Του Κώστα Βενιζέλου, 22 Μαίου 2021
Το συμπέρασμα από την άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη στη Γενεύη (27-29 Απριλίου), είναι πως έχει κλείσει ένας κύκλος συζητήσεων στο Κυπριακό, με βάση την ομοσπονδία. Ακόμη και για τη στρεβλωτική της μορφή, την εκδοχή που φέρει την ταμπέλα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Έκλεισε ένας κύκλος και άνοιξε ένας νέος, που ξεκινά με τις περίεργες ιδέες του Φόρεϊν Όφις και καταλήγει στο έγγραφο Τατάρ για δύο κράτη. Η «νέα γραμμή» είναι συνομοσπονδία, τα αποκαλυπτήρια της οποίας θα γίνουν στο τέλος και θα παρουσιαστεί ως «επωφελής συμβιβασμός για όλους».
Τι φταίει που φθάσαμε σε αυτό το σημείο; Η στάση του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος για μεγάλο χρονικό διάστημα κινείτο μεταξύ της συνομοσπονδίας- θέση που εκμυστηρεύτηκε σε ουκ ολίγους- και της διαχρονικής επίσημης θέσης, που ετύγχανε πολλών ερμηνειών. Αυτή η στάση έχει προσφέρει έδαφος στους «συνήθεις υπόπτους» του παρασκηνίου και στην κατοχική Τουρκία να αξιοποιήσουν το… παραπάτημα της Λευκωσίας και να προωθήσουν τις διαχρονικές θέσεις τους. Γιατί αυτό ήθελαν και θέλουν. Οφείλουμε να αναφέρουμε πως στη Γενεύη, η ελληνική κυπριακή πλευρά, απέρριψε τη λύση δυο κρατών, κι αυτό θα πρέπει να κρατάμε αυτή τη στιγμή. Και το γεγονός ότι το αδιέξοδο είναι αποτέλεσμα της τουρκικής εμμονής για κυριαρχική ισότητα, ίσο διεθνές καθεστώς.
Είναι ανατρέψιμη η πορεία; Ασφαλώς και είναι. Για να επιτευχθεί τούτο θα πρέπει πρώτα να διαμορφωθεί μια πολιτική αποτροπής. Πρώτο βήμα, είναι η διατύπωση ενός ξεκάθαρου αφηγήματος, το οποίο δεν θα αφήνει περιθώρια παρερμηνειών. Το τι θέλουμε θα πρέπει να συμβαδίζει με το τι επιδιώκουμε. Και ο ξεκάθαρος στόχος να είναι η απαλλαγή από την κατοχή και η αποκατάσταση της ενότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, η απελευθέρωση του τόπου. Να είναι το κράτος λειτουργικό και δημοκρατικό. Δεύτερο βήμα είναι να εξουδετερωθεί η βρετανική φόρμουλα, την οποία υιοθετούν και τα Ηνωμένα Έθνη στις επαφές τους.
Πώς θα γίνει τούτο; Σε ό,τι αφορά τα Ηνωμένα Έθνη, αντί ο Πρόεδρος να στέλνει ραβασάκια στον Γενικό Γραμματέα και να ζητά να κανονιστεί μια κοινή συνάντηση με τους Γκουτέρες και Τατάρ, θα έπρεπε να είχε ήδη επικοινωνήσει μαζί του και ζητώντας του να τερματιστεί η προώθηση της ιδέας -και από την κ. Λουτ- για διαμοιρασμό της κυριαρχίας. Να σταματήσει η προώθηση ενός μοντέλου που αναφέρεται σε δύο κυρίαρχες κοινότητες, οι οποίες θα δημιουργήσουν το νέο κράτος. Όπως ακριβώς περιγράφεται, δηλαδή, στις βρετανικές ιδέες.
Σε ό,τι αφορά τους Βρετανούς, πρέπει να τους ξεκαθαριστεί πως δεν νομιμοποιούνται να υποβάλλουν «γεφυρωτικές προτάσεις» καθώς την ιδιότητα της εγγυήτριας δύναμης τη θυμούνται μόνο σε σχέση με τις Βάσεις. Οι ιδέες τους παραπέμπουν σε συνομοσπονδία, υπονομεύοντας για μια ακόμη φορά την Κυπριακή Δημοκρατία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της οποίας, υποτίθεται, εγγυούνται. Η αντιμετώπιση των βρετανικών μεθοδεύσεων περνά μόνο μέσα από την έναρξη συζητήσεων για το θέμα Βάσεων. Θα το επαναλάβουμε: Πρέπει να εγκαταλειφθεί το αφήγημα «καθωσπρεπισμού» νουνεχών βρετανολάγνων ότι δεν μπορούμε να ανοίξουμε δεύτερο μέτωπο. Το μέτωπο είναι ήδη ανοικτό από την πλευρά των Βρετανών. Είναι σαφές πως ένα τέτοιο ζήτημα θα τεθεί μεν για να αλλάξουν στάση και συμπεριφορά οι του Φόρεϊν Όφις, αλλά και επειδή θα πρέπει να τερματιστούν τα όποια αποικιακά κατάλοιπα.
Το θέμα της αποαποικιοποίησηςσυνδέεται με την πλήρη εφαρμογή της κυριαρχίας της χώρας μας. Γιατί η άσκηση της κυριαρχίας δεν μπορεί να εξαρτάται από τρίτες χώρες. Ούτε από την κατοχική Τουρκία, ούτε από την ξεδοντιασμένη αποικιακή Βρετανία.
Το Λονδίνο πρέπει να συνειδητοποιήσει πως όσο υπονομεύει την Κυπριακή Δημοκρατία τόσο υπονομεύει και την παρουσία του στο νησί. Θα πρέπει, συνεπώς, να τεθεί ξεκάθαρα από πλευράς της Λευκωσίας πως οι μεθοδεύσεις του Φόρεϊν Όφις, λειτουργούν σε βάρος των συμφερόντων τους.
«Επικράτησε διαχρονικά η άποψη στην κυβερνώσα ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι, ενόσω παραμένει άλυτο το Κυπριακό, δεν μπορούμε να ανοίξουμε «δεύτερο» μέτωπο με τη Μεγάλη Βρετανία για το θέμα των βάσεων και άλλων δικαιωμάτων της στην Κύπρο. Είναι άποψή μου, ότι πρόκειται για επιβλαβή για τα εθνικά μας συμφέροντα εμμονή αφού υπηρετεί θαυμάσια τα συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου στην Κύπρο, χωρίς καν να επηρεάζει υπέρ της Κύπρου την Βρετανική πολιτική (Τάσος Τζιωνής, περιοδικό «Τετράδια», Αθήνα τεύχος Χειμώνας 2017-Άνοιξη 2018).
Ο στόχος για αποτροπή των σχεδιασμών για συνομοσπονδία είναι εφικτός. Πρώτα με παρεμβάσεις προς ΟΗΕ και Βρετανία, που λειτουργούν ως πλασιέ της ιδέας. Οι μεθοδεύσεις αυτές θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με αποφασιστικότητα και χωρίς να αφήνονται να αιωρούνται διάφορες «σκέψεις», οι οποίες επιτρέπουν να συντηρείται στο τραπέζι των συνομιλιών η αξίωση για συνομοσπονδία δύο κρατών στην Κύπρο.