδια τους.
Το βασιλικό πραξικόπημα, μια μορφή πολιτικής εκτροπής, έγινε και τότε στις 15 Ιουλίου! Πολλοί διερωτήθηκαν αν το πραξικόπημα της χούντας στην Κύπρο, 14 χρόνια αργότερα, είχε προγραμματιστεί να συμπέσει την ίδια ημερομηνία. Σύμπτωση ασφαλώς θα ήταν, αλλά τι σύμπτωση! Τα φαντάσματα της Ιστορίας θα αγαπούν πολύ τον Ιούλιο και τις συμπτώσεις!
Στην αποστασία και την πολιτική εκτροπή του Ιουλίου του 1965 αντέδρασε έντονα ο ελληνικός λαός. Για μέρες χιλιάδες λαού διαδήλωναν στους δρόμους και ζητούσαν άμεσες εκλογές για την αποκατάσταση της δημοκρατικής ομαλότητας. Αλλά τα σχέδια των Αμερικανών και των Ανακτόρων ήταν άλλα. Ετοίμαζαν την επέμβαση του στρατού και την αναστολή των δημοκρατικών ελευθεριών γιατί ήξεραν πως οι εκλογές θα ήταν θρίαμβος των δημοκρατικών δυνάμεων και αποδοκιμασία της αποστασίας. Τη μεγάλη χούντα όμως των βασιλικών στρατηγών την πρόλαβε η μικρή χούντα των συνταγματαρχών την 21η Απριλίου 1967. Οι Αμερικανοί είχαν διασυνδέσεις και με τη χούντα των στρατηγών και με αυτή των συνταγματαρχών. Φαίνεται να προτιμούσαν τους συνταγματάρχες επειδή πίστευαν ότι θα είχαν καλύτερα υπό έλεγχο την κατάσταση.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τα Ιουλιανά του 1965 με την αποστασία οδήγησαν στη δικτατορία και η δικτατορία οδήγησε στο πραξικόπημα στην Κύπρο. Ένας από τους κύριους στόχους τόσο της αποστασίας όσο και της δικτατορίας ήταν εξ αρχής η Κύπρος. Στόχος η κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και όλοι ξέρουμε σήμερα πως η Κύπρος πλήρωσε για όλα.
Κι ύστερα ήρθε η Μεταπολίτευση! Την ανάγγειλε 48 ώρες νωρίτερα ο Κίσινγκερ από την Ουάσιγκτον, ως άλλος Ρωμαίος ανθύπατος. Επί των κυπριακών ερειπίων. Με τον Καραμανλή να διακηρύττει στεντορείως: Η Κύπρος κείται μακράν! Η αποστολή της δικτατορίας είχε τελειώσει. Τώρα οι Αμερικανοί χρειάζονταν τους πολιτικούς για να κρατήσουν την Ελλάδα μακράν της Κύπρου και ανενόχλητο τον Αττίλα να προελαύνει! Ανυπεράσπιστη και προδομένη πολιτεία η Κύπρος, εκείνο τον πικρό Ιούλη του 1974
Ο νεοελλαδισμός των νεοκοτζαμπάσηδων εορτάζει κάθε Ιούλη την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Συνήθως περισσεύουν και λίγες λέξεις παρηγοριάς για το λαβωμένο νησί. Με τον σημερινό Πρωθυπουργό, ίσως να μην περισσέψουν ούτε και αυτές! Αλλά γιατί να περισσέψουν, όταν οι νεοκύπριοι στη Λευκωσία έχουν από καιρό υψωμένη τη λευκή σημαία στα τείχη της και περιμένουν τον Λαλά Μουσταφά;
Εκείνο τον Ιούλιο
το χαμόγελο κρύφτηκε πίσω από το φράκτη
αδύνατο να το φωτίσει το φεγγάρι.
Κι οι σημαίες από τότε
λευκές πάνω από τα τείχη της Λευκωσίας
να περιμένουν τον Λαλά Μουσταφά
για την παράδοση της πόλης.
Κι αδημονούν οι γνωστικοί
γιατί τόσο αργεί.
Αλλά είναι πάντα και αυτοί που αντιστέκονται στην παράδοση με το κεφάλι του Ονήσιλου στα χέρια για σημαία και οδηγό!
stephanos.constantinides@gmail.com Πανεπιστημιακός, συγγραφέας της μυθιστορηματικής τριλογίας ΝΟΜΑΔΑΣ, Αθήνα, Εκδόσεις Βακχικόν, 2017-2019