Όταν σκέφτομαι εκείνα τα εγκλήματα, εκείνους τους βιασμούς, εκείνα τα παιδιά. Σκοτεινιάζει ο κόσμος. Δωμάτιο. Τραπέζι. Φαγοπότι. Όλα είναι χωρίς νόημα. Μπορεί να τρελαθεί ο άνθρωπος ακόμα και άμα τα σκέφτεται όλα αυτά και άμα φαντάζεται πώς συνέβησαν. Ύστερα ένας ξεσηκωμός με γρονθοκόπημα των τοίχων. Πώς γίνεται σε αυτό το μικρό νησί όπου βιώθηκε τόσο αδιανόητη θηριωδία να ζούμε σαν να μην συνέβησαν όλα αυτά; Πώς γίνεται και κλείνουμε τα μάτια στο γεγονός ότι εκείνοι που τα έκαναν όλα αυτά ζουν ανάμεσά μας σαν συνηθισμένοι πολίτες χωρίς να τιμωρηθούν καθόλου; Πώς μπορούμε να το χωνεύουμε αυτό; Εκπλήττομαι. Τόσο τυφλώθηκε η συνείδησή μας και τα αισθήματά μας; Τόσο παρέλυσαν; Ουσιαστικά δεν έπρεπε να συζητούσαμε τίποτε άλλο εκτός από αυτό ενόσω δεν συλλαμβάνονται και δεν παραδίδονται στη δικαιοσύνη αυτοί οι εγκληματίες. Πόσο χρόνο σπαταλήσαμε άδικα συζητώντας άλλα πράγματα. Διαπραγματεύσεις.
Κρίσιμες βδομάδες. Ομοσπονδία. Δύο κράτη. Και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο. Κάθε πρωί σε αυτό το νησί ξυπνούμε μαζί με δολοφόνους που αφού χώρισαν τους άνδρες από τη μια και τα γυναικόπαιδα από την άλλη στα χωριά που κατέκτησαν, βίασαν τις γυναίκες και τα νεαρά κορίτσια στα δωμάτια όπου τα είχαν κλείσει και τα σκότωσαν μάλιστα για να εξαφανίσουν τα ίχνη τους. Περνούμε από τους ίδιους δρόμους. Πηγαίνουμε στις ίδιες αγορές. Οι γιορτές είναι και για εκείνους γιορτές. Οι αργίες είναι και για εκείνους αργίες. Κάνουμε μπάνιο μαζί στις θάλασσες, κάνουμε μαζί πικνίκ σε εκδρομικούς χώρους, πίνουμε καφέ μαζί στα καφέ. Μάλιστα συζητάμε μαζί τους και τη λύση και άλλα παρόμοια. Σάμπως και ο άνδρας με τον οποίο μιλάμε δεν είναι εκείνος που βίασε μητέρες και αδελφές μπροστά στα μάτια των παιδιών τους. Δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι είναι άνθρωπος κάποιος ο οποίος διέπραξε αυτή τη θηριωδία. Αλλά είναι! Ένας άνθρωπος που δεν έχει καρδιά και συνείδηση! Και δεν είναι λίγοι τέτοιοι άνθρωποι. Εκπλήττομαι πραγματικά για το πώς αντέχουμε. Σε αυτό το νησί μεγάλωσαν παράξενοι ειρηνόφιλοι, οι οποίοι λένε «να ξεχάσουμε το παρελθόν, να κοιτάζουμε μόνο προς το μέλλον» και πιστεύουν ότι με αυτό θα έρθει η ειρήνη. Απαιτούν από εμάς να ξεχάσουμε και να μην θυμόμαστε καθόλου. Μήπως αυτά είναι πράγματα που ξεχνιούνται; Αν δεν πληγώνει τη συνείδησή σας το γεγονός ότι μοιραζόσαστε την ίδια πατρίδα, το ίδιο χωριό και τον ίδιο δρόμο με έναν δολοφόνο που πυροβόλησε ακόμα και ένα μωρό στην κούνια, ούτε εσείς μπορείτε να είστε άνθρωποι. Αν δεν μας ενοχλεί καθόλου το γεγονός ότι ζούμε ανακατεμένοι με δολοφόνους και βιαστές, δεν μου λέτε απολύτως τίποτα…
