Της Ρήνας Κατσελλή, 23 Μαίου 2021
Πολλοί Ευρωπαίοι (συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των αυτοχθόνων Κυπρίων) πνέουν τα μένεα για το πλήθος των ανθρώπων που έρχονται από τη χώρα τους στις μέρες μας, είτε αυτοί είναι πραγματικοί πρόσφυγες από πολέμους και δικτατορικά καθεστώτα είτε είναι οικονομικοί λαθρομετανάστες.
Πολλοί δεν τους θέλουν «για να μη μαγαριστεί το έθνος» ή να αλλάξει ο δημογραφικός χαρακτήρας του κράτους τους. Άλλοι πιστεύουν πως τους φέρνει επίτηδες η τουρκική Κυβέρνηση και γενικά το Ισλάμ, για δικούς της πολιτικούς σκοπούς, κυρίως γιατί θέλουν να καταλάβουν και να ισλαμοποιήσουν την Ευρώπη. Αυτό παραδέχομαι ότι προσπαθεί να κάνει η σημερινή Κυβέρνηση της Τουρκίας και ακραίοι φανατικοί ισλαμιστές της ιμάμηδες, που εργαλειοποιούν το μεταναστευτικό και τους πρόσφυγες που κατέφυγαν στη χώρα τους. Κούνια που τους κούναγε! Αγνοούν πως η αστικοποίηση κομματιάζει σήμερα παλιά ήθη και έθιμα και διαφοροποιεί θρησκευτικές πεποιθήσεις, σε λιγότερο από δυο γενιές.
Ο άνθρωπος εγκαταλείπει έναν τόπο και μεταβαίνει σε άλλον πρώτα-πρώτα από ανάγκη, όταν λείπουν οι πόροι μιας περιοχής ή γιατί λαχταρά κάτι καλύτερο, και, σε μικρότερο βαθμό, από περιέργεια. Ο μεγαλύτερος λόγος είναι η απειλή για τη ζωή των ιδίων των ανθρώπων, όπως εμφύλιοι πόλεμοι ή πείνα λόγω αστάθειας της Κυβέρνησης. Οι Σύροι π.χ., πριν τον εσωτερικό πόλεμο, δεν μετανάστευαν, αντίθετα το επίπεδα της ζωής τους ήταν πάνω κάτω το ίδιο με των Κυπρίων, τόσο στα χωριά όσο και στις μεγαλουπόλεις.
Ας ρίξουμε ένα γρήγορο βλέμμα στην Ιστορία: Η σημερινή επιστήμη ανακάλυψε πως, παρόλο που ώς τώρα πιστεύαμε ότι είμαστε απόγονοι του Έξυπνου Ανθρώπου (Homo Sapiens, τρομάρα μας), στο DNA μας υπάρχει πολύ εμφανές και αποτύπωμα του ανθρώπου του Νεάντερναλ (Homo neanderthalensis). Ο homo sapiens ξεκίνησε από την Αφρική, άπλωσε σε όλο σχεδόν τον υπόλοιπο πλανήτη, όπως αποδεικνύουν τα ευρήματα. Ήταν σωματικά πιο ανθεκτικός και υγιής με τα σημερινά πρότυπά μας, δεν φημιζόταν για την πολλή εξυπνάδα του αν και ήξερε να κυνηγά και να επιβιώνει και να κατασκευάζει πρωτόγονα έστω εργαλεία.
Ο έξυπνος άνθρωπος πήρε των ομματιών του, και αυτός με αφετηρία την Αφρική, συναντήθηκε με τους Νεάντερταλ, που είχαν σκορπίσει όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Ασία, έκανε επαφές μαζί τους, είτε ειρηνικά είτε με μαγκουροπόλεμο είτε πετροπόλεμο. Παράλληλα όμως, όσοι επιβίωσαν, φαίνεται πως η γενετήσια ορμή τούς έσπρωξε να κάνουν μεταξύ τους και αγάπες, όπως λένε και τα δημοτικά μας τραγούδια. Τρανή απόδειξη ο σκελετός D11, όπως τον ονόμασαν οι παλαιοντολόγοι, που βρήκαν στο DNA του ότι είχε Ευρωπαίο Homo Sapiens πατέρα και μάνα Νεάντερταλ! Δεν θα αναφερθώ και στα άλλα καμιά εικοσαριά ανθρωποειδή με τα οποία έσμιξαν οι μακρινοί προϊστορικοί πρόγονοί μας Homo Sapiens, γιατί δεν είναι αυτό το θέμα. Πάντως σήμερα στο DNA εμάς των λεγόμενων Ευρωπαίων υπάρχει σε ποσότητα 1,8 ώς 2,6 τοις εκατόν αυτός ο πρωτόγονος Ευρωπαίος Νεάντερταλ, σε αντίθεση με τους Αφρικανούς Homo Sapiens στους οποίους απουσιάζει.
