Τις προάλλες, φτάσαμε επιτέλους στην κατοχύρωση του χαλλουμιού από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) επιβεβαιώνοντας όσα αποκαλύψαμε πριν χρόνια. Καθώς σήμερα διανοίγονται μεγάλες οικονομικές προοπτικές, υπάρχουν σημαντικές πολιτικές πτυχές που αποκρύβονται. Παραθέτουμε ονόματα και χρονολογίες, προβλέποντας ότι η απάντηση των αρμοδίων σε Λευκωσία και Βρυξέλλες θα είναι η … σιωπή.
Το αίτημα για κατοχύρωση του χαλλουμιού υπεβλήθη στην ΕΕ το 2014. Εντός περίπου ενάμισι έτους, η εξέταση των νομίμων ενστάσεων και λοιπή διαδικασία ολοκληρώθηκε και η Νομική Υπηρεσία της ΕΕ απέστειλε το κείμενο του Κανονισμού για κατοχύρωση του χαλλουμιού στο Γραφείο του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τυπική του υπογραφή. Εκεί, η κατοχύρωση προσέκρουσε στον επικεφαλής της Διεύθυνσης Κυπριακού («Cyprus Settlement Support Unit»), K. Bjornsson –ορκισμένο εχθρό της Κυπριακής Δημοκρατίας-, ο οποίος έθετε ως ένσταση «την ικανοποίηση των Τουρκοκυπρίων» βάσει της πολιτικής συμφωνίας «Κοινής Αντίληψης» Αναστασιάδη-Ακκιντζί (Ιούλιο 2015), η οποία συνέδεσε την προστασία του χαλλουμιού με τις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό. (Είναι ο ίδιος αξιωματούχος που κατηγορούσε τον Ν. Αναστασιάδη, ότι «έθαψε την λύση» στον Κραν Μοντανά). Η Νομική Υπηρεσία της ΕΕ είχε αποφανθεί τότε ότι τέτοιες «πολιτικές ενστάσεις» παραβίαζαν την Ευρωπαϊκή νομοθεσία και η κατοχύρωση θα έπρεπε να προχωρήσει, καθώς η Κυπριακή Κυβέρνηση μπορούσε να προσφύγει στο Δικαστήριο της ΕΕ (όπως προσωπικά την παρότρυνα). Η Κυπριακή Κυβέρνηση τα γνώριζε όλα και σιωπούσε, αφού ήταν ο Ν. Αναστασιάδης που έπεσε στην παγίδα της «Κοινής Αντίληψης» του 2015 για το χαλλούμι.
Στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό προστασίας του χαλλουμιού που ανακοινώθηκε τις προάλλες (2021), υπάρχει αναφορά στην «Κοινή Αντίληψη» του 2015, καθώς επίσης και ρόλος στο «Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο», τα οποία δεν συνάδουν με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία αλλά συμπεριελήφθησαν, με την σύμφωνη γνώμη της Κυπριακής Κυβέρνησης.
Το πλέον σημαντικό είναι ότι χάθηκε μια μοναδική ευκαιρία για να τεθεί όλο το επιτρεπόμενο εμπόριο από τα κατεχόμενα σε ορθή οικονομική και νομική βάση. Συγκεκριμένα, άλλα κράτη-μέλη –όχι η Κυπριακή Κυβέρνηση– απαίτησαν όπως η παραγωγή χαλλουμιού στην Κύπρο, περιλαμβανομένων των κατεχομένων, πληροί όλη την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (κανόνες υγείας, ασφάλειας, παραγωγής, διατροφής). Έτσι, θα εξουσιοδοτηθεί ιδιωτικός οργανισμός, ο οποίος θα πραγματοποιεί τους ελέγχους και την πιστοποίηση. Αυτό που δυνητικά θα ισχύει για το χαλλούμι κατόπιν απαίτησης άλλων κρατών-μελών και σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, θα έπρεπε να ισχύει για όλα τα επιτρεπόμενα προϊόντα από τα κατεχόμενα προς τις ελεύθερες περιοχές, ώστε να τυγχάνουν των ίδιων νομοθετικών ελέγχων που ισχύουν στην ΕΕ και φυσικά στις ελεύθερες περιοχές της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σήμερα, τα προϊόντα από τα κατεχόμενα δεν τυγχάνουν των ίδιων ελέγχων που ισχύουν στην ελεύθερη Κύπρο και στην ΕΕ. Μια εξαιρετική δυνατότητα για να επεκταθεί η Ευρωπαϊκή νομοθεσία στο επιτρεπόμενο εμπόριο από τα κατεχόμενα, χάθηκε ή καλύτερα απεμπολήθηκε. Ειδικά για αυτό, η απάντηση των αρμοδίων θα είναι η σιωπή.