Του Χρήστου Αρβανίτη, 14 Φεβρουαρίου 2021
Τα φαινόμενα διαφθοράς είναι απόδειξη της απροθυμίας του αυταρχικού συστήματος να ελέγξει τις δομές του. Αυτό συμβαίνει επειδή όσοι νέμονται την εξουσία, όχι μόνο οι κυβερνώντες αλλά και οι επίδοξοι διάδοχοί τους, μπορούν να την καταχρώνται με ασφάλεια εφαρμόζοντας τον κανόνα «δεν λέω για σένα – δεν λες για μένα». Στην Κύπρο δρα ένα άτυπο καρτέλ, όχι μόνο στο Κυπριακό (κι ας παριστάνει το ΑΚΕΛ πως αντιπολιτεύεται εκεί όπου ουσιαστικά συμπορεύεται) αλλά και στον διαμοιρασμό των κερδών της διαπλοκής: Επειδή αργά ή γρήγορα ο βεζύρης Ιζνογκούντ θα γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη, διεκδικεί την ίδια… διακριτικότητα και για πάρτη του.
Η εξουσία είναι αυταρχική έναντι των πολιτών ακόμα και στις δημοκρατίες. Η αυταρχικότητα αυτή εντάθηκε διεθνώς τον τελευταίο χρόνο λόγω της πανδημίας. Κυβερνήσεις καταχρώνται την εξουσία τους επιβάλλοντας πολλούς περιορισμούς αντιδημοκρατικά με διατάγματα, με πρόσχημα το επείγον της κατάστασης. Ακόμα κι αν δεχτούμε το τελευταίο, πάντα υπάρχει τρόπος και περιθώριο συναίνεσης, η οποία ωστόσο απουσιάζει από το λεξιλόγιο της πολιτικής εξουσίας. Τι θα γίνει με τους ανόητους και τους φανατικούς, οι οποίοι δεν παίρνουν από λογικά επιχειρήματα; Μα αυτοί είναι επίσης προϊόν της αδιαφορίας της εξουσίας για την άμεση δημοκρατία: Εκπαιδευόμαστε από παιδιά πώς να είμαστε υπάκουοι οπαδοί και εκτελεστές εντολών των κυβερνώντων, των κομμάτων, του κάθε τσαρλατάνου ή της Εκκλησίας. Κριτική σκέψη μηδέν, κριτικός έλεγχος της εξουσίας υπό το μηδέν.
Οι κυβερνώντες παίρνουν αποφάσεις επικαλούμενες την ψήφο των πολιτών ως εν λευκώ εξουσιοδότηση. Οι πολίτες το θεωρούν λογικό, υποθέτοντας απολύτως αυθαίρετα πως όχι μόνο θα τηρήσουν τις προεκλογικές υποσχέσεις τους, αλλά και ότι θα παίρνουν πάντοτε τις σωστές αποφάσεις, χωρίς κανέναν έλεγχο από τους εντολείς τους. Όμως δεν υπάρχει στην πράξη καμιά ουσιαστική εγγύηση γι’ αυτό, ούτε για το ότι και οι άλλοι θεσμοί (Βουλή, ελεγκτικές υπηρεσίες κ.ά.), θα λειτουργούν πάντα άμεμπτα. Η σχέση εξουσίας – πολιτών βασίζεται κυρίως στην υποτιθέμενη εμπιστοσύνη των δεύτερων προς την πρώτη, αλλά και στην ενδεχόμενη «τιμωρία» των κυβερνώντων στις επόμενες εκλογές. Ως τότε, όμως, πολλά στραβά συμβαίνουν ερήμην του λαού, με τη διαφθορά σε πρώτο πλάνο.
Η διαπλοκή με την οικονομική ελίτ είναι κι αυτή παράγωγο της κατάχρησης εξουσίας, από τους κυβερνώντες ώς τα κόμματα. Το διεφθαρμένο κομματικό κατεστημένο αναπαράγει τον εαυτό του μέσω της ανάδειξης των ίδιων συστημικών προσώπων, με την ανοχή και συνενοχή των υπολοίπων. Το ΑΚΕΛ, λόγου χάρη, δικαίως κατηγορεί τον Πρόεδρο και την κυβέρνηση για διαφθορά, μόνο που –όχι μόνο σε μια περίπτωση– και υψηλόβαθμα στελέχη του πιάστηκαν στα πράσα. Μπορεί το κόμμα να «τιμωρήθηκε» οικονομικά, στερούμενο τα χρήματα που συνεισέφερε στα ταμεία του το αποπεμφθέν στέλεχός του, ο βίος και η πολιτεία του οποίου ήταν γνωστά σε φίλους και εχθρούς, όσο κι αν ισχυρίζεται άγνοια η ηγεσία. Εντέλει, δεν υπάρχουν τίμιοι άνθρωποι στην πολιτική; Από την άλλη, το «όλοι ίδιοι είναι» ουσιαστικά ακυρώνει την κριτική και ευνοεί την ατιμωρησία, στη λογική «οι δικοί μας κλέφτες είναι καλύτεροι από των άλλων».
chrarv@phileleftheros.com
Φιλελεύθερα, 14.2.2021.