Σε μας στην Κύπρο, για να έρθουμε και στα καθ’ ημάς, κατοικούσαν άνθρωποι από τον καιρό της Παν-Γαίας (όταν όλες οι στεριές ήταν κολλημένες και όχι χωριστά όπως σήμερα). Όταν δημιουργήθηκαν οι θάλασσες, κάποια στιγμή βασίλεψαν στη Μεσόγειο οι Φοίνικες, τρομεροί θαλασσινοί έμποροι, οι οποίοι βρήκαν στο νησί κατάλληλα φυσικά λιμάνια, έχτισαν σπίτια και δημιούργησαν πόλεις που τους διευκόλυναν στο εμπόριο. Στο εσωτερικό δεν ενδιαφέρθηκαν να προχωρήσουν, πέρα από τα ελέγχουν τα μεταλλεία του νησιού. Ζήση τους ήταν η θάλασσα. Δεν άργησαν όμως να έρθουν εδώ και κάποιοι άλλοι από τα σημερινά παράλια της Μικράς Ασίας και της κυρίως Ελλάδας. Τότε υπήρχε απλοχωριά, εξάλλου και αυτοί ήξεραν από θάλασσα και φαίνεται πως οι αποικίες των τότε Ελλήνων εγκαθιδρύθηκαν ειρηνικά και με τα χρόνια υπερίσχυσε η γλώσσα, ο πολιτισμός και η θρησκεία τους. Ας μη γελιόμαστε όμως, στο DNA των Κυπρίων είναι εμφανές και το φοινικικό στίγμα, όπως και άλλα, έστω και αν οι Φοίνικες ως λαός δεν επιβίωσαν ώς τις μέρες μας, όπως άλλοι, και υπερίσχυσε τελικά ο πολιτισμός της κλασικής Ελλάδας στο νησί.
Αν έρθουμε πιο κοντά χρονικά, θα δούμε τους Έλληνες Κυπρίους, που τους εξαθλίωσε η Οθωμανική Αυτοκρατορία· όλο το τέλος του 19ου αιώνα μετανάστευαν στην ευημερούσα Αίγυπτο με την εκεί εύπορη ελληνική κοινότητα. Το μεταναστευτικό ρεύμα συνεχίστηκε και επί αγγλοκρατίας, που ξεζούμιζε το νησί κανονικότατα και πιο συστηματικά από τους Οθωμανούς. Ακολούθησε, στα μετέπειτα χρόνια, η μετανάστευση από το χρυσοπράσινο νησί μας προς την Αμερική και λίγο αργότερα προς τις Αγγλία, Αυστραλία και τον Καναδά.
Ακόμα και σήμερα, υπάρχει ένας αριθμός νέων ανθρώπων που επιλέγουν να μεταναστεύσουν από την Κύπρο, είτε για οικονομικούς λόγους είτε γιατί η Κύπρος, όντας μικρή, δεν μπορεί να τους αποκαταστήσει επαγγελματικά στις επιλογές τους. Πολλές φορές μετά από σπουδές διαμένουν στη χώρα που έχουν σπουδάσει. Βέβαια αν κάποιος έγραφε ότι στη χώρα του εισέβαλαν Κύπριοι μετανάστες που παίρνουν τις δουλειές ή επιβαρύνουν το σύστημα υγείας της χώρας, ή θα οργιζόμασταν ή θα γελούσαμε.
Σήμερα η ανθρωπότητα με τη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία και την καταστροφική της δράση ξεζουμίζει βασικούς αναγκαίους πόρους της γης ανεξέλεγκτα σε επικίνδυνο βαθμό. Το ξεζούμισμα αυτό, που κατά το πλείστο διενεργούν οι πλούσιες χώρες, εκλύει ρύπους στην ατμόσφαιρα που αυξάνουν τη θερμοκρασία του πλανήτη, η οποία επιφέρει κλιματολογικές αλλαγές που καταστρέφουν την ντόπια παραγωγή και οι άνθρωποι αρχίζουν και πεινούν, ιδιαίτερα στις φτωχές και ευάλωτες περιοχές. Τι κάνουν οι κάτοικοι αυτών των περιοχών; Παίρνουν των ομματιών τους, γιατί δεν θέλουν να πεθάνουν από ασιτία.
Για τούτο τα ανθρώπινα μεταναστευτικά ρεύματα δεν θα σταματήσουν· αυτό διδάσκει η Ιστορία. Το ανθρώπινο γένος είναι γένος μεταναστευτικό, δεν κάθεται σε έναν τόπο, πόσο μάλλον σήμερα που βλέπουμε τόσες ανακατατάξεις, οι οποίες προκαλούνται από εμάς.
Συμπέρασμα: δεν υπάρχουν μετανάστες και αυτόχθονες. Στον σημερινό Αφρικανό, που μπαίνει σε ένα φουσκωτό για να έρθει στην Ευρώπη μας, θα πρέπει να δούμε και τον πρόγονό μας, τον συγγενή μας που κατέβηκε ταλαιπωρημένος στο νησί Έλις έξω από τη Νέα Υόρκη, τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, με μοναδικά υπάρχοντα ένα καλαμένιο καλάθι περασμένο στο χέρι. Θα πρέπει να δούμε και τους συγγενείς μας που, μετά την ανεξαρτησία του 1960, την εισβολή και προσφυγιά το 1974, πήγαν, ατομικά ή οικογενειακά, στην Αγγλία, στην Αυστραλία, στην Αμερική, στον Καναδά…
Ο καθένας από μας είναι εν δυνάμει μετανάστης και ας μη σηκώνουμε ειρωνικά το φρύδι όταν ακούμε καβγάδες και μαχαιρώματα μεταναστών. Λίγες δεκαετίες προηγουμένως όταν έλεγες στο Σόχο του Λονδίνου ότι είσαι Κύπριος, οι λεγόμενοι αυτόχθονες ψηλομύτες Άγγλοι άλλαζαν δρόμο και έφευγαν μακριά τρομοκρατημένοι, γιατί η φάρα των τότε μεταναστών συμπατριωτών μας δεν είχε καλή φήμη. Άσχετο αν και οι λεγόμενοι αυτόχθονες εκεί κατάγονται από περισσότερη ανάμιξη μεταναστευτικών φυλών στο νησί τους.
Ιστορικά, όσον με αφορά προσωπικά, όλοι είμαστε εν δυνάμει μετανάστες, από τα γεννοφάσκια μας. Όπως είπε και ο Ηράκλειτος, «τα πάντα ρει».