Του: ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ,  29/12/2020

Αυτή η ιστορία με τα δύο κράτη δεν έχει τελειωμό. Κάθε λίγο επανέρχεται και συνήθως γίνεται επίκληση του γεγονότος ότι κάποιου, κάποτε, το είχε αναφέρει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ως σκέψη για τη μορφή μιας συμφωνίας στο Κυπριακό. Επί τούτου, ως μαρτυρίες, έχουν αναφερθεί ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου και  εσχάτως ο Αρχιεπίσκοπος. Και δεν είναι οι μόνοι.

Υπενθυμίζεται ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, υποστηρίζει στις διάφορες επαφές που πραγματοποιεί πως η ελληνοκυπριακή πλευρά είχε θέσει το θέμα των δύο κρατών. Επικαλείται επί τούτου μια συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της Πενταμερούς Διάσκεψης, στο Κραν Μοντάνα (τον Ιούλιο 2017), μεταξύ του ιδίου και του Προέδρου Αναστασιάδη και μια δεύτερη σε ξενοδοχείο στη Νέα Υόρκη. Την περασμένη Κυριακή ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας είπε, σε συνέντευξή του (στον Πολίτη), ότι του το είχε αναφέρει ο Πρόεδρος, αλλά τώρα, όπως είπε, άλλαξε γνώμη και δεν το υποστηρίζει.

• Διαβάσαμε και την προχθεσινή προεδρική διάψευση για τα όσα είπε ο Αρχιεπίσκοπος επί του θέματος. Ήταν προσεκτικά διατυπωμένη αλλά το κυριότερο δεν θεωρείται πειστική.

Το ζητούμενο, βέβαια, είναι τι σημαίνει για την Κύπρο η λύση των δύο κρατών, της συνομοσπονδίας ή ενός μοντέλου με στρεβλωτικές πρόνοιες και ρυθμίσεις, που περιλαμβάνονται στην ατζέντα των συζητήσεων εδώ και χρόνια. Και τούτο είναι χρήσιμο επειδή αναμένονται οσονούπω εξελίξεις στο Κυπριακό και όλα αυτά τα ζητήματα θα βρεθούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην ατζέντα.

Είναι σαφές πως τόσο η συνομοσπονδία όσο και τα δύο κράτη, είναι καταστροφικά για την Κύπρο. Και τα δύο θα νομιμοποιήσουν την παρουσία της κατοχικής Τουρκίας στο νησί. Και στις δύο περιπτώσεις, εάν το εγχείρημα αποτύχει, η χώρα θα μείνει μετέωρη. Και δεν θα έχει κανένα λόγο να μην τον κάνει η Άγκυρα, όταν η κατάρρευση θα «νομιμοποιεί» την παρουσία δύο κρατών ή θα οδηγήσει σε έναν πόλεμο για τη διεθνή εκπροσώπηση και το διεθνές καθεστώς της χώρας.

Είναι γνωστό πως η  Τουρκία ευνοεί τη συνομοσπονδία καθώς θα έχει τον έλεγχο σε ολόκληρο το νησί, σε ξηρά και θάλασσα, ενώ μέσα από το τουρκοκυπριακό κρατίδιο θα παρεμβαίνει και στην Ε.Ε. Θα έχει λόγο και ρόλο, μέσα από το ένα κρατίδιο στην Κύπρο, στην Ένωση. Και τούτο είναι ένα ζήτημα που ανησυχεί κάποιους στην Ε.Ε.

• Δεν ανησυχούν γιατί ένας μικρός εταίρος, όπως η Κύπρος, θα προκαλεί προβλήματα στη λειτουργία της Ένωσης καθώς θεωρούν πως τούτο μπορούν να το διαχειριστούν. Το θέμα είναι οι παρεμβάσεις της Άγκυρας διά της Κύπρου. Και τούτο είναι ένα ζήτημα, το οποίο θα πρέπει να το αναδεικνύει η Λευκωσία στην Ε.Ε., για να ενεργοποιήσει δυνάμεις εντός της Ένωσης, για να αντιδράσουν σε μεθοδεύσεις για συνομοσπονδιακή λύση.

Η ιστορία με τα δύο κράτη θα επανέρχεται συχνά-πυκνά και όσο στο μυαλό κάποιων παραμένει «καρφωμένο» δεν θα εξαφανιστεί από τις συζητήσεις. Σημειώνεται πως η προσπάθεια για «διόρθωση» του λάθους οδήγησε σε ένα νέο αφήγημα, αυτό της χαλαρής ομοσπονδίας, η συνταγή της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας. Πρώτα εξαγγέλθηκε και μετά ξεκίνησε η επεξεργασία του μοντέλου και είναι αμφίβολο μέχρι σήμερα κατά πόσο υπάρχει μια ολοκληρωμένη θεώρηση.

Η χαλαρή αποκεντρωμένη ομοσπονδία κινείται στις παρυφές ενός συνομοσπονδιακού μοντέλου. Μπορεί και να θεωρηθεί, με κάποιες πρόνοιες και συνομοσπονδία. Χαλαρή ομοσπονδία, στα όρια της συνομοσπονδίας ήταν και το σχέδιο Ανάν και δεν είναι τυχαίο από ποιους επανέρχεται αυτό το ζήτημα.

• Η μορφή της λύσης, πέραν από την ονοματολογία, έχει και ουσία. Εάν, για παράδειγμα, υιοθετεί η τουρκική εκδοχή για πολιτική ισότητα, δεν θα λειτουργεί το κράτος. Εάν ικανοποιηθεί η τουρκική θέση για «κυριαρχική ισότητα» θα είναι συνομοσπονδία.

Η Τουρκία αξιοποίησε τις… εκμυστηρεύσεις για δυο κράτη. Τσίμπησαν και οι Εγγλέζοι τα περί χαλαρής ομοσπονδίας και διαμόρφωσαν αφηγήματα για «μέση λύση».

Η μόνη οδός είναι, στην παρούσα φάση, η μη συζήτηση άλλων ιδεών ή αποδοχή της πρακτικής για όλα στο τραπέζι.