Αυτό που βλέπουμε (και η αλήθεια είναι πως δεν αντέχουμε να το βλέπουμε) είναι εικόνες από τεράστιες φλόγες μέσα σε δάση ή εικόνες από το μετά: Καμένα σπίτια, καμένα αυτοκίνητα, δέντρα που έμειναν όρθια αλλά δεν είναι παρά κάρβουνα, εικόνες από χώρους και μέρη όπου μέχρι χθες ζούσαν αμέριμνα άνθρωποι κι η μόνη άμεση απειλή έμοιαζε να είναι ο Covid 19. Από τη μια στιγμή στην άλλη όμως ανατράπηκαν τα πάντα κι οι άνθρωποι αυτοί είναι πλέον πρόσφυγες. Πυρόπληκτοι χαρακτηρίζονται (δεν ξέρω αν ακούγεται λιγότερο οδυνηρό) αλλά στην πραγματικότητα είναι πρόσφυγες. Κάηκαν τα σπίτια τους, οι γειτονιές τους, τα χωριά τους, κάηκαν όλα τα υπάρχοντα τους, καθώς οι ίδιοι έφυγαν βιαστικά για να σωθούν χωρίς να πάρουν τίποτα. Από τη μια μέρα στην άλλη βρέθηκαν να είναι πρόσφυγες, χωρίς καν να ονομάζονται έτσι και χωρίς ίσως ούτε οι ίδιοι ακόμα να το συνειδητοποιούν.
Το ξέρουμε αυτό το συναίσθημα. Να φεύγεις αφήνοντας πίσω σου τα πάντα. Ούτε ένα αναμνηστικό, ένα αντικείμενο που να σε συνδέει με το πριν. Η διαδρομή της ζωής μοιράζεται κι όλα μετράνε με πριν και μετά. Πριν την καταστροφή, μετά από το κακό. Και δεν υπάρχουν ούτε τεκμήρια που να αποδεικνύουν πως όντως υπήρξε μια ζωή αλλιώς.
Παρά την τεράστια καταστροφή, δεν υπήρξαν ανθρώπινες απώλειες. Κι είναι αυτό, φυσικά, πολύ σημαντικό. Λέμε πάντα πως όλα τα άλλα φτιάχνονται. Δεν είναι ακριβώς έτσι όμως. Οι ρωγμές παραμένουν πάντα κι οι πληγές δεν επουλώνονται ποτέ μετά από βίαιες ανατροπές.
Οι άνθρωποι θα επιστρέψουν σε ένα καμένο τοπίο; Θα προσπαθήσουν να στήσουν ξανά τη ζωή τους εκεί; Σε ένα μέρος που καμία σχέση δεν έχει με αυτό που άφησαν. Οι πιο πολλοί ενδεχομένως θα το κάνουν, δεν έχουν άλλη επιλογή. Άλλοι θα ξεκινήσουν από το μηδέν επιλέγοντας να κρατήσουν το γεγονός πως τα κατάφεραν να μείνουν ζωντανοί.
Μια χώρα που δεχόταν ορδές προσφύγων από χώρες όπου μαίνονταν πόλεμοι και επικρατούσε φτώχια, θα πρέπει ξαφνικά να διαχειριστεί τους δικούς της άστεγους. Προσωρινά; Όχι και τόσο. Οι λύσεις δεν δίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Παρ’ όλα αυτά, η ζωή συνεχίζεται. Κι αυτό οι πρόσφυγες το ξέρουμε πολύ καλά. Δεν έχεις παρά να προχωράς και να νιώθεις τυχερός που βγήκες ζωντανός μέσα από τέτοια καταστροφή. Μην πεις ποτέ «γιατί εγώ, γιατί εμείς». Απλά ανασκουμπώνεσαι και προχωράς. Έχοντας πλέον πλήρη επίγνωση πως η ζωή επιφυλάσσει πολλές ανατροπές. Δεν την ορίζουμε εμείς.
chrystalla@phileleftheros.com