Μια κοινωνία που σκούριασε η συνείδησή της τόσο πολύ ώστε να μπορεί να λέει «έκαναν και εκείνοι, κάναμε και εμείς». Άνθρωποι που αθώωσαν μια θηριωδία τόσο πολύ ώστε να μπορούν να λένε «στον πόλεμο όλα γίνονται». Μάζες που δεν άντλησαν διδάγματα ακόμα και από τη θηριωδία. Αποκαλύπτουν μόνο ότι θα μπορούσαν και οι ίδιοι να διαπράξουν την ίδια θηριωδία. Και το χειρότερο είναι αυτό. Οι εν δυνάμει δήμιοι. Ζουν και αυτοί ανάμεσά μας. Οι απόψεις τους μυρίζουν έγκλημα. Μυρίζουν βιασμό. Μήπως δεν ζούσαν έτσι ανάμεσά μας και εκείνοι που διέπραξαν εκείνα τα εγκλήματα; Ποιος θα μπορούσε να πει ότι θα μπορούσε να το κάνει αυτό ο άνδρας που βίασε μιαν έγκυο και ύστερα τη γέμισε μαχαιριές; Ζούμε ανακατεμένοι και με αυτούς σε τούτο το νησί. Σε τούτο το νησί των δολοφονιών και των βιασμών.
Καυχιέστε λέγοντας είμαι Κύπριος. Και περηφανεύεστε. Μήπως έχουμε μια ιστορία για την οποία μπορεί να καυχιέται κανείς; Μήπως όλες οι αιματηρές συγκρούσεις δεν μας απέδειξαν πόσο βάρβαροι είμαστε; Ναι, έκαναν και οι ερχόμενοι απ’ έξω. Και έκαναν πολλά. Αλλά μήπως εμείς λίγα κάναμε ο ένας στον άλλον; Κύπριοι διέπραξαν τα μεγαλύτερα εγκλήματα του 1974. Δουλειά των Κυπρίων είναι οι δολοφονίες και οι βιασμοί στα χωριά Μαράθα – Αλόα – Σανταλάρης. Έργο των Κυπρίων είναι και τα εγκλήματα και οι βιασμοί στο Παλαίκυθρο. Και τα εγκλήματα και οι βιασμοί στην Τόχνη. Κύπριοι τα έκαναν αυτά ο ένας στον άλλον. Και φοβάμαι ότι υπάρχουν ακόμα κάποιοι που είναι έτοιμοι να τα ξανακάνουν. Έμεινε μετεξεταστέα η ειρήνη σε αυτό το νησί. Δεν νομίζω ότι έχουμε διανύσει έστω και την παραμικρή απόσταση τόσα χρόνια. Δεν μας απέφεραν τίποτα οι τεχνητές διαδηλώσεις ειρήνης. Διότι φοβηθήκαμε να έρθουμε αντιμέτωποι με τις πραγματικότητες. Διαβάσαμε την ιστορία μας παραλείποντας πολλές σελίδες. Κλείσαμε τα αφτιά στις κραυγές των ματωμένων νεκρών μας. Δεν ανακρίναμε εκείνους που έχασαν προ πολλού την ανθρωπιά τους. Και δεν τους τιμωρήσαμε. Προτιμήσαμε να ζήσουμε σαν να μην έχει συμβεί απολύτως τίποτα. Γι’ αυτό είσαι περήφανος Κύπριε; Δεν μου έρχεται να γράψω τίποτε άλλο. Όταν σκέφτομαι εκείνη τη θηριωδία. Κλείσε τα μάτια Κύπρος. Κλείσε τα πιο σφιχτά. Να παίξουν οι καμπάνες και το κάλεσμα του μουεζίνη για προσευχή. Πλάγιασε χωρίς να σαλεύεις, σαν νεκρός. Νιώσε ντροπή!