Εκείνο το τελευταίο βλέμμα του στρατιώτη, που η φωτογραφία του είναι χρόνια σημείο αναφοράς για τους αγνοούμενους, θα έπρεπε να ήταν πάντα στο μυαλό όλων. Γιατί είναι -φευ- η ζωντανή μας μνήμη. Αντίφαση; Ο θάνατος του, η αφύπνιση και η διαχρονική θύμηση. Ένα βλέμμα που πρόδιδε την τραγική συνέχεια. Περίμενε πότε θα όπλιζε ο Τούρκος στρατιώτης και να έστρεφε το όπλο κατά πάνω του. Θα ήταν ο πρώτος, για να τελειώσει το μαρτύριο ή θα έβλεπε τους συντρόφους του να πέφτουν νεκροί δίπλα του; Σαράντα επτά συναπτά έτη από τότε. Εκείνα τα παιδιά που έτρεξαν να υπερασπιστούν την πατρίδα γνώριζαν για την προδοσία, αλλά πήγαν. Δεν ήξεραν προφανώς ότι η χούντα και οι εδώ εγκάθετοί τους, της ΕΟΚΑ Β, παρέδωσαν πλήρως την Κύπρο στην Τουρκία. Αλλά και να το ήξεραν πάλι θα πήγαιναν στον πόλεμο. Εκείνες τις ώρες, δεν αναζητάς την αλήθεια, έχεις να κάνεις με μια πραγματικότητα, την εισβολή και την προέλαση της κατοχικής Τουρκίας. Έπρεπε πρώτα να σταματήσουν τους Τούρκους. Μετά τα υπόλοιπα, για τις προδοσίες και τους προδότες.
Η φωτογραφία, μια ολόκληρη στιγμή, που ανακεφαλαιώνει τον χρόνο που τελειώνει. Το βλέμμα, το τσιγάρο που έμεινε στη μέση, μόνο μερικές βαθιές ρουφηξιές πρόλαβε και μετά μια ριπή, που σβήνει την εικόνα. Τέλος. Θα έπρεπε αυτές τις σκηνές να τις κουβαλάμε τέσσερις και πλέον δεκαετίες, έστω κι εάν η φωτογραφία έχει φθαρεί. Με το χρόνο, όμως, έχει ξεθωριάσει και η μνήμη. Για αρκετούς άλλαξαν πλήρως και οι προτεραιότητες. Με μια ξεθωριασμένη μαυρόασπρη φωτογραφία θα ασχολούνται; Στην πορεία αναπτύχθηκε μια κοινωνία, που έκτιζε στην άμμο, επιδιδόταν στις υπερβολές και ανέδειξε άλλα πρότυπα. Βάδιζε εκεί που την οδηγούσε η μυρωδιά του χρήματος. Αυτή είναι η νέα «ιδεολογία». Οι μεγάλες αρπαχτές στο Χρηματιστήριο, η λεηλασία των Κυπριακών Αερογραμμών, του Συνεργατισμού. Το μεγάλο πάρτι με τα «χρυσά διαβατήρια», το οποίο επιβεβαίωσε πως όλα είναι προς πώληση. Ακόμη και η υπηκοότητα. Συνέχεια του «πωλείται πατρίς». Όλα για το χρήμα. Και τα πάρε-δώσε με τους τραπεζίτες, με κορυφαίες στιγμές, οι οικονομικές ενέσεις Βγενόπουλου προς κόμματα. Και τόσα άλλα, τόμοι ολόκληρη για τη διαφθορά και τη διαπλοκή. Να κάνουν οι τσαρλατάνοι της «ιδεολογικής καθαρότητας», του «ηθικού πλεονεκτήματος» πάρτι με τα χρήματα των εργαζόμενων. Να κάνουν τα αρπαχτικά του συστήματος περιουσίες χωρίς να δουλέψουν ποτέ.
Εκείνο το βλέμμα τού για χρόνια αγνοούμενου, δεν μπορούσε να φθάσει μέχρι το βίντεο του Αλ Τζαζίρα. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πως η κατάντια θα είναι όπως αυτή που ζούμε σήμερα, για την οποία ντρέπεται ακόμη και η ντροπή. Ότι το «νυν υπέρ πάντων ο αγών», έγινε… αγώνας για να γεμίσουν οι καταθέσεις του κάθε μικροαπατεώνα, μεγαλοαπατεώνα, ο οποίος μάλιστα θέλει να κάνει και μαθήματα «πολιτικής ηθικής» και «πατριωτισμού».
Η τελευταία ριπή δεν είχε σκορπίσει το φόβο σε όσους ήταν στις μάχες. Η επόμενη ημέρα, όμως, ήταν πολύ διαφορετική και απόμακρη από τα όσα είχαν διαδραματισθεί εκείνο το καλοκαίρι του 1974. Όσοι στη συνέχεια βολεμένοι σε καρέκλες, θέλησαν δήθεν να διαχειριστούν το εθνικό θέμα λειτούργησαν φοβισμένοι. Λειτούργησαν με άλλες προτεραιότητες. Το «να σώσουμε ό,τι σώζεται» αλλά και να κάνουν την Κύπρο, Σιγκαπούρη της Ανατολικής Μεσογείου. Και η κατοχή; Είχαν και έχουν τη συνταγή οι Εγγλέζοι με υλικά made in Turkey. Και εκείνο που θεωρήθηκε στις αρχές ύστατη υποχώρηση, είναι σήμερα «λάβαρο αγώνα» και «επιβίωσης». Και για ισχυροποιηθεί αυτή η λογική επιστρατεύονται πολλά και διάφορα. Προτάσσεται πάντα η λογική των «κεκτημένων», που με την πρώτη κρίση (εθνική, οικονομική, υγειονομική), καταρρέει όπως τον χάρτινο πύργο. Αυτό ήθελαν να κτίσουν στις ελεύθερες περιοχές, έναν χάρτινο πύργο, για να γίνεται πιο γρήγορα η αρπαχτή και να μην έχει και έξοδα. Παλάτια στην άμμο και δίνουν «παραστάσεις» στα μνημόσυνα για ένα ψεύτικο «δεν ξεχνώ».
Εκείνο το βλέμμα δεν μπορεί να το αντικρύσουν όλοι αυτοί που ευθύνονται για τη διαχρονική μας κατάντια. Θα φοβούνται το επόμενο βίντεο του Αλ Τζαζίρα, τις αποκαλύψεις για τη διαδρομή του χρήματος, για να επιβεβαιώνουν πάντα πως η Κύπρος εκείνων των παιδιών, που συνελήφθησαν και εκτελέσθηκαν το 1974 από τους Τούρκους εισβολείς-κατακτητές δεν έχουν καμία σχέση με το «This is Cyprus». Όπως κι όλων όσων πολέμησαν τον εισβολέα και θέλουν μέχρι σήμερα να τον εκδιώξουν.
costas.venizelos@phileleftheros.com