Αναπτύσσεται ενίοτε μια πολιτική προσέγγιση, εντός και εκτός Κύπρου, πως το Κυπριακό παραμένει άλυτο εξαιτίας της στάσης των Ελληνοκυπρίων. Αυτό είναι το διαχρονικό αφήγημα των Τούρκων, που προβάλλουν με το δικό τους σκεπτικό διάφορα γεγονότα που διαδραματίσθηκαν στο παρελθόν φορτώνοντας την αποτυχία προσπαθειών στην ελληνική πλευρά. Το ίδιο λένε και διάφοροι τρίτοι στην προσπάθειά τους να συγκαλύψουν την κατοχική Τουρκία και να διευκολύνουν τις επιδιώξεις της. Παρόμοια προσέγγιση αναπτύσσεται και από διάφορες ομάδες σε Ελλάδα και Κύπρο. Είναι μια περισσότερο μαζοχιστική αντίληψη των πραγμάτων, πως για όλα φταίμε εμείς και όχι αυτοί που κατέχουν με κατοχικά στρατεύματα την Κύπρο. Λάθη έγιναν από το 1974 και εντεύθεν και ασφαλώς θα εξακολουθούν να γίνονται και στη συνέχεια. Ασφαλώς και πρέπει να τυγχάνουν κριτικής οι εκάστοτε διαχειριστές και να τους πιστώνονται κακοί και επιζήμιοι χειρισμοί.
Ωστόσο μερικές φορές δίνεται η εντύπωση πως η κριτική που ασκείται είναι γιατί δεν γίνεται το παραπάνω βήμα, εκείνο που θα αγγίξει πλήρως τις τουρκικές αξιώσεις. Για αυτό και αναπτύσσονται αφηγήματα που βλέπουν συνεχώς «χαμένες ευκαιρίες» και πισωγυρίσματα που οφείλονται στην ελληνική πλευρά.
Μπορεί να μην έχει μπούσουλα η ελληνοκυπριακή πλευρά. Επικαλείται ένα μοντέλο λύσης το οποίο οι κακοί χειρισμοί να το φόρτωσαν με τόσες υποχωρήσεις που μόλις επιχειρηθεί η εφαρμογή του θα καταρρεύσει. Δοκίμασαν να λύσουν το Κυπριακό οι εκπρόσωποι της λεγόμενης ρεαλιστικής σχολής και δεν το πέτυχαν. Κι ας ήταν και απλόχεροι. Μεταξύ αυτών και πατριάρχες του ενδοτισμού. Την τελευταία στιγμή, σχεδόν πάντα, λειτουργούσαν τα αντανακλαστικά της αυτοεπιβίωσης. Όχι, πάντα, των ιδίων αλλά και της χώρας.
Βρισκόμαστε μπροστά σε νέα δεδομένα στο Κυπριακό. Η κατοχική Τουρκία έχει περάσει σε ένα νέο στάδιο σε σχέση με το Κυπριακό. Αυτό που συγκαλυμμένα προωθούσε διαχρονικά, σήμερα το κάνει χωρίς περιστροφές. Θέλει δυο κράτη και πλήρη έλεγχο της Κύπρου. Θέλει έλεγχο της Κύπρου για να εξυπηρετούνται οι επεκτατικές βλέψεις της στην ευρύτερη περιοχή. Για το γεγονός ότι πέρασε «επίσημα» σε αυτό το αφήγημα ευθύνες υπάρχουν και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος αθυρόστομα φλέρταρε με συνομοσπονδιακή λύση και με λύση δύο κρατών.
Μετά που εκτέθηκε σε τέτοιες σκέψεις και τον εξέθεσαν οι Τούρκοι αποστασιοποιήθηκε, διαφοροποιήθηκε.
Το Κυπριακό δεν λύθηκε εξαιτίας της κατοχικής δύναμης, η οποία, μεταξύ άλλων, αξιοποιεί στο έπακρον την απουσία πολιτικής από την ελληνική πλευρά, τα φοβικά της σύνδρομα, τα οποία την κατατρύχουν. Πρόκειται για τη συνταγή που αναδεικνύει με αυτομαστίγωση την αδυναμία και στρώνει το χαλί για υλοποίηση των τουρκικών επιδιώξεων. Το Κυπριακό δεν λύθηκε επειδή η υποχωρητικότητα στην ελληνική πλευρά ανοίγει την όρεξη του τουρκικού επεκτατισμού. Όλο αυτό διευκολύνθηκε και από το γεγονός ότι συστηματικά και μεθοδευμένα υπήρξε μια προσπάθεια εξουδετέρωσης του πυρήνα του ζητήματος, που είναι θέμα εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Οι διαχειριστές της λεγόμενης ρεαλιστικής σχολής αρνούνται να αντιληφθούν τους ευρύτερους σχεδιασμούς της κατοχικής Τουρκίας. Σχεδιασμούς που δεν κρύβονται από την Άγκυρα. Θέλουν, λένε, οι Τούρκοι να καταστήσουν ορμητήριο την Κύπρο για να επιχειρούν στην περιοχή εναντίον άλλων κρατών και στη Λευκωσία οι οπαδοί της όποιας λύσης μοιρολογούν για την «πολιτική ισότητα» και την εκ περιτροπής προεδρία.
Το γεγονός ότι έχουμε να κάνουμε με έναν πανίσχυρο εχθρό δεν σημαίνει πως θα πρέπει να παραδοθούμε. Από τον λεγόμενο ρεαλισμό της ηττοπάθειας και της προσαρμογής στις τουρκικές επιδιώξεις μέχρι τον πατριωτικό ρεαλισμό η απόσταση είναι μεγάλη. Ο πατριωτικός ρεαλισμός καθιστά την ανάγκη αντιμετώπισης της τουρκικής επιθετικότητας με εργαλεία όπως οι συμμαχίες (στη σωστή βάση της αμοιβαιότητας), αλλά και αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που υπάρχουν. Πρέπει, όμως, πρώτα να αναγνωρίσουμε τις δυνατότητες και τα εργαλεία.
Η αναθεώρηση της ακολουθούμενης πολιτικής, που αποδειγμένα οδηγεί στην εδραίωση των κατοχικών δεδομένων, δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Αποτελεί όμως αναγκαιότητα για να αποτραπεί η διχοτόμηση. Η λεγόμενη ρεαλιστική σχολή στο Κυπριακό έχει επανειλημμένα αποτύχει και κάθε φορά που αποτυγχάνει είναι και ένα πισωγύρισμα. Αντί να αναγνωρίσουν τούτο, επιλέγουν την εύκολη οδό. Επιμένουν σε μια αδιέξοδη πεπατημένη πορεία. Η πιο εύκολη οδός είναι να ταμπελώνουν. Όσοι, για παράδειγμα, βλέπουν την κατοχή να εδραιώνεται και αντιδρούν προτάσσοντας μια άλλη πορεία είναι «εθνικιστές» και δεν «θέλουν λύση». Εθνικιστές είναι εκείνοι που επί της ουσίας είναι φορείς ή εκφράζουν πολλές φορές, χωρίς να το καταλαβαίνουν, τον τουρκικό εθνικισμό.
Σε αυτή τη λογική ταυτίζονται η κοσμοπολίτικη αστική τάξη, η Δεξιά των σαλονιών και των επιχειρήσεων και η ηγεσία της λεγόμενης κυπριακής Αριστεράς. Θέλουν λύση; Πρέπει να αλλάξει η πορεία. Εκτός και εάν φοβούνται ότι θα παρεξηγηθούν από τους Εγγλέζους…
costas.venizelos@phileleftheros.com