Του Κώστα Βενιζέλου, 11 Μαίου 2021
Βιώνουμε για δεκαετίες την απληστία της κατοχικής Τουρκίας. Τα θέλει όλα, διαφορετικά «παγώνει» διαδικασίες, προχωρεί σε τετελεσμένα και εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα. Αυτή είναι μια γνωστή τακτική, που υιοθετείται έκπαλαι από τουρκικής πλευράς και καθορίζει τις κινήσεις της στο διπλωματικό πεδίο. Είναι μια πολιτική προβλέψιμη καθώς είναι επαναλαμβανόμενη και εν πολλοίς δημόσια. Έχει στόχο να ελέγξει πλήρως την Κύπρο, είτε με συμφωνία (ευνοεί συνομοσπονδιακό μοντέλο) είτε χωρίς λύση, επιβάλλοντας διά της ισχύος τις πολιτικές της, τις επιδιώξεις της στην Κυπριακή Δημοκρατία ( φιλανδοποίηση). Το τελευταίο επιχείρησε να το κάνει με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά δεν τα κατάφερε. Επιχειρεί να το πράξει με το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο τον τελευταίο χρόνο έχει «παγώσει» για διάφορους λόγους, αλλά στο βάθος προφανώς είναι και το γεγονός ότι η Άγκυρα εκτοξεύει απειλές. Σημειώνεται ότι μέχρι και πρόσφατα η Τουρκία διενεργούσε έρευνες και γεωτρήσεις εντός της κυπριακής ΑΟΖ, σε αδειοδοτημένα θαλασσοτεμάχια και εξήγγειλε ότι θα επανέλθει στην περιοχή. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι παλαιότερα, με πρωτοβουλία της Λευκωσίας, για να μη χαλάσει το… κλίμα, το σκάφος της ιταλικής ΕΝΙ, που διενεργούσε έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ στάλθηκε για «ξεκούραση» και «επιδιορθώσεις» στη βάση του.
Η τουρκική απληστία είναι δεδομένη. Και δεν είναι μια «ιδιοτροπία» της κατοχικής δύναμης. Είναι νοοτροπία, τρόπος συμπεριφοράς, αλλά και ένας διαχρονικός ολοκληρωμένος σχεδιασμός, ο οποίος αφορά την Κύπρο και μέσω αυτής και την ευρύτερη περιοχή.
Συνεπώς, έχοντας δεδομένη την τουρκική απληστία, το ζητούμενο είναι πώς αντιμετωπίζεται από ελληνικής πλευράς. Η ακολουθούμενη πολιτική, αυτή του κατευνασμού, το μόνο που πέτυχε είναι να αποθρασύνει την Άγκυρα και να αναβαθμίζει βαθμηδόν τις τουρκικές αξιώσεις. Η πολιτική του «δώσε» δεν ευδοκίμησε. Αντίθετα, οδηγεί σε συνεχή κατολίσθηση του Κυπριακού.
Ακόμη και σήμερα, μετά την άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη ( 27-29 Απριλίου) στη Γενεύη, στη διάρκεια της οποίας η τουρκική πλευρά έθεσε το «νέο» αφήγημα της λύσης των δυο κρατών, υπάρχουν προσεγγίσεις που φαίνεται να φλερτάρουν με την ιδέα αυτή. Δεν αναφέρονται σε λύση δυο κρατών, αλλά αναζητούν τρόπους να ικανοποιήσουν τις ορέξεις της κατοχικής δύναμης. Συνήθως, οι προσεγγίσεις αυτές ξεκινούν με αναφορές, ότι θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συζητηθεί με κάποιο τρόπο η αξίωση για κυριαρχική ισότητα, για να «διατηρηθεί το μομέντουμ»! Παράλληλα, ξεκινούν διάφορα αφηγήματα, περί τελευταίας ευκαιρίας, για πρόθεση, του Γενικού Γραμματέα να εγκαταλείψει οριστικά την προσπάθεια. Επιχειρείται να διαμορφωθεί ένα κλίμα φόβου, μεταφέροντας αυτούσιους τους κατά καιρούς εκβιασμούς, που εκτοξεύονται από τρίτους. Την ίδια ώρα, ξεκινά η αυτομαστίγωση. Το γνωστό αφήγημα ότι «φταίμε και εμείς» για τη μη λύση ή για τετελεσμένα που επιβάλλει η κατοχική δύναμη. Διατυπώθηκε, για παράδειγμα, ο ισχυρισμός ότι το άνοιγμα της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου, ήταν αποτέλεσμα των χειρισμών της ελληνικής πλευράς. Εάν ελέγχονται οι χειρισμοί αυτό είναι αποτέλεσμα της πολιτικής του κατευνασμού, που ανοίγει την όρεξη της κατοχικής δύναμης. Ή προβλήθηκε το επιχείρημα πως δεν θα έπρεπε να διαμορφωθεί ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας γιατί να αντιδρούσε η Άγκυρα. Δηλαδή, εθελούσια παράδοση στην Τουρκία και αυτοκατάργηση του κράτους. Αυτό που έπρεπε να γίνει ήταν και είναι η στήριξη με πολιτικές του εγχειρήματος, για να καταστεί εφικτή η υλοποίησή του.
Αυτές οι προσεγγίσεις αναπτύσσουν ένα και μόνο αφήγημα: Το Κυπριακό πρέπει να «κλείσει» όπως όπως. Ότι πρέπει να… πειστεί η Τουρκία για να επιτευχθεί συμφωνία κι αυτό θα γίνει μόνο εάν συζητηθούν οι αξιώσεις της. Είναι η θεωρία των οπαδών της όποιας λύσης, που βρίσκουν πάντα τρόπο να τετραγωνίσουν τον κύκλο, όπως σκοπεύει να κάνει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ.
Η απάντηση είναι η εγκατάλειψη της πολιτικής του κατευνασμού. Χρειάζεται αλλαγή πολιτικής και αλλαγή αφηγήματος.
Μπορούμε να διαμορφώσουμε μια διεκδικητική πολιτική, με πρωτοβουλίες που θα καθιστούν ανέφικτους τους τουρκικούς σχεδιασμούς; Δύσκολο, αλλά δεν έχουμε προσπαθήσει.
Αυτό που γίνεται είναι να λειτουργεί το σύστημα ως ουραγός της απληστίας της κατοχικής Τουρκίας.
Είναι ξεκάθαρο και θα πρέπει να το συνειδητοποιήσουν όλοι: Είναι αυτοχειρία η λύση των δύο κρατών. Είναι αυτοχειρία ένα μοντέλο συνομοσπονδίας -που ενδέχεται να παρουσιαστεί με άλλο όνομα- καθώς θα εκπληρωθεί ο βασικός στόχος της Άγκυρας, για πλήρη έλεγχο του νησιού. Γι΄ αυτό και επιβάλλεται – έστω και τώρα- αλλαγή πλεύσης.