Κοιτάξτε, αλήθεια είναι ότι δεν το περίμενα καθόλου αυτό. Είχα πάψει να ελπίζω. Ήταν μια μεγάλη έκπληξη για εμένα. Είπα ότι υπάρχει λύση στην Κύπρο, ας μην ψάχνουμε άλλη λύση. Η λύση είναι η Κυπριακή Δημοκρατία. Συνεταιρισμός Ελλήνων και Τούρκων. Οι συμφωνίες Λονδίνου και Ζυρίχης που είναι ζωντανές. Συνεταιρισμός, όχι μπάλωμα. Κανείς δεν το προσέγγισε αυτό. Η τουρκική πλευρά πάντα έτρεχε πίσω από μια λύση στη βάση της κατοχής του 1974. Η δε ελληνική πλευρά δεν θέλησε να μοιραστεί εκ νέου με τους Τουρκοκύπριους την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία πήρε και χρησιμοποιεί μόνη της. Οι Τούρκοι δεν θέλησαν να χάσουν το έδαφος που σφετερίστηκαν με τη βία των όπλων, οι δε Έλληνες την κυριαρχία μόνοι τους. Ουσιαστικά, αν ήθελαν τα Ηνωμένα Έθνη θα μπορούσαν να το έφερναν αυτό ως πρόταση λύσης στο τραπέζι. Αν ήθελε το έκανε και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως, δεν το έκαναν αυτό εκείνοι που μοίρασαν την Κύπρο, επειδή δεν ήθελαν να την ενώσουν ξανά.
Δεν χρειάζεται μακρηγορία. Ιδού, η ελληνοκυπριακή πλευρά έβαλε στο τραπέζι αυτό το χαρτί της για λύση μετά από 58 χρόνια. Δηλαδή, πρώτη φορά μετά από το 1963. Ο Νίκος Αναστασιάδης έκανε μια ιστορική έκκληση προς τους Τουρκοκύπριους. «Ελάτε, επιστρέψετε πίσω στα καθήκοντά σας στη Δημοκρατία», τους είπε. Ιδού, αυτό είναι ένα ιστορικό κομβικό σημείο. Ο Αναστασιάδης είπε επί λέξει το εξής:
«Η ελληνοκυπριακή κοινότητα εμμένει και ως εκ τούτου είναι απόλυτα έτοιμη να αποδεχτεί την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης με την επάνοδο των Τουρκοκυπρίων, τόσο στην εκτελεστική, τη νομοθετική, τη δικαστική εξουσία, όσο και στις υπόλοιπες των υπηρεσιών, με βάση τις διατάξεις του Συντάγματος του 1960, με ταυτόχρονη έναρξη συνομιλιών για καθορισμό των περιοχών που η κάθε μια των κοινοτήτων θα έχει την ευθύνη διοίκησης, σύμφωνα και με βάση τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών».
Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Οι Τουρκοκύπριοι βουλευτές θα επιστρέψουν πίσω στις 24 κενές έδρες στην κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων, που διαθέτει 80 έδρες αυτή τη στιγμή και πληρούνται μόνο οι 56 εκ μέρους Ελληνοκυπρίων βουλευτών. Και το σημαντικότερο, θα επιστρέψει σε αυτό το πόστο και ο Τουρκοκύπριος αντιπρόεδρος που διαθέτει δικαίωμα βέτο. Επιπλέον, και οι τρεις Τουρκοκύπριοι υπουργοί. Ο υπουργός Εξωτερικών και Άμυνας, ο υπουργός Υγείας, ο υπουργός Γεωργίας και οι δημόσιοι υπάλληλοι θα είναι σε αναλογία 70-30. Ο Αναστασιάδης λέει «εμείς είμαστε έτοιμοι να το δεχτούμε αυτό», και ρωτάει τον Τατάρ: «Είστε και εσείς έτοιμοι να το δεχτείτε;» Επειδή εγώ ξέρω τι θα απαντήσει ο Τατάρ, δεν είναι περίεργος γι’ αυτό. Όμως, είμαι περίεργος για τη στάση των ομοσπονδιακών και των οπαδών της λύσης και της ειρήνης ανάμεσά μας.
Ουσιαστικά, ως Τουρκοκύπριοι μήπως δεν έπρεπε να αρπάξουμε στον αέρα αυτή την πρόταση του Αναστασιάδη, αν δεν θέλουμε να τελειώσουμε και να αφανιστούμε και αν θέλουμε να ενώσουμε ξανά την Κύπρο. Ιδού μια δυσεύρετη ευκαιρία. Ξέρω τι θα σας πουν τώρα. «Εμείς δεν γινόμαστε μπάλωμα στους Ελληνοκύπριους», θα πουν. Ειδικά εκείνοι που δεν χόρτασαν το πλιάτσικο τόσα χρόνια. Δεν είναι μπάλωμα αυτό! Είναι συνεταιρισμός! Ουσιαστικά δεν ήταν αυτό που επιθυμούσε η ελληνοκυπριακή πλευρά. Δεν ήθελε να αποδεχτεί ξανά τους Τουρκοκύπριους ως εταίρους. Μας αποδεχόταν ως ίσους πολίτες και όχι ως κοινότητα. Δηλαδή, ίσους με όλους τους Ελληνοκύπριους. Μια κοινότητα που δεν έχει δικαίωμα χωριστών εκλογών. Ο Αναστασιάδης το διέγραψε αυτό προς το παρόν με τη νέα του πρόταση. Λέει ότι είναι έτοιμος να παραδώσει στους Τουρκοκύπριους τα συνεταιρικά τους δικαιώματα. Κατά την γνώμη μου, πρώτη φορά ήρθε ενώπιόν μας μια ρεαλιστική πρόταση λύσης. Μακάρι να υποβάλει αυτή την πρόταση και στα Ηνωμένα Έθνη. Και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ουσιαστικά, θα μπορούσε να υποβάλει και ο Μουσταφά Ακιντζί αυτή την πρόταση στην άλλη πλευρά. Αλλά εκείνος κόλλησε στην ομοσπονδία και έμεινε. Η ελληνοκυπριακή πλευρά είχε αποδεχτεί την ομοσπονδία μη θέλοντάς την. Πιο σωστά, της επιβλήθηκε. Δεν ήθελε και την επιστροφή στη Δημοκρατία υπό τις Συνθήκες του 1960. Αν τη δέχτηκε τώρα, το έκανε επειδή δεν έμεινε άλλη λύση. Η τουρκική πλευρά δεν άφησε άλλη λύση, εκτός από τη διχοτόμηση άλλωστε. Επιπλέον, υπάρχει και η προσάρτηση στο βάθος.
Ας λέει ο καθένας ό,τι θέλει. Η πρόταση του Αναστασιάδη είναι ένα μεγάλο φως για λύση. Ελπίζω να την υπερασπιστούν οι προοδευτικές δυνάμεις που υποστηρίζουν τη λύση μέσα στην κοινότητά μας…
Sener Levent