Του Άριστου Μιχαηλίδη, 25 Μαρτίου 2021
Άλλαξε ο κόσμος σήμερα. Δεν γίνεται να νομίζεις ότι ζεις στο 1821. Δεν υπάρχουν πια Κλέφτες και Αρματωλοί. Κολοκοτρωναίοι και Μιαούληδες. Δεν υπάρχει καν ένας αθυρόστομος Καραϊσκάκης να βοηθά κάπως στην ψυχολογική εκτόνωση χρησιμοποιώντας την γλώσσα του σαν μαχαίρι: «Έλα, σκατότουρκε, έλα απεσταλμένε από τους γύφτους, έλα ν’ ακούσεις τα κερατά σας, γαμώ την πίστιν σας και τον Μωχαμέτη σας» (με το συμπάθιο αν ενοχλείσθε αλλά εδώ πρόκειται για ιστορία). Υπάρχουν, ωστόσο, γεγονότα, ιστορικές στιγμές, κυρίως όμως υπάρχουν ιδέες και ιδανικά που παραμένουν ακριβώς ίδια. Το ιδανικό της ελευθερίας, για παράδειγμα, δεν μπορεί να είναι σήμερα λιγότερο σημαντικό. Πιο αυτονόητο σήμερα, ίσως. Γιατί η ελευθερία του ανθρώπου και της πατρίδας δεν εξαρτάται ποτέ από τις δυνάμεις και τις δυνατότητες κάθε χώρας, από το πόσο μικρή είναι και πόσο στρατιωτικά ισχυρή ή ανίσχυρη. Αν ήταν έτσι τα μαύρα χρόνια των αποικιών θα συνεχίζονταν στην εποχή μας. Ίσως και ο σκοτεινός ευρωπαϊκός μεσαίωνας. Σκοταδισμός και βαρβαρότητα.
Αλλά, τα ξεπεράσαμε αυτά. Προοδεύσαμε οι άνθρωποι. Θεωρούμε πια δεδομένη την ελευθερία και αυτονόητα για όλους τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όχι στη δική μας πατρίδα, όμως. Εδώ, ως να βαλθήκαμε να βρίσκουμε δικαιολογίες για να αμφισβητούμε τα ιδανικά του ανθρώπου. Είμαστε αδύνατοι, δεν μπορούμε να τα βάλουμε με την μεγάλη Τουρκία, δεν έχουμε ισχυρό στρατό, είμαστε ένα μικρό νησί μέσα στο στόμα του λύκου… Κι έρχεται το εφικτό και το ευκταίο να μας νουθετεί, να μας φρονιμεύει. Όταν όμως το ευκταίο είναι η ελευθερία της πατρίδας σου και το εφικτό είναι η σκλαβιά της, πόσο φρόνιμο είναι να μιλάς για εφικτό και ανέφικτο; Πόσο ρεαλιστικό είναι να διαγράφεις τις αξίες που κέρδισε ο άνθρωπος μέσα από αιώνες θυσιών και να αποδέχεσαι ότι αγωνίζεσαι γι΄ αυτές μόνο όταν αφορούν άλλους;
Αγωνίζεσαι κι αγωνιάς για τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των μεταναστών, αγωνίζεσαι για τους Τουρκοκύπριους, για τους Παλαιστίνιους, για τους Κούρδους, για τους Ιρακινούς, για τις γυναίκες της Σαουδικής Αραβίας, για τη δημοκρατία στην Αίγυπτο, για την αυτοδιάθεση του Χονγκ Κονκ… Αλλά, όχι για τα δικαιώματα και την ελευθερία των Ελληνοκυπρίων. Γιατί οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να κάτσουν φρόνιμα, να δεχτούν τη μοίρα τους, να δεχτούν την αδυναμία τους και να κάνουν συμβιβασμούς. Δεν χρειάζονται όλα τα δικαιώματα άλλων λαών, δεν χρειάζονται όλη την ελευθερία και την ανεξαρτησία της άλλης Ευρώπης. Μπορούν να ζήσουν και με… κάπως υποβαθμισμένα δικαιώματα. Διότι, αυτό είναι το εφικτό. Μπορούν να ζήσουν και σαν Χονγκ Κονκ της Τουρκίας αν αυτό επιβάλλει η φρονιμάδα της εποχής…
Γιατί στο αντίβαρο μπαίνουν πάντα διλήμματα, που η απάντηση τους είναι δεδομένη: Πόλεμος ή ειρήνη; Ειρήνη, φυσικά. Λύση ή μη λύση; Λύση, φυσικά. Επανένωση ή διχοτόμηση; Επανένωση, φυσικά. Το πραγματικό δίλημμα στις μέρες μας είναι ίδιο με το δίλημμα των σκλαβωμένων του 1821. Ελευθερία ή σκλαβιά; Όχι, δεν θα πάρουμε σήμερα τα όπλα να πολεμήσουμε, για να προλάβω τους παραδομένους, να μην ανησυχούν. Σήμερα, ο πόλεμος για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα γίνεται σε άλλο στίβο, τον πολιτικό, τον διπλωματικό, των συμφερόντων, της ενδυνάμωσης της οικονομικής και της κρατικής αντοχής, της ενίσχυσης της αποτρεπτικής άμυνας. Αλλά δεν παύει να είναι πόλεμος, δύσκολος, με κόστος δυσθεώρητο, σχεδόν αδύνατος. Και επιλέγεις να τον κάνεις μόνο αν είσαι αποφασισμένος ότι η ελευθερία της πατρίδας σου δεν είναι ζήτημα εφικτού και ευκταίου και δεν εκχωρείται σε κανέναν.
Απάντηση σε όλα αυτά ο Γέρος του Μοριά, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο αρχιστράτηγος της Επανάστασης, μιλώντας στην Πνύκα (7 Οκτωβρίου 1838) και δεν σηκώνουν παρερμηνείες τα λόγια του: «Όταν αποφασίσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πώς δεν έχομε άρματα ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε “πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα;”, αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι, εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση».